Günorta Koreýa Aziýa yklymynyň demirgazyk-gündogar Koreýa ýarym adasynyň günorta ýarysynda ýerleşýär. 99,600 inedördül kilometr meýdany tutýan gündogar, günorta we günbatar üç tarapda deňiz bilen gurşalan. insarym adanyň kenar ýakasynyň uzynlygy 17,000 km. Theer demirgazyk-gündogarda beýik we günorta-günbatarda pesdir. Dag meýdany takmynan 70% tutýar. Howanyň ortaça howasy bar, gyşda ortaça temperatura noldan pes. Günorta Koreýanyň ykdysadyýeti güýçli. Polat, awtoulaglar, gämi gurluşygy, elektronika we dokma önümleri Günorta Koreýanyň sütün pudagyna öwrüldi. Şolaryň arasynda gämi gurluşygy we awtoulag önümçiligi dünýä belli.

Gözden geçirmek

Koreýa Respublikasynyň doly ady Günorta Koreýa Aziýa yklymynyň demirgazyk-gündogarynda, Koreýa ýarym adasynyň günortasynda, gündogarda Japanaponiýa deňzinde we Hytaýda günbatarda ýerleşýär. Şandong welaýaty deňziň aňyrsynda biri-birine ýüz tutýar, Demirgazyk Koreýa Demokratik Halk Respublikasyna harby serhet bilen ýanaşyk. Meýdany 99,600 inedördül kilometre deň bolan ýarym adanyň kenar ýakasynyň uzynlygy takmynan 17,000 kilometre deňdir (adalaryň kenar ýakalaryny hem goşmak bilen). Günorta Koreýada köp depeler we düzlükler bar, olaryň takmynan 70% -i daglyk we bu ýer ýarym adanyň demirgazyk böleginden pesdir. Depeler esasan günortada we günbatarda ýerleşýär. Günbatar we günorta kontinental eňňitler ýumşak, gündogar kontinental eňňitler dik we günbatar kenar derýalarynyň boýunda giň düzlükler bar. Günorta Koreýada ortaça Gündogar Aziýanyň musson howasy bar, iýun-sentýabr aýlarynda ýyllyk ýagyşyň 70% -i bolýar. Annualyllyk ortaça ýagyş 1500 mm töweregi bolup, ýagyş günorta-demirgazyga kem-kemden azalýar. Mart, aprel we tomus aýlarynda taýfunlara sezewar bolýar.

Günorta Koreýada 1 sany ýörite şäher bar: Seul (öňki "Seul") ýörite şäher; 9 welaýat: Gyeonggi welaýaty, Gangwon welaýaty, Çungçongbuk welaýaty, Çungçong Namdo, Jeollabukdo, Jeollanamdo, Gyeongsangbukdo, Gyeongsangnamdo, Jejudo; 6 şäher: Busan, Daegu, Inçon, Gwangju, Daejeon, Ulsan.

Biziň eramyzyň birinji asyryndan soň Koreýa ýarym adasynda Gogurýeo, Baekje we Silla ýaly üç gadymy patyşalyk emele geldi. Seventhedinji asyryň ortalarynda Silla ýarym adany dolandyrdy. X asyryň başynda Gorýeo Sillanyň ornuny tutdy. XIV asyryň ahyrynda Li neberesi Gorýonyň ornuny tutup, ýurdy Demirgazyk Koreýa diýip belledi. 1910-njy ýylyň awgust aýynda Japaneseaponiýanyň koloniýasyna öwrüldi. 1945-nji ýylyň 15-nji awgustynda azat edildi. Şol bir wagtyň özünde, sowet we amerikan goşunlary degişlilikde 38-nji paralel demirgazykda demirgazyk ýarysynda we günorta ýarysynda ýerleşdiler. 1948-nji ýylyň 15-nji awgustynda Koreýa Respublikasy yglan edildi we Li Seungman ilkinji prezidenti saýlandy. Günorta Koreýa 1991-nji ýylyň 17-nji sentýabrynda Demirgazyk Koreýa bilen Birleşen Milletler Guramasyna goşuldy.

Döwlet baýdagy: Tai Çi Baýdagy, ilkinji gezek 1882-nji ýylyň awgust aýynda Japanaponiýa iberilen wekiller Park Youngaň Hýo we Jin Yuu tarapyndan çekilen Taý Çi Baýdagy. Imperator Gojong ony Ioson neberesiniň milli baýdagy hökmünde resmi taýdan kabul edipdir. 1949-njy ýylyň 25-nji martynda Koreýanyň Medeniýet we bilim ministrliginiň ara alyp maslahatlaşmak komiteti Koreýa Respublikasynyň Döwlet baýdagy hökmünde kesgitlenende anyk düşündiriş berdi: Taý Çi baýdagynyň keseligine we dikligine gatnaşygy 3: 2, ak ýer topragy, ortada iki Tai Çi guralyny we dört burçda dört sany gara alty şekili görkezýär. Tai Çiniň tegelegi adamlary aňladýar, tegelek bolsa balyk görnüşinde egri we aşak egilýär, ýokarsynda gyzyl we aşagy gök, degişlilikde ýangy we simini aňladýan älemi alamatlandyrýar. Dört altyburçlukda, ýokarky çep burçdaky baldak jenneti, bahary, gündogary we aşagy aňladýan üç sany çyzykdyr; aşaky sag burçdaky gün gury ýer, tomus, günbatar we dogruçyllygy aňladýan alty sany çyzykdyr; ýokarky sag burçdaky geriş dört inin çyzyk we bir çyzyk. Suw, güýz, günorta we däp-dessurlary aňladýar; çep aşaky burçdaky "li" iki sany çyzyk we iki çyzyk çyzyk, ot, gyş, demirgazyk we paýhasy aňladýar. Umumy nagyş, hemme zadyň baky hereket edýändigini, deňagramlydygyny we gündogar pikirini, pelsepesini we syryny alamatlandyrýan çäksiz aralykda utgaşýandygyny aňladýar.

Günorta Koreýanyň ilaty 47,254 million. Tutuş ýurt bir etnik topar bolup, koreý dilinde gürleşilýär. Bu din esasan buddizm we hristian dinidir.

1960-njy ýyllardan bäri Koreýa hökümeti ösüşe gönükdirilen ykdysady syýasaty üstünlikli durmuşa geçirdi. 1970-nji ýyllardan soň resmi taýdan ykdysady ösüş ýoluna başlady we döretdi Dünýä belli "Han derýasynyň gudraty". 1980-nji ýyllarda Koreýa garyplyk we yza galaklyk görnüşini üýtgedip, abadançylygy we abadançylygy görkezip, halkara bazarynda bäsdeşlige ukyply ýurt boldy. Häzirki wagtda Günorta Koreýanyň ykdysadyýeti güýçli. 2006-njy ýylda jemi içerki önüm 768,458 milliard ABŞ dollaryna ýa-da adam başyna 15,731 ABŞ dollaryna ýetdi.

Polat, awtoulaglar, gämi gurluşygy, elektronika we dokma önümleri Günorta Koreýanyň sütün pudaklarydyr we gämi gurluşygy we awtoulag önümçiligi ýaly pudaklar dünýä belli. Pohang demir we polat zawody dünýädäki ikinji uly polat konglomeratydyr. 2002-nji ýylda awtoulaglaryň önümçiligi 3,2 million bolup, dünýäde 6-njy ýerde durýar. Bir tonnasy 7,59 million tonna bolan adaty ýük gämileri üçin gämi gurluşyk sargytlary dünýäde ilkinji boldy. Günorta Koreýanyň elektronika pudagy çalt ösdi we dünýäde iň gowy on elektronika pudagynyň biridir. Soňky ýyllarda Günorta Koreýa IT pudagyna uly ähmiýet berdi we maýa goýumlaryny yzygiderli artdyrdy, IT tehnologiýa derejesi we önümleriň sanawy dünýäde birinji orunda durýar. Günorta Koreýa adaty oba hojalygydy. Senagatlaşma prosesi bilen Koreýanyň ykdysadyýetinde oba hojalygynyň paýy kiçeldi we ýagdaýy azaldy. Günorta Koreýa oba hojalyk önümleriniň esasy importçysy bolup, import köpelýär. Günorta Koreýa tebigy baýlyklardan ýetmezçilik edýär we esasy senagat çig mallary üçin importa bil baglaýar.

Günorta Koreýa uzak taryhy we ajaýyp medeniýeti bolan ýurt. Hersiniň öz aýratynlyklary bar. Koreý sungaty esasan milli däp-dessurlary miras galdyrman, eýsem daşary ýurt sungatynyň hünärlerini hem özüne çekýän surat, kalligrafiýa, çaphana önümleri, senetçilik, bezeg we ş.m. öz içine alýar. Koreý suratlary gündogar suratlaryna we günbatar suratlaryna bölünýär. Gündogar suratlary dürli mowzuklary beýan etmek üçin ruçka, syýa, kagyz we syýa ulanyp, Hytaýyň adaty suratlaryna meňzeýär. Şeýle hem dürli ajaýyp reanr suratlary bar. Hytaý we Japanaponiýa ýaly, kalligrafiýa Koreýada ajaýyp sungat görnüşidir. Koreýliler aýdym-sazy we tansy söýmegi bilen tanalýarlar. Koreýanyň häzirki zaman sazyny takmynan "etnik saz" we "günbatar sazy" diýip bölmek mümkin. Halk sazyny "gaga sazy" we "halk sazy" diýip iki görnüşe bölmek mümkin. Gaga sazy, Koreýanyň feodal nebereleriniň kazyýetinde gurban bermek dabaralary we banketler ýaly dürli dabaralarda professional toparlaryň ýerine ýetirýän sazydyr. Adatça "zheng sazy" ýa-da "kazyýet sazy" diýilýär. Halk aýdym-sazynda dürli aýdymlar, halk aýdymlary we ferma aýdym-sazlary bar. Saz gurallary köplenç Suanqin, Gaýakin, taýak deprek, fleýta we ş.m. ulanylýar. Koreý halk aýdym-sazynyň aýratynlyklaryndan biri tansdyr. Koreý tansy tansçynyň eginleriniň we gollarynyň ritmine uly ähmiýet berýär. Tao-da janköýerler, korollar we deprekler bar. Reňkli halk tanslary we kort tanslary boýunça koreý tans merkezleri. Koreý dramasy taryhdan öňki döwürde dini däp-dessurlardan gözbaş alyp gaýdýar we esasan bäş kategoriýany öz içine alýar: maskalar, gurjak tomaşalary, halk döredijiligi, aýdym operasy we drama. Olaryň arasynda "Maska tansy" diýlip hem bilinýän maska, koreý medeniýetiniň nyşany bolup, Koreýanyň adaty dramasynda örän möhüm orny eýeleýär.

Koreý halky sporty gaty gowy görýär we esasanam halk oýunlaryna gatnaşmagy halaýar. Esasy halk oýunlary swing, sawaw, uçýan uçuş we basgançak hudaýyny öz içine alýar. Günorta Koreýada Go, küşt, küşt, göreş, taekwondo, lykiada typmak we ş.m. ýaly halk sportunyň köp görnüşi bar. Koreý nahary kimçi medeniýeti bilen häsiýetlendirilýär, kimçi günde üç gezek nahar iýmek üçin zerur. Barbekýu, kimçi we sowuk nahar ýaly adaty koreý tagamlary dünýä belli tagamlara öwrüldi.

Günorta Koreýanyň ajaýyp görnüşleri we köp sanly medeni we taryhy mirasy bar. Syýahatçylyk pudagy birneme ösdi. Esasy syýahatçylyk ýerleri Seul Gyeongbokgung köşgi, Deoksugung köşgi, Çangýong köşgi, Çangdeok köşgi, milli muzeý, milli Gugak merkezi, Sejong medeni zaly, Hoam sungat muzeýi, Namsan diňi, häzirki zaman sungat muzeýi, Ganghwa adasy, halk döredijiligi Oba, Panmunjom, Gyeongju, Jeju adasy, Seorak dagy we ş.m.

Gyongbokkung (Gyongbokkung): Günorta Koreýanyň paýtagty Seulyň Jongno etrabynda ýerleşýän bu meşhur gadymy köşk. Li neberesiniň ilkinji atasy Li Çenggui 1394-nji ýylda. Içinde guruldy Gadymy hytaýly "Aýdymlar kitaby" bir wagtlar "On müň ýyllap bir jenap Jieer Jingfu" aýaty bardy we bu ybadathana şu ady aldy. Köşk bagynyň esasy zaly, Li neberesiniň ähli patyşalarynyň döwlet işlerini alyp barýan Gyeongbokgung köşgüniň merkezi binasy bolan Geumjeongjeon zalydyr. Mundan başga-da, Sizheng Hall, Qianqing Hall, Kangning Hall, Jiaotai Hall we ş.m. Köşgüň demirgazyk burçunyň bir bölegi 1553-nji ýylda ýangyn zerarly weýran boldy, köşkdäki binalaryň köpüsi ýaponlaryň çozmagy wagtynda weýran boldy. 1865-nji ýylda gaýtadan dikeldiş işlerine çenli diňe 10 köşk saklanmady.

Kwanghanrn diňi (Kwanghanrn): Jeollabuk-do Namwon ýaragynda ýerleşýär Chuanqu Koreýanyň meşhur taryhy ýeri. Rowaýata görä, irki Li neberesiniň premýer-ministri Huang Si tarapyndan gurlup, aslynda Guangtong binasy diýlip atlandyrylypdyr. Häzirki ady diňe 1434-nji ýylda (Li neberesiniň şasy Sejongyň 16-njy ýyly) gaýtadan dikeldilenden soň üýtgedildi. Imjin söweşinde Demirgazyk Koreýa ýakyldy. Milady 1635-nji ýylda (Li neberesiniň Renzongyň 13-nji ýyly) bolşy ýaly täzeden guruldy. Heýkeltaraş şöhleler we reňklenen binalar we ajaýyp şekilli Guanghan binasy üç sany kiçijik adany, daş heýkelleri we jadygöý köprüsini öz içine alýan Koreýa howlularynyň wekili bolup durýar. Onuň umumy gurluşy älemi alamatlandyrýar.

Jeju adasy (Çejudao): Günorta Koreýanyň iň uly adasy, Tamra adasy, Bal aýy we Romantik adasy hem Koreýa ýarym adasynyň günorta çetinde ýerleşýär. Jeju bogazyndan we ýarym adadan geçip, demirgazykda Günorta Koreýanyň günorta kenaryndan 90 km uzaklykda ýerleşýär. Bu Koreýa bogazynyň derwezesi we geografiki ýerleşişi gaty möhümdir. Jeju adasynyň umumy meýdany 1826 inedördül kilometre barabardyr, şol sanda Udo adasy, Wodo adasy, Dogan adasy, Jegwi adasy, Çybyn adasy, Tiger adasy we beýleki 34 ada. Jeollanam-do şäherinden 100 km demirgazyk-gündogarda ýerleşýär we syýahatçylyk we balykçylyk üçin amatly ýerdir. Bu ýerde taryhy ýerleri we tebigy landşaftlary görüp bilersiňiz. Koreýanyň iň beýik dagy, deňiz derejesinden 1950 metr beýiklikdäki Halla dagy adada dur. Şeýle hem gezelenç, at münmek, sürmek, aw, serfing we golf oýnamak bilen meşgullanyp bilersiňiz. Az ilatly we ýer giňdir. Bu dag tokaýlary ýa-da ekerançylyk ýerleri. Fermerler esasan tüwi, gök önümler we miweleri ösdürip ýetişdirýärler. Iň ajaýyplary zorlama gülleri. Springaz paslynda ýer altyn we örän owadan.

Esasy şäherler

Seul: Günorta Koreýanyň paýtagty Seul (Seul, ozal "Seul" terjime edilipdi) Günorta Koreýanyň syýasatynyň, ykdysadyýetiniň, medeniýetiniň we biliminiň, şeýle hem milli gury ýer, deňiz we howa transport merkezidir. Koreýa ýarym adasynyň merkezi böleginde, basseýnde ýerleşýän Han derýasy şäheriň içinden geçýär, ýarym adanyň günbatar kenaryndan takmynan 30 km, gündogar kenardan takmynan 185 km we Phenýandan demirgazykda 260 km uzaklykda. Demirgazykdan günorta iň uzyn nokat 30,3 kilometre, gündogardan günbatara iň uzyn nokat 36,78 kilometre barabardyr, umumy meýdany 605,5 inedördül kilometre we ilaty 9,796 million (2005).

Seulyň uzak taryhy bar. Gadymy döwürlerde Han derýasynyň demirgazygynda ýerleşýändigi üçin "Hanyang" diýlip atlandyrylypdyr. Ioson neberesi XIV asyryň ahyrynda Hanyangyň paýtagtyny gurandan soň, "Seul" adyny aldy. Japaneseaponiýanyň kolonial dolandyryşy astyndaky häzirki Koreýa ýarym adasynda Seul "paýtagt" adyny aldy. 1945-nji ýylda Koreýa ýarym adasy gaýtadan dikeldilenden soň, "paýtagt" diýmegi aňladýan rim harplarynda "SEOUL" bilen bellenen ýerli koreý sözi hökmünde üýtgedildi. 2005-nji ýylyň ýanwar aýynda "Seul" resmi taýdan "Seul" adyny aldy.

Seulyň ykdysadyýeti 1960-njy ýyllardan bäri çalt ösdi. 1960-njy ýyllaryň başynda Günorta Koreýa eksporta gönükdirilen ykdysady ösüş strategiýasyny durmuşa geçirdi, iri kärhanalary goldady we eksport gaýtadan işleýän pudaklaryny güýçli ösdürdi. , Ykdysady ösüşe ýetildi. Mundan başga-da, Seul syýahatçylyk pudagyny güýçli ösdürýär. Seul Japanaponiýa, Günorta-Gündogar Aziýa we Europeanewropa we Amerika ýurtlary bilen baglanyşdyrylýar. Dürli ýurtlardan syýahatçylar Seul bilen Europeanewropa we Amerika ýurtlarynyň arasynda aňsatlyk bilen syýahat edip bilerler. Seulurtda Seul tizlikli ýollar bilen Busan we Inçon ýaly uly şäherlere hem birikdirilýär we transport gaty amatly. Seul-Inçon liniýasy Koreýadaky ilkinji häzirki zaman awtoulag ýoludyr. Seul-Busan tizligi Suwon, Cheonan, Daejeon, Gumi, Daegu we Gyeongju ýaly senagat merkezlerinden geçýär we Günorta Koreýanyň transport ulgamyny giňeltmek we döwrebaplaşdyrmak ugrundaky tagallalarynda möhüm ädim boldy. Seulyň ýerasty demir ýolunyň 5 ugry bar we demir ýol ulgamynyň umumy uzynlygy 125,7 kilometre barabar bolup, dünýäde 7-nji ýerde durýar.

Seul Günorta Koreýanyň medeni we bilim merkezidir, Seul uniwersiteti we Koreýa uniwersiteti ýaly 34 kollej we uniwersitet bar. Şäherde Gyeongbokgung köşgi, Çangdeokgung köşgi, Çangýonggung köşgi, Deoksugung köşgi we Biwon (Imperial bag) ýaly köp sanly taryhy ýadygärlik bar. Şäher meýdanynyň gür kölegesinde gadymy köşkler we ybadathanalar, şeýle hem göni asmana döwrebap binalar Seulyň gadymy we häzirki taryhyny we döwrüni görkezýär.

Busan: Busan Koreýanyň günorta-gündogaryndaky port şäheridir. Seulyň 450 km günorta-gündogarynda, Koreýa bogazynyň günorta-gündogar tarapynda, Japanaponiýanyň Tsuşima adasyna we günbatarda Nakdong derýasynyň garşysynda ýerleşýär. Demirgazyk-günbatarda daglar we günortada ada päsgelçiligi, meşhur çuň suw porty we Koreýa ýarym adasynyň günorta derwezesi. Busanyň umumy meýdany 758,21 inedördül kilometre, 1 okruga we 15 etraba bölünýär. Busanyň köp plýaacheslary, yssy çeşmeleri we ş.m. bar we köp syýahatçy ýylyň ortasyna dynç almak üçin bu ýere gelýär.

Ikinji paýtagt diýlip atlandyrylýan Busan paleolit ​​döwründen bäri 15,000 ýyl ozal ýaşap gelýär we uzak taryhy bolan şäherdir. Diňe Beomeosa ybadathanasy we Şehitler mukaddesligi ýaly möhüm medeni ýadygärlikler däl, eýsem Gimjeongsan galasy ýaly ajaýyp ýerler hem bar. Şeýle hem Günorta Koreýanyň birinji port şäheri we dünýäniň bäş uly port şäheriniň biri. Daşary ýurt söwdasynyň işjeň ýeri. Busan aslynda balykçy obasy bolup, 1441-nji ýylda port hökmünde açyldy we 1876-njy ýylda söwda porty hökmünde açyldy. 20-nji asyryň başynda Gyeongbu we Gyeongui liniýalary ulag üçin açylandan soň çalt ösdi. 1929-njy ýylda Günorta Gyeongsang welaýatynyň paýtagty hökmünde bellendi. Busan pudagynda dokma, azyk, himiýa, gämi gurluşygy, elektronika we gurluşyk materiallary pudaklary agdyklyk edýär. Daş töwereklerde köp baglar, gök önümler baglary, doňuz we towuk fermalary bar, golaýda tüwi köp. Busan deňizde balyk tutmak üçin esas bolup, Westport meşhur balyk portydyr. Dongnae galasy, gyzgyn çeşmeler we Haeundae ýaly syýahatçylyk ýerleri bar.