Madagasikari Amakuru Yibanze
Igihe cyaho | Igihe cyawe |
---|---|
|
|
Umwanya wigihe | Itandukaniro ryigihe |
UTC/GMT +3 isaha |
ubunini / uburebure |
---|
18°46'37"S / 46°51'15"E |
kodegisi |
MG / MDG |
ifaranga |
Ariary (MGA) |
Ururimi |
French (official) Malagasy (official) English |
amashanyarazi |
Andika c Abanyaburayi 2-pin |
ibendera ry'igihugu |
---|
umurwa mukuru |
Antananarivo |
urutonde rwa banki |
Madagasikari urutonde rwa banki |
abaturage |
21,281,844 |
akarere |
587,040 KM2 |
GDP (USD) |
10,530,000,000 |
telefone |
143,700 |
Terefone ngendanwa |
8,564,000 |
Umubare wabakoresha interineti |
38,392 |
Umubare w'abakoresha interineti |
319,900 |
Madagasikari Intangiriro
Madagasikari iherereye mu majyepfo y’iburengerazuba bw’inyanja y’Ubuhinde, ireba umugabane wa Afurika hakurya y’umuhanda wa Mozambike.Ni ikirwa cya kane kinini ku isi gifite ubuso bwa kilometero kare 590.750 n’inyanja ya kilometero 5.000. Ikirwa gikozwe mu rutare rw’ibirunga. Igice cyo hagati ni ikibaya cyo hagati gifite ubutumburuke bwa metero 800-1500, iburasirazuba ni ikibaya kimeze nk'umukandara gifite imisozi myinshi na lagoons, naho iburengerazuba ni ikibaya cyoroheje gahoro gahoro, kikamanuka gahoro gahoro kiva muri kibaya cya metero 500 kugera mu kibaya cy’inyanja. Inkombe yo mu majyepfo y’iburasirazuba ifite ikirere gishyuha cy’amashyamba gishyuha, gishyuha kandi gifite ubushyuhe mu mwaka wose, nta mpinduka zigaragara z’ibihe; igice cyo hagati gifite ikirere gishyuha gishyuha, cyoroheje kandi gikonje, naho iburengerazuba bufite ikirere cy’ubushyuhe gishyuha gifite ubukonje n’imvura nke. Madagasikari, izina ryuzuye rya Repubulika ya Madagasikari, iherereye mu majyepfo ashyira uburengerazuba bw’inyanja y’Ubuhinde, hakurya y’umuhanda wa Mozambique n’umugabane wa Afurika. Ni ikirwa cya kane kinini ku isi gifite ubuso bwa kilometero kare 590.750 (harimo ibirwa bikikije) hamwe n’inyanja ya kilometero 5000. . Ikirwa cyose gikozwe mu rutare rwo mu birunga. Igice cyo hagati ni ikibaya cyo hagati gifite ubutumburuke bwa metero 800-1500.Impinga nkuru y’umusozi wa Tsaratana, Umusozi wa Marumukutru, ni metero 2.876 hejuru y’inyanja, ahantu hirengeye mu gihugu. Iburasirazuba ni ikibaya kimeze nk'umukandara hamwe n'umusenyi na lagoons. Iburengerazuba ni ikibaya cyoroheje, kigenda kimanuka kiva mu kibaya gito cya metero 500 kugera mu kibaya. Hariho imigezi ine minini, Betsibuka, Kiribishina, Manguki na Manguru. Inkombe yo mu majyepfo y’iburasirazuba ifite ikirere gishyuha cy’amashyamba gishyuha, gishyuha kandi gifite ubushyuhe mu mwaka wose, nta mpinduka zigaragara z’ibihe; igice cyo hagati gifite ikirere gishyuha gishyuha, cyoroheje kandi gikonje, naho iburengerazuba bufite ikirere cy’ubushyuhe gishyuha gifite ubukonje n’imvura nke. Mu mpera z'ikinyejana cya 16, Imelina yashinze ubwami bwa Imelina hagati yizinga. Mu 1794, Ubwami bwa Imelina bwateye imbere mu gihugu cya feodal hagati. Mu ntangiriro z'ikinyejana cya 19, icyo kirwa cyunze ubumwe maze hashyirwaho Ubwami bwa Madagasikari. Yabaye ubukoloni bw'Abafaransa mu 1896. Yabaye repubulika yigenga muri "Umuryango w’Abafaransa" ku ya 14 Ukwakira 1958. Ubwigenge bwatangajwe ku ya 26 Kamena 1960, hashyirwaho Repubulika ya Malagasi, izwi kandi nka Repubulika ya mbere. Ku ya 21 Ukuboza 1975, icyo gihugu cyiswe Repubulika Iharanira Demokarasi ya Madagasikari, kizwi kandi nka Repubulika ya kabiri. Muri Kanama 1992, habaye referendumu y'igihugu kugira ngo yemeze "Itegeko Nshinga rya Repubulika ya gatatu" maze igihugu gihinduka Repubulika ya Madagasikari. Ibendera ryigihugu: Ni urukiramende rufite igipimo cyuburebure n'ubugari bwa 3: 2. Uruhande rwegereye ibendera ni urukiramende rwera rwera, kandi uruhande rwiburyo rwibendera ni urukiramende ruringaniye rufite urukiramende rwo hejuru rutukura hamwe n’icyatsi cyo hepfo. Urukiramende rutatu rufite ahantu hamwe. Umweru ugereranya ubuziranenge, umutuku ugereranya ubusugire, naho icyatsi kigereranya ibyiringiro. Abaturage ni miliyoni 18,6 (2005). Indimi z'igihugu ni Icyongereza, Igifaransa na Malagasi. 52% by'abaturage bemera amadini gakondo, 41% bemera ubukristu (abagatolika n'abaporotesitanti), naho 7% bemera Islam. Madagasikari ni kimwe mu bihugu bitaratera imbere byemewe n'Umuryango w'Abibumbye. Mu 2003, umuturage rusange w’umuturage yari US $ 339, naho abakene bangana na 75% by'abaturage bose. Ubukungu bwiganjemo ubuhinzi.Birenze bibiri bya gatatu by'ubutaka bwo guhingwa mu gihugu buterwa n'umuceri, naho ibindi bihingwa birimo ibirungo birimo imyumbati n'ibigori. Ibihingwa nyamukuru byamafaranga ni ikawa, karungu, ipamba, sisal, ibishyimbo nibisheke. Umusaruro wa Vanilla no kohereza ibicuruzwa biza ku mwanya wa mbere kwisi. Madagasikari ikungahaye ku myunyu ngugu, ibigega bya grafite biza ku mwanya wa mbere muri Afurika. Ubuso bwamashyamba ni kilometero kare 123.000, bingana na 21% byubutaka bwigihugu. |