Mali Imininingwane Eyisisekelo
Isikhathi sendawo | Isikhathi sakho |
---|---|
|
|
Izoni yesikhathi yasendaweni | Umehluko wendawo |
UTC/GMT 0 ihora |
ububanzi / ubude |
---|
17°34'47"N / 3°59'55"W |
ukufaka ikhodi kwe-iso |
ML / MLI |
imali |
iFranc (XOF) |
Ulimi |
French (official) Bambara 46.3% Peul/foulfoulbe 9.4% Dogon 7.2% Maraka/soninke 6.4% Malinke 5.6% Sonrhai/djerma 5.6% Minianka 4.3% Tamacheq 3.5% Senoufo 2.6% unspecified 0.6% other 8.5% |
ugesi |
Thayipha c European 2-pin |
ifulegi lesizwe |
---|
inhlokodolobha |
UBamako |
uhlu lwamabhange |
Mali uhlu lwamabhange |
inani labantu |
13,796,354 |
indawo |
1,240,000 KM2 |
GDP (USD) |
11,370,000,000 |
ifoni |
112,000 |
Umakhalekhukhwini |
14,613,000 |
Inani labasingathi be-Intanethi |
437 |
Inani labasebenzisi be-Intanethi |
249,800 |
Mali isingeniso
IMali ihlanganisa indawo engamakhilomitha-skwele angaphezu kwezigidi eziyi-1.24 futhi isendaweni ebiyelwe ngasogwini emaphethelweni aseningizimu yoGwadule lwaseSahara entshonalanga ye-Afrika.Imngcele weMauritania neSenegal entshonalanga, i-Algeria neNiger enyakatho nasempumalanga, neGuinea, iCôte d'Ivoire neBurkina Faso eningizimu. Ingxenye enkulu yale ndawo iyizindawo eziphakeme ezingamamitha angama-300, ezinesilinganiso sokuthamba.Kunezintaba namathafa aphansi asogwadule ezingxenyeni ezisempumalanga, maphakathi nasentshonalanga, kanti isiqongo esiphakeme kunazo zonke, Intaba yaseHongboli, singamamitha ayi-1,155 ngaphezu kogu lolwandle. Ingxenye esenyakatho inesimo sezulu esishisayo sogwadule, kanti izingxenye ezimaphakathi neziseningizimu zinesimo sezulu esinezindawo ezishisayo. IMali, igama eligcwele leRiphabhulikhi yaseMali, yizwe elingenamanzi onqenqemeni oluseningizimu yoGwadule iSahara entshonalanga ye-Afrika. Iphethwe yiMauritania neSenegal entshonalanga, i-Algeria neNiger ngasenyakatho nasempumalanga, neGuinea, iCôte d'Ivoire neBurkina Faso eningizimu. Iningi lale ndawo liyizindawo eziphakeme ezingamamitha angama-300, ezinesilinganiso esiphansi, futhi kunezintaba namathafa asezingeni eliphansi elisenxenyeni esempumalanga, maphakathi nasentshonalanga. Isiqongo esiphakeme kunazo zonke, Intaba yaseHongboli, singamamitha ayi-1,155 ngaphezu kogu lolwandle. Ingxenye esenyakatho inesimo sezulu esishisayo sogwadule, kanti izingxenye ezimaphakathi neziseningizimu zinesimo sezulu esinezindawo ezishisayo. Ngokomlando, bekuyisikhungo sombuso waseGhana, uMbuso waseMali kanye noMbuso weSonghai. Kwaba ikoloni laseFrance ngonyaka we-1895 kwathiwa yi "French Sudan". Ifakwe "eFrance West Africa" ngo-1904. Ngo-1956 yaba "yiriphabhuliki eyizimele" ye "French Federation". Ngo-1958, yaba "yiriphabliki ezizimele" ngaphakathi "Komphakathi WaseFrance" futhi yaqanjwa njengeRiphabhulikhi yaseSudan. Ngo-Ephreli 1959, yasungula i-Federation of Mali neSenegal, eyahlakazeka ngo-Agasti 1960. I-Independence yamenyezelwa ngoSepthemba 22 ngawo lowo nyaka futhi izwe laqanjwa kabusha ngokuthi yiRiphabhulikhi yaseMali. IRiphabhlikhi Yesithathu yasungulwa ngoJanuwari 1992. Ifulegi likazwelonke: Lingunxande elinesilinganiso sobude nobubanzi obungu-3: 2. Ingaphezulu lefulegi lakhiwe ngonxande abathathu abalinganayo nabalinganayo, okuluhlaza okotshani, okuphuzi nokubomvu ngokulandelana ukusuka kwesobunxele kuye kwesokudla. Okuhlaza okombala kukhuthazwa amaSulumane.Macishe ama-70% amaMali akholelwa kwi-Islam.Oluhlaza luphinde lufanekise i-oasis evundile yaseMali; okuphuzi kufanekisela izinsiza zezimbiwa zezwe; okubomvu kufanekisela igazi labafel 'ukholo abalwela inkululeko yezwe. Imibala emithathu eluhlaza, ophuzi nobomvu nayo iyimibala yase-Afrika futhi iwuphawu lobunye bamazwe ase-Afrika. Inani labantu liyi-13.9 million (2006), kanti ulimi olusemthethweni isiFulentshi. Izakhamizi ezingama-68% zikholelwa enkolweni yamaSulumane, ezingama-30.5% zikholelwa ebufundisini, kanti u-1.5% ukholelwa ebuKristwini naseProthestani. |