Angola Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT +1 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 11°12'34"S / 17°52'50"E |
| izo kodlamak |
| AO / AGO |
| walýuta |
| Kwanza (AOA) |
| Dil |
| Portuguese (official) Bantu and other African languages |
| elektrik |
 C Europeanewropa 2 pin ýazyň |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Luanda |
| banklaryň sanawy |
| Angola banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 13,068,161 |
| meýdany |
| 1,246,700 KM2 |
| GDP (USD) |
| 124,000,000,000 |
| telefon |
| 303,000 |
| Jübi telefony |
| 9,800,000 |
| Internet eýeleriniň sany |
| 20,703 |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 606,700 |
Angola giriş
|
Angola Afrikanyň günorta-günbatarynda ýerleşýär, demirgazykda Kongo Respublikasy we Kongo Demokratik Respublikasy, gündogarda Zambiýa, günortada Namibiýa we günbatarda Atlantik ummany bilen serhetleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy 1650 kilometre, meýdany 1,246,700 inedördül kilometre barabardyr. Mosturduň köp bölegi deňiz derejesinden 1000 metr belentlikdäki platon, gündogarda beýik we günbatarda pes, Atlantik kenary bolsa düzlük ýer. Mosturduň köp ýerinde tropiki otluk howasy, günorta böleginde subtropiki howa bar. Angola ekwatoryna ýakyn bolsa-da, gaty meýdany we sowuk Atlantik akymynyň täsiri sebäpli, temperaturasy amatly we "bahar ýurdy" adyna eýe. Profileurduň profili Angola günorta-günbatar Afrikada ýerleşýär, demirgazykda Kongo Respublikasy we Kongo Demokratik Respublikasy, gündogarda Zambiýa, günortada Namibiýa we günbatarda Atlantik ummany. Kenar ýakasynyň uzynlygy 1650 kilometre barabardyr. Meýdany 1,246,700 inedördül kilometre barabardyr. Mosturduň köp bölegi deňiz derejesinden 1000 metr belentlikdäki platon, gündogarda beýik we günbatarda pes, Atlantik kenary bolsa düzlük ýer. Orta Günbatardaky Moko dagy deňiz derejesinden 2620 metr beýiklikde, ýurduň iň beýik nokady. Esasy derýalar Kubango, Kwanza, Kunene we Kuando. Demirgazykda Kongo derýasy (Zaýre derýasy Angola bilen Kongo Demokratik Respublikasynyň (öňki Zaýre) araçäk derýasydyr. Mosturduň köp böleginde savanna howasy bar, günortasynda subtropiki howa bar. Angola ekwatoryň golaýynda bolsa-da, gaty bir ýer bar. Atlantik sowuk akymynyň täsiri iň ýokary temperaturany 28 gradusdan, ýyllyk ortaça temperaturany 22 gradusdan ýokary edýär. "Bahar ýurdy" diýlip atlandyrylýar. Döwlet baýdagy: Angolanyň baýdagy gönüburçly, uzynlygyň ini bilen gatnaşygy 3: 2. Baýdak meýdançasy gyzyl we gara iki sany paralel gönüburçlukdan durýar. Baýdagyň üstünde altyn ýaýly dişli we biri-birini kesip geçýän pyçak bar. Arka dişli bilen pyçagyň arasynda altyn bäş burçly ýyldyz bar. Gara Afrika yklymy üçin. Alkyş; gyzyl kolonistlere garşy söweşýän şehitleriň ganyny aňladýar. Bäş burçly ýyldyz internasionalizmi we progressiw sebäbini, bäş şah bolsa agzybirligi, erkinligi, adalaty, demokratiýany we ösüşi aňladýar. Dişli enjamlar we pyçaklar işçileriň, daýhanlaryň, işçileriň we goşunyň jebisligini alamatlandyrýar. Şeýle hem, ýaragly söweşiň ilkinji ýyllarynda önüp-ösen daýhanlaryň we söweşijileriň hatyrasyny aýtdy. Angola owadan, baý we kynçylykly ýurt. Portugaliýa Angolany 500 ýyldan gowrak wagt bäri koloniýa etdi, 1975-nji ýylda Angola diňe garaşsyzlyk gazandy. Independenceöne garaşsyzlykdan soň Angola uzak wagtlap raýat urşuny başdan geçirdi. 2002-nji ýylyň aprel aýyna çenli Angolanyň hökümeti we gozgalaňçy UNITA 27 ýyllyk raýat urşunyň gutarýandygyny yglan edip, ýaraşyk şertnamasyna gol çekdi. Uruş ýyllary Angola agyr täsir etdi. Ykdysady ösüş Angolany dünýäde iň ösen ýurtlaryň birine öwürdi. Angola baý serişdelere baý. Barlanylan mineral baýlyklara nebit, tebigy gaz, göwher, demir, mis, altyn, kwars, mermer we ş.m. girýär. Nebit pudagy Angolanyň milli ykdysadyýetiniň sütün pudagydyr. 2004-nji ýylda nebitiň gündelik çykarylyşy 1,2 million barrele deň boldy. Almaz we beýleki minerallar Angolanyň ykdysadyýetinde möhüm orny eýeleýär. 2004-nji ýylda göwheriň önümçiligi takmynan 800 million ABŞ dollaryna barabar boldy. Angolanyň tokaý meýdany 53 million gektara ýetdi. Takmynan 40%) ebony, afrikaly ak sandal agajy, gyzyl sandal agajy we beýleki gymmat bahaly agaçlary öndürýär. Angolada oba hojalygyny ösdürmek üçin uly potensiala eýe bolan hasylly we dykyz derýalar bar. Esasy nagt ekinler kofe, şeker, pagta we gylyçdyr. Hemp, nohut we ş.m. esasy ekinler mekgejöwen, kaswa, tüwi, bugdaý, noýba we ş.m. Angolanyň balykçylyk baýlyklary hem örän baý we balykçylyk önümleriniň ýyllyk eksporty onlarça million ABŞ dollaryna ýetýär. Angola häzirki wagtda uruşdan soňky rekonstruksiýa döwründe we material ýetmezçiliginde. Bahasy gaty gymmat. Luandanyň köçelerinde gezip ýörkäňiz, el-aýak ýetmezçiligi bolan maýyplary görersiňiz. Adamlara bu ýurda köp ýyllap uruş sebäpli getirilen betbagtçylyklaryň çuňňur täsirini ýetirýär. Uzaga çeken raýat urşy milli ykdysadyýete we jemgyýete parahatçylyk getirdi. Ösüş düýpli päsgelçilik döredip, bir milliona golaý adamyň ölmegine, 100,000 töweregi maýypyň, 4 milliondan gowrak öýsüz-öwzarsyz adamyň we ýurtdaky aýallaryň üçden birine golaýynyň aýallar tarapyndan goldanmagyna sebäp boldy. Esasy şäherler < p> Luanda: Angolanyň paýtagty hökmünde Luandanyň deňiz kenaryndaky bulwary resmi taýdan "4-nji fewral köçesi" diýip atlandyrýarlar. Roadol arassa, tokaý köp, beýik binalar, ulaglar, deňiz gämileri we gök asman, ak bulutlar we deňiz birleşip, tebigy surat emele getirýär. Dinamiki surat, adamlar uzak bolsun Yza gaýdyp gelmegi ýatdan çykaryň. Şäher binalary daglyk ýerlere görä düzülýär, köçe baglary, jübü meýdançalary we adanyň töwereginde ýaşyl meýdançalar bar. Dizaýn ajaýyp we özüne çekiji. Şäheri aýlanyp, 1576-njy ýylda döredilen gadymy şäher Luandanyň taryhy yzlaryny görüp bilersiňiz: galalar, köşkler, buthanalar, muzeýler we ýokary okuw jaýlary hem täsirli. |