Nepal döwlet kody +977

Nädip aýlamaly Nepal

00

977

--

-----

IDDdöwlet kody Şäher kodyTelefon belgisi

Nepal Esasy maglumatlar

Timeerli wagt Wagtyňyz


Timeerli wagt zolagy Wagt guşaklygynyň tapawudy
UTC/GMT +5 sagat

giňişlik / uzynlyk
28°23'42"N / 84°7'40"E
izo kodlamak
NP / NPL
walýuta
Rupi (NPR)
Dil
Nepali (official) 44.6%
Maithali 11.7%
Bhojpuri 6%
Tharu 5.8%
Tamang 5.1%
Newar 3.2%
Magar 3%
Bajjika 3%
Urdu 2.6%
Avadhi 1.9%
Limbu 1.3%
Gurung 1.2%
other 10.4%
unspecified 0.2%
elektrik
C Europeanewropa 2 pin ýazyň C Europeanewropa 2 pin ýazyň
D köne iňlis wilkasyny ýazyň D köne iňlis wilkasyny ýazyň
Döwlet baýdagy
NepalDöwlet baýdagy
maýa
Katmandu
banklaryň sanawy
Nepal banklaryň sanawy
ilaty
28,951,852
meýdany
140,800 KM2
GDP (USD)
19,340,000,000
telefon
834,000
Jübi telefony
18,138,000
Internet eýeleriniň sany
41,256
Internet ulanyjylarynyň sany
577,800

Nepal giriş

Nepal 147,181 inedördül kilometre barabar içerki dag ýurtudyr. Gimalaý daglarynyň orta böleginiň günorta aýagynda ýerleşýär. Demirgazykda Hytaý bilen serhetleşýär we günbatar, günorta we gündogarda Hindistan bilen serhetleşýär. Serhetiň uzynlygy 2400 kilometre barabardyr. Nepaldaky daglar köp depeler bilen bir-birine gabat gelýär we Ewerest dagy Hytaý bilen Nepalyň serhedinde ýerleşýär. Threeurt üç howa sebtine bölünýär: demirgazyk beýik daglar, merkezi howa zolagy we günorta subtropiki zona. Theer demirgazykda beýik we günortada pes. Deňeşdirilen beýiklik tapawudy dünýäde seýrek, köpüsi daglyk ýerler. Üç tarapda, gündogarda, günbatarda we demirgazykda daglar bilen gurşalan Nepal gadymy döwürlerden bäri "dag ýurdy" hökmünde tanalýar.

Nepal Gimalaý dagynyň merkezi aýagynda ýerleşýän, demirgazykda Hytaý bilen serhetleşýän we günbatar, günorta we gündogarda Hindistan bilen serhetleşýän gury ýer daglyk ýurt. Nepalda daglar bir-birine gabat gelýär we Ewerest dagy (Nepaldaky Sagarmatha diýilýär) Hytaý bilen Nepalyň serhedinde ýerleşýär. Threeurt üç klimat zonasyna bölünýär: demirgazyk beýik daglar, merkezi howa zolagy we günorta subtropiki zona. Demirgazykda sowuk möwsüminde iň pes temperatura -41 and, günortada tomusda iň ýokary temperatura 45 is. Theer demirgazykda beýik, günortada pes we deňeşdirilende beýiklik tapawudy dünýäde seýrekdir. Olaryň köpüsi daglyk ýerler, deňiz derejesinden 1 km belentlikdäki ýerler ýurduň umumy meýdanynyň ýarysyny tutýar. Üç tarapda, gündogarda, günbatarda we demirgazykda daglar bilen gurşalan Nepal gadymy döwürlerden bäri "dag ýurdy" hökmünde tanalýar. Derýalar köp we bulaşyk, köpüsi Hytaýyň Tibetinde döräp, günortadaky Hindistandaky Gang derýasyna akypdyr. Çylşyrymly ýer sebäpli howa tutuş ýurt boýunça üýtgeýär. Threeurt üç klimat zonasyna bölünýär: demirgazyk beýik daglar, merkezi howa zolagy we günorta subtropiki zona. Demirgazykda sowuk möwsüminde iň pes temperatura -41 and, günortada tomusda iň ýokary temperatura 45 is. Şol bir wagtyň özünde, tutuş ýurt boýunça, günorta düzlükler aşa yssy bolanda, paýtagt Katmandu we Pakra jülgesi güllerden we ýazdan doly, demirgazyk daglyk ýer bolsa gar garlary bilen gyş.

nebereler beöň 6-njy asyrda döredilipdir. 1769-njy ýylda Gurha şasy Plitwi Naraýan şa Mala neberesiniň üç şazadasyny basyp aldy we Nepaly birleşdirdi. Şah neberesi döredilip, şu güne çenli dowam edýär. 1814-nji ýylda Iňlisler çozanda, Nepal uly ýerleri Britaniýa Hindistana bermäge mejbur boldy we diplomatiýasy Iňlisleriň gözegçiliginde boldy. 1846-njy ýyldan 1950-nji ýyla çenli Rana maşgalasy harby we syýasy güýçleri ele almak üçin Iňlisleriň goldawyna bil baglady we miras premýer-ministr derejesini aldy we patyşany gurjak etdi. 1923-nji ýylda Angliýa Nepalyň garaşsyzlygyny ykrar etdi. 1950-nji ýylyň Sanjar aýynda Nepal Kongres partiýasy we beýlekiler Rana garşy göreş alyp, Ranyň dolandyryşyny bes edip, konstitusion monarhiýany durmuşa geçirdiler. Mahendra, 1959-njy ýylyň fewralynda Nepalyň ilkinji konstitusiýasyny yglan etdi. 1962-nji ýylda täze konstitusiýa yglan edildi. Patyşa Birendra 1972-nji ýylda tagta çykdy. 1990-njy ýylyň 16-njy aprelinde korol Birendra Milli Geňeşi dargatdy we şol ýylyň noýabr aýynda köp partiýaly konstitusion monarhiýany durmuşa geçirip, üçünji konstitusiýany yglan etdi.

Baýdak: Nepalyň baýdagy dünýädäki ýeke-täk üçburç baýdakdyr. Şeýle galam Nepalda bir asyr öň peýda bolupdy, soň bolsa iki galam birleşip, häzirki wagtda Nepal baýdagynyň stili boldy. Kiçijik ýokarky bölegi we has aşaky bölegi bolan iki üçburçlukdan durýar. Baýdagyň üstü gyzyl we baýdak araçägi gök. Gyzyl milli gülüň reňki Gyzyl Rododendron, gök bolsa parahatçylygy aňladýar. Upperokarky üçburçluk baýdagynda şa maşgalasyny aňladýan ak ýarym aý we ýyldyz nagşy bar, aşaky üçburçluk baýdagyndaky ak gün nagşy Rana maşgalasynyň nyşanyndan gelýär. Gün we Aý nagyşlary, nepal halkynyň ýurduň gün we aý ýaly ýaşamagyny isleýändigini görkezýär. Iki baýdak burçy Gimalaý daglarynyň iki depesini görkezýär.

Nepalyň 26,42 million ilaty bar (2006-njy ýylyň iýul aýyna çenli). Nepal, Raý, Limbu, Sunuwar, Damang, Magal, Gurung, Şerba, Newar we Taru ýaly 30-dan gowrak etnik topara eýe bolan köp etnik ýurt. Residentsaşaýjylaryň 86,5% -i hinduizme ynanýar we dünýäde hinduizmi döwlet dini hasaplaýan ýeke-täk ýurt edýär. 7,8% buddaçylyga, 3,8% yslama, 2,2% beýleki dinlere ynanýar. Nepal dilidir we iňlis dili ýokary synplarda köplenç ulanylýar.

Nepal oba hojalygy ýurt, ilatyň 80% -i oba hojalygynda agdyklyk edýär, ykdysadyýet yza galak we dünýäde iň ösen ýurtlaryň biri. Esasy ekinler tüwi, mekgejöwen we bugdaý, nagt ekinler esasan şeker, ýag ekinleri we temmäki. Tebigy baýlyklara mis, demir, alýumin, sink, fosfor, kobalt, kwars, kükürt, lignit, mika, mermer, hek daşy, magnesit we agaç degişlidir. Diňe az mukdarda magdan alynýar. Gidroenergetika serişdeleri baý, gidroelektrik ätiýaçlyklary 83 million kilowat. Nepalda gowşak senagat bazasy, kiçi göwrümli, mehanizasiýa derejesi pes we haýal ösüş bar. Esasan şeker ýasamak, dokma önümleri, deri aýakgaplary, iýmit gaýtadan işlemek we ş.m. Şeýle hem käbir oba senetleri we senetçilik senagaty bar. Climateakymly howa we ajaýyp tebigy gözellikler Nepaly syýahatçylyk çeşmelerine baý edýär. Nepal Gimalaý daglarynyň günorta eteginde ýerleşýär. Mundan başga-da, dag alpinistleri üçin isleg bolan Nepalda 6000-den 8000 metre çenli 200-den gowrak belentlik bar. Nepalyň baý medeni we dini mirasy we ajaýyp nusgawy binalary hindiler we buddistler üçin elýeterlidir. Zyýarat üçin şeýle hem 14 sany ýabany tebigaty goramak seýilgähi bar, bu gezelenç we syýahatçylar üçin aw gezelençlerinde ulanylyp bilner. 1995-nji ýylda Nepalda 360,000 syýahatçy bardy.