Malaýziýanyň umumy meýdany 330,000 inedördül kilometre barabardyr. Günorta-Gündogar Aziýada, Pacificuwaş umman we Hindi ummanlarynyň arasynda ýerleşýär. Tutuş territoriýa Günorta Hytaý deňzi bilen Gündogar Malaýziýa we Günbatar Malaýziýa bölünýär. Günbatar Malaýziýa Malaý ýarym adasynyň günorta böleginde ýerleşýän, demirgazykda Taýland bilen, günbatarda Malakka bogazy we gündogarda Günorta Hytaý deňzi bilen serhetleşýän Malaýziýa sebitidir. Gündogar Malaýziýa Kalimantanyň demirgazygynda ýerleşýän Sarawak we Sabahyň umumy adydyr. . Kenar ýakasynyň uzynlygy 4192 kilometre barabardyr. Tropiki ýagyş tokaý howasy. Içerki daglyk ýerlerde ýyllyk ortaça temperatura 22 ℃ -28 and, kenarýaka düzlüklerde 25 ℃ -30 is.

Jourt Johor, Kedah, Kelantan, Malakka, Negeri Sembilan, Pahang, Penang, Perak, Perlis, Selangor, Terengganu we Gündogar Malaýziýa ýaly 13 ştata bölünýär. Sabah, Sarawak we beýleki üç federal sebit: paýtagt Kuala-Lumpur, Labuan we Putra Jaýa (Putra Jaýa, federal hökümet dolandyryş merkezi).

Biziň eramyzyň başynda Malaý ýarym adasynda Jitu we Langyaxiu ýaly gadymy patyşalyklar döredilipdir. XV asyryň başynda, Mançuriýa şalygy Malakka bilen Malaý ýarym adasynyň köp bölegini birleşdirdi we şol döwürde Günorta-Gündogar Aziýanyň esasy halkara söwda merkezine öwrüldi. XVI asyrdan bäri Portugaliýa, Gollandiýa we Angliýa basyp aldy. 1911-nji ýylda Iňlis koloniýasyna öwrüldi. Sarawak we Sabah taryhda Bruneýe degişlidi we 1888-nji ýylda Iňlis goragçysy boldular. Ikinji jahan urşy döwründe Malaýýa, Sarawak we Sabah Japanaponiýa tarapyndan basylyp alyndy. Uruşdan soň Angliýa kolonial dolandyryşyny täzeden başlady. 1957-nji ýylyň 31-nji awgustynda Malaýýa Federasiýasy Arkalaşygyň çäginde garaşsyz boldy. 1963-nji ýylyň 16-njy sentýabrynda Malaýýa, Singapur, Sarawak we Sabah federasiýasy birleşip Malaýziýany döretdi (Singapur 1965-nji ýylyň 9-njy awgustynda yza çekilendigini yglan etdi).

Döwlet baýdagy: uzynlygy 2: 1 ini bolan gorizontal gönüburçluk. Esasy göwre deň ini bolan 14 sany gyzyl we ak gorizontal zolakdan durýar. Leftokarky çep tarapda sary ýarym reňkli goýy gök gönüburçluk we 14 sany ýiti burçly sary ýyldyz bar. 14 gyzyl we ak bar we 14 burçly ýyldyz Malaýziýanyň 13 ştatyny we hökümetini alamatlandyrýar. Mawy halkyň agzybirligini, Malaýziýa bilen Arkalaşygyň arasyndaky gatnaşyklary aňladýar ─ British Iňlis baýdagy esas hökmünde gök reňkde, sary döwlet baştutanyny, ýarym aý bolsa Malaýziýanyň döwlet dinini alamatlandyrýar.

Malaýziýanyň umumy ilaty 26,26 million (2005-nji ýylyň ahyryna). Olaryň arasynda Malaýziýalylar we beýleki ýerli ilat 66,1%, hytaýlylar 25,3%, hindiler 7,4%, hindiler 7,4% -i düzdi. Sarawak ştatynyň ýerli ilatyna Iban halky, Sabah ştatynda bolsa Kadaşan halky agdyklyk edýär. Malaý dilidir, umumy iňlis we hytaý dilleri hem giňden ulanylýar. Yslam döwlet dinidir we beýleki dinlere buddizm, hinduizm, hristiançylyk we fetişizm degişlidir.

Malaýziýa tebigy baýlyklara baý. Kauçuk, palma ýagy we burç önümçiligi we eksport mukdary dünýäde iň ýokarydyr. 1970-nji ýyllardan ozal ykdysadyýet oba hojalygyna esaslanyp, esasy önümleriň eksportyna bil baglaýardy. Soň bolsa senagat gurluşy yzygiderli sazlandy we elektronika, önümçilik, gurluşyk we hyzmat pudagy çalt ösdi. Tropiki gaty agaçlara baý. Oba hojalygynda esasan rezin, ýag palmasy, burç, kakao we tropiki miweler nagt ekinler agdyklyk edýär. Tüwiniň öz-özüni üpjün etmek derejesi 76%. 1970-nji ýyllardan bäri senagat gurluşy yzygiderli sazlandy we önümçilik, gurluşyk we hyzmat pudagy çalt ösdi. 1980-nji ýyllaryň ortalarynda dünýä ykdysady çökgünligiň täsiri sebäpli ykdysadyýet kynçylyklara sezewar boldy. Hökümet daşary ýurt maýasynyň we hususy maýanyň ösüşini höweslendirmek üçin çäreleri görenden soň, ykdysadyýet ep-esli gowulaşdy. 1987-nji ýyldan bäri ykdysadyýet çalt ösmegini dowam etdirdi we ortaça ýyllyk milli ykdysady ösüş depgini 8% -den ýokary bolup, Aziýanyň ösüp barýan senagat ýurtlarynyň birine öwrüldi. Syýahatçylyk ýurduň üçünji uly ykdysady sütünidir. Esasy syýahatçylyk ýerleri Penang, Malakka, Langkawi adasy, Tioman adasy we ş.m. Walýuta: Ringgit.

Kuala-Lumpur : Kuala-Lumpur Malaýziýanyň paýtagty we Günorta-Gündogar Aziýanyň iň meşhur şäherlerinden biridir. Kuala-Lumpur Malaý ýarym adasynyň günorta-günbatar kenarynda ýerleşýär, gündogar uzynlygy 101 gradus 41 minut we demirgazyk giňişligi 3 gradus 09 minut. Bu şäher töwereklerini hem öz içine alýan takmynan 244 inedördül kilometre barabardyr we 1,5 million töweregi ilaty bar, şolardan Hytaý we daşary ýurtly hytaýlylar 2/3 bölegini tutýar. . Şäheriň günbatar, demirgazyk we gündogar taraplary depeler we daglar bilen gurşalandyr.Klang derýasy we goşundy Emai derýasy şäherde birleşenden soň, günorta-günbatardan Malakka bogazyna akýar.

Kuala-Lumpurda Klang derýasynyň gündogarynda söwda we ýaşaýyş ýerleri, günbatarda bolsa döwlet edaralary bar. Şäheriň köçeleri tertipli ýerleşdirildi. Adaty musulman binalary we hytaý görnüşindäki ýaşaýyş jaýlary gündogar şäherine mahsus bolan biri-birini doldurýar. Tagamy. 1970-nji we 1980-nji ýyllarda şäherde köp sanly häzirki zaman beýik binalar guruldy. Binanyň aşagyndaky Çinatownda, hytaýly restoranlaryň we myhmanhanalaryň hytaý alamatlaryny görmek bolýar we restoranlarda wagtal-wagtal hytaý lai aşhanasynyň ýakymly ysyny görmek bolýar. Kuala-Lumpur köp gowakly hek daşyndaky ýerde ýerleşýär. Kuala-Lumpuryň etegindäki köne taşlanan magdan çukurlary indi balyk ösdürip ýetişdirmek üçin köl ýa-da seýilgäh hökmünde saklandy. Iň meşhurlary Batu gowaklary, gyzgyn suw gowaklary we ş.m. Mundan başga-da meşhur binalar we ajaýyp ýerler Mejlis binasy, Milli muzeý, Jilangji şarlawugy, köl kenaryndaky seýilgäh we milli metjit.