Puerto Riko Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT -4 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 18°13'23"N / 66°35'33"W |
| izo kodlamak |
| PR / PRI |
| walýuta |
| Dollar (USD) |
| Dil |
| Spanish English |
| elektrik |
 Demirgazyk Amerika-Japanaponiýa 2 iňňe B US 3 pinli ýazyň |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| San Huan |
| banklaryň sanawy |
| Puerto Riko banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 3,916,632 |
| meýdany |
| 9,104 KM2 |
| GDP (USD) |
| 93,520,000,000 |
| telefon |
| 780,200 |
| Jübi telefony |
| 3,060,000 |
| Internet eýeleriniň sany |
| 469 |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 1,000,000 |
Puerto Riko giriş
|
Puerto Riko, doly ady Porto Rikonyň meýdany 8897 inedördül kilometre barabardyr. Resmi dili ispan we umumy iňlis dilidir. Residentserli ýaşaýjylaryň köpüsi katoliklige ynanýarlar. Paýtagt San-Huan. Federal statusy bolan ABŞ-nyň territoriýasy. Karib deňzinde Uly Antillileriň gündogarynda we demirgazygynda ýerleşýär. Günortada Atlantik ummanyna we Karib deňzine, gündogarda ABŞ we Iňlis Wirgin adalaryna, günbatarda bolsa Mona bogazyna we Dominikan respublikasyna seredip, Kordillera dagy bu territoriýany kesip geçýär, ýeterlik ýagyşly tropiki ýagyş tokaý howasy bar. Profileurduň tertibi Puerto Riko Arkalaşygynyň doly ady Puerto Riko, Karib deňzindäki Uly Antillileriň gündogar böleginde ýerleşýär. Porto Riko, Wieques we Culebra ýaly 8897 inedördül kilometr meýdany tutýar. Demirgazykda Atlantik ummany, günortada Karib deňzi, gündogarda ABŞ we Iňlis Wirgin adalary, günbatarda bolsa Mona bogazy Dominikan respublikasy bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Daglar we depeler adanyň meýdanynyň 3/4 bölegini tutýar. Merkezi dag gerşi gündogardan we günbatardan geçýär we ýer merkezden daş-töwerege, beýikden aşaklygyna we kenar düzlükdir. Iň beýik pik, Punta dagy, deňiz derejesinden 1338 metr beýiklikde. Tropiki ýagyş tokaý howasy. Aslynda hindileriň ýaşaýan ýeri. Kolumb 1493-nji ýylda bu ýere ýüzdi. 1509-njy ýylda Ispaniýanyň koloniýasyna öwrüldi. 1869-njy ýylda Puerto Rikanyň halky gozgalaň turuzdy we Ispaniýanyň kolonial goşuny tarapyndan basylyp ýatyrylan respublikanyň döredilendigini yglan etdi. Içerki özbaşdaklyk 1897-nji ýylda gazanyldy. 1898-nji ýylda Ispan-Amerikan söweşinden soň Amerikanyň koloniýasyna öwrüldi. Halk ýaragly gozgalaňy 1950-nji ýylda Puerto Riko Respublikasynyň döredilendigini yglan etdi. 1952-nji ýylda Amerikanyň Birleşen Ştatlary Puerto Rikoga konfederasiýa statusyny berdi we özbaşdaklyk etdi, ýöne daşary gatnaşyklar, milli goranmak we gümrük ýaly möhüm bölümler henizem ABŞ tarapyndan gözegçilik astynda saklandy. 1993-nji ýylyň Sanjar aýynda Puerto Riko ýene-de ABŞ bilen gatnaşyklar boýunça referendum geçirdi. Netijede, köpler henizem Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň erkin federal statusyny saklamagy goldaýarlar. Porto Rikoda 3,37 million ilaty bar. Olaryň arasynda ispan we portugaliýanyň nesilleri 99,9% boldy. Resmi dil ispan, umumy iňlis dilidir. Residentsaşaýjylaryň köpüsi katoliklige ynanýarlar. Puerto Riko Karib deňzi we Latyn Amerikasy ýurtlary bilen ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge ünsi jemleýär. 1992-nji ýylda jemi içerki önüm 23,5 milliard ABŞ dollary boldy. Latyn Amerikasynda adamlaryň ýaşaýyş derejesi birinji ýerde durýar. Walýuta ABŞ-nyň dollaryny ulanýar. Syýahatçylyk ösýär we esasy gözel ýerler Ponce sungat muzeýi, San-Huan köne şäher, San-Huan sobory, bulut bilen örtülen ýagyş tokaýlygy we Puerto Rikonyň XVII-XVII asyr maşgala muzeýi. Puerto Riko Karib deňziniň howa transport merkezidir, San Huan, Pons we Maýaguez hemmesi deňiz we howa portlarydyr. Bu pudaklara esasan himiýa, elektrik enjamlary, maşyn öndürmek, nebit, azyk önümçiligi we egin-eşik senagaty girýär. Oba hojalygy esasan pagta, kofe, süýji kartoşka, temmäki we miwe öndürýär. |