Lihtenşteýn Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT +1 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 47°9'34"N / 9°33'13"E |
| izo kodlamak |
| LI / LIE |
| walýuta |
| Frans (CHF) |
| Dil |
| German 94.5% (official) (Alemannic is the main dialect) Italian 1.1% other 4.3% (2010 est.) |
| elektrik |
 |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Waduz |
| banklaryň sanawy |
| Lihtenşteýn banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 35,000 |
| meýdany |
| 160 KM2 |
| GDP (USD) |
| 5,113,000,000 |
| telefon |
| 20,000 |
| Jübi telefony |
| 38,000 |
| Internet eýeleriniň sany |
| 14,278 |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 23,000 |
Lihtenşteýn giriş
|
Lihtenşteýn Europeewropada jübü ölçegli ýurtlaryň biridir, meýdany bary-ýogy 160 inedördül kilometre barabardyr. Ol Alp daglarynyň ortasynda we Merkezi Europeewropanyň ýokarky Reýniniň gündogar kenarynda ýerleşýän bir ýurt. Günbatarda Şweýsariýa, Reýn derýasy we gündogarda Awstriýa bilen serhetleşýär. Günbatar uzyn we dar suw joşmasy bolup, umumy meýdanyň 2/5 bölegini tutýar, galanlary daglykdyr. Günortadaky Rhetia daglaryndaky Grospitze (2599 metr) ýurduň iň beýik nokady. Esasan Şweýsariýa, Awstriýa we Nemes dilidir. Resmi dil nemes we katolik döwlet dinidir. Lihtenşteýn şazadasynyň doly ady Lihtenşteýn 160 inedördül kilometr meýdany tutýar. Bu Alp daglarynyň ortasynda we Merkezi Europeewropadaky ýokarky Reýniň gündogar kenarynda ýerleşýän gury ýer. Günbatarda Şweýsariýa, Reýn derýasy we gündogarda Awstriýa bilen serhetleşýär. Günbatar uzyn we dar suw joşmasy bolup, umumy meýdanyň 2/5 bölegini tutýar, galanlary daglykdyr. Günortadaky Rhetia daglaryndaky Grospitze (2599 metr) ýurduň iň beýik nokady. Lihtensteýnler beöň 500-nji ýyldan soň bu ýere gelen Alemanniniň nesilleri. 1719-njy ýylyň 23-nji ýanwarynda şol döwür gersogyň Lihtenşteýn familiýasy bilen döredildi. 1800-1815-nji ýyllardaky Napoleon söweşleri wagtynda Fransiýa we Russiýa basyp aldy. 1806-njy ýylda özygtyýarly döwlet boldy. 1805-1814-nji ýyllar aralygynda Napoleon tarapyndan dolandyrylýan "Reýn ligasynyň" agzasydy. 1815-nji ýylda "German bileleşigine" goşuldy. 1852-nji ýylda sütün Awstro-Wengriýa imperiýasy bilen 1919-njy ýylda Awstro-Wengriýa imperiýasy dargandan soň nyrh şertnamasyna gol çekdi. 1923-nji ýylda sütün Şweýsariýa bilen nyrh şertnamasyna gol çekdi. 1919-njy ýyldan bäri Lihtenşteýniň daşary gatnaşyklary Şweýsariýa tarapyndan wekilçilik edilýär. Lihtenşteýn 1866-njy ýylda garaşsyzlygyny yglan etdi we şondan bäri bitarap bolup galýar. Döwlet baýdagy: uzynlygy 5: 3 bolan ini bilen gönüburçly. Iki sany paralel we deň gorizontal gönüburçlukdan, çep ýokarky burçda altyn täçli. Lihtenşteýn miras galan konstitusiýa monarhiýasydyr. Baýdakdaky gök we gyzyl şazadanyň baýdagynyň reňklerinden gelýär. Gök gök asmany, gyzyl bolsa gije ýerdäki ody aňladýar. Baýdakdaky täç, 1937-nji ýylda Gaitiniň baýdagyndan tapawutlandyrmak üçin goşulan Mukaddes Rim imperiýasynyň täçidir. Täç Mukaddes Rim imperiýasynyň nyşanydyr, sebäbi taryhy taýdan Lihtenşteýn Mukaddes Rim imperiýasynyň şazadalarynyň peýdasydy. Waduz : Waduz ýurduň syýasy, ykdysady we medeni merkezi, ýurduň iň uly şäher we syýahatçylyk merkezi bolan Lihtenşteýniň paýtagtydyr. Reýniň gündogar kenarynda, daglar bilen gurşalan howuzda ýerleşýär. Ilaty 5000 (2003-nji ýylyň iýun aýynyň ahyryna). Waduz aslynda gadymy obady. 1322-nji ýylda guruldy we 1499-njy ýylda Şweýsariýa Rim imperiýasy tarapyndan weýran edildi. XVI asyryň başynda gaýtadan guruldy we 1866-njy ýylda paýtagt boldy. Şäherde 17-18 adam bar. Asyryň binagärçiligi ýönekeý we owadan. Waduzyň iň meşhur binasy, şäheriň simwoly we buýsanjy bolan Üç dogan dagynda gowy goralýan Waduz galasydyr. Bu köne gala 9-njy asyrda got stilinde gurlupdyr. Bu şa maşgalasynyň rezidensiýasy we dünýä belli hususy kolleksiýa muzeýidir. Muzeýde geçmişiň şazadalary tarapyndan toplanan gymmatly medeni ýadygärlikler we çeper eserler bar. Baý kolleksiýa diňe Angliýanyň şa zenany üçin elýeterlidir. Bäsdeş. Şäher daşky gurşawy rahatlaşdyrýan tazelik, rahatlyk we arassalykdan doly. Binalaryň köpüsi jaýyň öňünde we aňyrsynda güller we otlar oturdylan, agaçlar kölegeli, ýönekeý we owadan, güýçli çopan reňkleri bilen, ýurduň paýtagty ýaly duýulmaýar. Hatda döwlet edarasynyň binasy Waduzda belent bina hökmünde kabul edilip bilinjek üç gatly kiçijik bina. Binalaryň beýik däldigi sebäpli, köçe has giň ýaly görünýär we köçäniň ugrunda hatar agaçlar, galyň kölege, pyýada az, awtoulaglaryň we atlaryň sesi ýok, jemgyýetçilik ulaglary ýok. Köçede seýilgähdäki ýaly gezýän adamlar içinde. Waduz markalary çap etmek bilen meşhurdyr we bütin dünýäde marka ýygnaýjylar tarapyndan gowy görülýär. Annualyllyk satuw girdejisi jemi içerki önümiň 12% -ini tutýar. Şäherdäki iň özüne çekiji bina 1930-njy ýylda gurlan Marka muzeýidir. Sergide görkezilýän markalaryň sany dünýäde az sanlydyr. Bu ýerdäki sergilerde 1912-nji ýyldan bäri ýurt tarapyndan çykarylan markalar we 1911-nji ýylda alhliumumy poçta bileleşigine goşulandan soň ýygnan dürli markalar bar. Bu medeni we çeper hazynalar syýahatçylary uzaklaşdyrýar. |