Belgiýa Esasy maglumatlar
Timeerli wagt | Wagtyňyz |
---|---|
|
|
Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
UTC/GMT +1 sagat |
giňişlik / uzynlyk |
---|
50°29'58"N / 4°28'31"E |
izo kodlamak |
BE / BEL |
walýuta |
Euroewro (EUR) |
Dil |
Dutch (official) 60% French (official) 40% German (official) less than 1% legally bilingual (Dutch and French) |
elektrik |
|
Döwlet baýdagy |
---|
maýa |
Brýussel |
banklaryň sanawy |
Belgiýa banklaryň sanawy |
ilaty |
10,403,000 |
meýdany |
30,510 KM2 |
GDP (USD) |
507,400,000,000 |
telefon |
4,631,000 |
Jübi telefony |
12,880,000 |
Internet eýeleriniň sany |
5,192,000 |
Internet ulanyjylarynyň sany |
8,113,000 |
Belgiýa giriş
Belgiýa 30,500 inedördül kilometr meýdany tutýar we demirgazyk-günbatar Europeewropada ýerleşýär. Gündogarda Germaniýa, demirgazykda Gollandiýa, günortada Fransiýa we günbatarda Demirgazyk deňzi bilen serhetleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy 66,5 kilometre barabardyr. Areaurduň meýdanynyň üçden iki bölegi daglar we tekiz peslikler, iň pes nokady deňiz derejesinden birneme pesdir. Tutuş territoriýa üç bölege bölünýär: demirgazyk-günbatarda ýerleşýän Flanders düzlügi, merkezi depeler we günorta-gündogardaky Arden platosy. Iň beýik nokady deňiz derejesinden 694 metr beýikdir. Esasy derýalar Maas derýasy we Eskau derýasy. Deňiz howasy giň ýaprakly tokaý howasyna degişlidir. . Belgiýa Patyşalygynyň doly ady 30,500 inedördül kilometre barabar bolan demirgazyk-günbatar Europeewropada, gündogarda Germaniýa, demirgazykda Gollandiýa, günortada Fransiýa we günbatarda Demirgazyk deňzi bilen serhetleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy 66,5 kilometre barabardyr. Areaurduň meýdanynyň üçden iki bölegi depeler we tekiz peslikler, iň pes nokady deňiz derejesinden birneme pes. Tutuş sebit üç bölege bölünýär: demirgazyk-günbatar kenarýakasyndaky Flanders düzlügi, ortadaky depeler we günorta-gündogardaky Ardennes platosy. Iň beýik nokat deňiz derejesinden 694 metr beýiklikde. Esasy derýalar Mas derýasy we Eskau derýasydyr. Ol deňiz howasynyň giň ýaprakly tokaý howasyna degişlidir. Miladydan öňki kelt taýpasy Biliqi bu ýerde ýaşaýardy. Miladydan öňki 57-nji ýyldan bäri rimliler, gollar we nemesler uzak wagtlap höküm sürýärler. IX-XIV asyrlarda wassal döwletler tarapyndan bölünipdi. Bürgüt neberesi 14-15-nji asyrda döredilipdir. Soňra Ispaniýa, Awstriýa we Fransiýa höküm sürdi. 1815-nji ýylda Wena konferensiýasy Belgiýany Gollandiýa birleşdirdi. Garaşsyzlyk, 1830-njy ýylyň 4-nji oktýabrynda miras galan konstitusion monarhiýa hökmünde Belgiýanyň ilkinji şasy hökmünde Saksoniýa-Koburg-Gotha gersogynyň nemes şazadasy Leopoldy saýlady. Indiki ýyl London konferensiýasy bitarap statusyny kesgitledi. Iki jahan urşunda Germaniýa basyp aldy. Ikinji jahan urşundan soň NATO-a goşuldy. 1958-nji ýylda Europeanewropa Bileleşigine girdi we Gollandiýa we Lýuksemburg bilen ykdysady bileleşik döretdi. 1993-nji ýylda milli ulgam reformasy tamamlandy we federal ulgam resmi taýdan durmuşa geçirildi. Belgiýa Demirgazyk Atlantik Şertnamasy Guramasynyň esaslandyryjy ýurdy. 2005-nji ýylyň maý aýynda Belgiýanyň Wekiller palatasy EUB konstitusiýa şertnamasyny tassyklady we Belgiýany EUB-ne agza 25 döwletiň arasynda 10-njy ýurda öwürdi. Milli baýdak: Uzynlygy 15:13 ini bilen gönüburçly. Çepden saga, baýdagyň üstü gara, sary we gyzyl üç sany paralel deň dik gönüburçlukdan durýar. Gara, 1830-njy ýylda Garaşsyzlyk söweşinde wepat bolan gahrymanlaryň hatyrasyny beýan edýän dabaraly we ýadygärlik reňkidir; sary ýurduň baýlygyny we maldarçylyk we oba hojalygynyň hasylyny, gyzyl watançylaryň durmuşyny we ganyny, şeýle hem garaşsyzlyk urşunyň üstünliklerini alamatlandyrýar; Uly ýeňiş. Belgiýa miras galan konstitusion monarhiýa. Patyşanyň awtoulagy patyşanyň baýdagyny galdyrdy. Patyşanyň baýdagy milli baýdakdan tapawutlanýar, inedördül görnüş. Baýdak goňur reňke meňzeýär. Baýdagyň ortasynda Belgiýanyň milli nyşany bar. Baýdagyň dört burçunda bir täç we patyşanyň adynyň birinji harpy bar. Belgiýanyň ilaty 10.511 million (2006), şolardan 6.079 milliony Gollandiýada gürleýän Flaman sebiti, 3,414 milliony fransuz dilli Walloniýa (takmynan 71,000 nemes dilli). Fransuz dilli Brýusseliň paýtagty 1,019 million. Resmi diller Gollandiýa, Fransuz we Nemes dilleridir. Residentsaşaýjylaryň 80% -i katoliklige ynanýarlar. Belgiýa ýokary derejede garaşly ykdysadyýeti bolan ösen kapitalistik senagat ýurtudyr. Çig malynyň 80% -i import edilýär, senagat önümleriniň 50% -den gowragy eksport üçin. Belgiýada 7 sany ýadro desgasy bar, bu umumy elektrik energiýasynyň 65% -ini emele getirýär. Tokaý we ýaşyl meýdany 6070 inedördül kilometre barabardyr (2002). Esasy senagat pudaklaryna polat, tehnika, reňkli metallar, himiýa, dokma, aýna, kömür we beýleki pudaklar girýär. 2006-njy ýylda Belgiýanyň jemi içerki önümi 367,824 milliard ABŞ dollary bolup, dünýäde 19-njy ýerde, adam başyna düşýän gymmaty 35,436 ABŞ dollary boldy. Brýussel : Brýussel (Bruxelles) Belgiýanyň Patyşalygynyň paýtagty, Belgiýanyň merkezindäki Şeldtiň goşundysy, ýumşak we çygly howasy we 99.2 ilaty bolan Sonne kenarynda ýerleşýär. Million (2003). Brýussel 6-njy asyrda esaslandyryldy. 979-njy ýylda Aşaky Lotharingiýanyň gersogy Çarlz bu ýerde gala we gämi gurdy. Oňa "batgalykda ýaşamak" manysyny berýän "Brooksela" diýip at berdi we Brýussel adyny aldy. XVI asyrdan bäri Ispaniýa, Awstriýa, Fransiýa we Gollandiýa basyp alyndy. 1830-njy ýylyň Sanjar aýynda Belgiýa garaşsyzlygyny yglan etdi we paýtagty Brýusselde gurdy. Brýusseliň şäher meýdany köp taryhy ýadygärlikler bilen birneme gönüburçly we Europeewropada meşhur syýahatçylyk merkezidir. Şäher ýokarky we aşaky şäherlere bölünýär. Upperokarky şäher eňňitde gurlup, administratiw etrapdyr. Esasy gözel ýerler Louis XVI binagärlik stili Korol köşgi, Korol Plaza, Egmont köşgi, Milli köşk (Senatyň we Wekiller öýüniň ýerleşýän ýeri), Korol kitaphanasy we häzirki zaman gadymy sungat muzeýi. Banklar, ätiýaçlandyryş kompaniýalary we käbir belli senagat we täjirçilik kompaniýalary bu ýerde ştab-kwartirasy bar. Sýaçeng täjirçilik sebiti, bu ýerde dükanlar köp we gaty janly. Şäher häkimliginiň iň ajaýyp şäheri bolan "Uly ýeriň" töwereginde orta asyr goti binalary bar. Golaýda Taryh muzeýi, Marksyň baryp gören Swan kafesi we 1830-njy ýyldaky ynkylapyň doglan ýeri bolan Maliýe köçesi teatry ýerleşýär. Brýusseliň nyşany, meşhur "Brýusseliň ilkinji raýaty", Julien Mannekeniň bürünç heýkeli şu ýerde. Brýussel Europeewropanyň taryhy medeni merkezlerinden biridir. Marks, Gýugo, Baýron we Motsart ýaly dünýädäki köp beýik adamlar bu ýerde ýaşapdyrlar. Brýussel Günbatar Europeewropanyň transport merkezinde ýerleşýär we Europeanewropa Bileleşigi we Demirgazyk Atlantik Şertnamasy Guramasy ýaly halkara guramalaryň merkezi. Mundan başga-da, 200-den gowrak halkara dolandyryş merkezi we 1000-den gowrak resmi gurama bu ýerde ofis açdy. Mundan başga-da, bu ýerde köplenç halkara konferensiýalary geçirilýär, şonuň üçin Brýussel "Europeewropanyň paýtagty" hökmünde tanalýar. |