Niger Macluumaadka Aasaasiga ah
| Waqtiga maxaliga ah | Waqtigaaga |
|---|---|
|
|
|
| Aaga waqtiga deegaanka | Farqiga aaga waqtiga |
| UTC/GMT +1 saac |
| loolka / Longitude |
|---|
| 17°36'39"N / 8°4'51"E |
| encoding |
| NE / NER |
| lacag |
| Franc (XOF) |
| Luqadda |
| French (official) Hausa Djerma |
| koronto |
 Nooc Waqooyiga Ameerika-Jabbaan ah 2 cirbadood Nooca b US 3-pin Nooca c Yurub-2-pin Nooca d jir British fur |
| calanka qaranka |
|---|
 |
| raasumaal |
| Niamey |
| liiska bangiyada |
| Niger liiska bangiyada |
| tirada dadka |
| 15,878,271 |
| aagga |
| 1,267,000 KM2 |
| GDP (USD) |
| 7,304,000,000 |
| taleefan |
| 100,500 |
| Taleefanka gacanta |
| 5,400,000 |
| Tirada martigaliyayaasha internetka |
| 454 |
| Tirada dadka isticmaala internetka |
| 115,900 |
Niger hordhac
|
Niger waa mid ka mid ah wadamada ugu kulul aduunka, dhul baaxadiisuna tahay 1.267 milyan oo kilomitir oo isku wareeg ah, waxay ku taalaa bartamaha iyo galbeedka Afrika, waa wadan aan bad laheyn oo ku yaal cirifka koonfureed ee lama degaanka Saxaraha.Waxay xuduud la leedahay Algeria iyo Libya dhanka waqooyiga, Nigeria iyo Benin dhanka koonfureed, iyo Mali iyo Burki dhanka galbeed. Nafaso waxay daris la tahay Chad bariga. Dalka intiisa badan waxaa iska leh lamadegaanka Sahara, dhulkuna wuu sarreeyaa waqooyiga, koonfurna hoos buu u maraa, harada harada harada ah ee ku teedsan koonfur-bari iyo Niger Basin ee koonfur-galbeed waa kuwo hooseeya oo fidsan, waana dhul beereed; qaybta dhexe waa aag miyi oo leh daar badan; waqooyi-bari waa aag lamadegaan ah, oo deggan 60% aagga dalka. Niger, waa magaca buuxa ee Jamhuuriyadda Niger, wuxuu ku yaal bartamaha iyo galbeedka Afrika waana waddan aan bad lahayn oo ku yaal cirifka koonfureed ee lamadegaanka Saxaraha. Waxay xuduud la leedahay Algeria iyo Libya waqooyiga, Nigeria iyo Benin dhanka koonfureed, Mali iyo Burkina Faso dhanka galbeed, iyo Chad bariga. Inta badan dalka waxaa iska leh lamadegaanka Saxaraha, dhulku wuu sarreeyaa waqooyiga, koonfurna wuu hooseeyaa. Lake Chad Basin ee koonfur-bari iyo wabiga Niger River Basin ee koonfur-galbeed waa labadaba kuwo hooseeya oo fidsan, waana dhul beereed; qaybta dhexe waa dhul-ballaadhan, 500-1000 mitir oo ka sarraysa heerka badda, waana aag miyi; woqooyi-bari waa aag lamadegaan ah, oo u dhiganta 60% aagga dalka. Buurta Greyburn ayaa 1997 mitir ka sarreysa heerka badda, waana meesha ugu sareysa dalka. Webiga Nijar wuxuu dhererkiisu yahay 550 kilomitir dalka Nigeria. Waa mid ka mid ah waddamada ugu kulul adduunka. Woqooyiga waxay leedahay cimilo kulayl cimilo leh, koofurta-na waxay leedahay cimilo kulaylaha cimilada kulul. Weligeed kama dhicin boqortooyo mideysan taariikhda Niger. Qarniyadii 7-16, waqooyi-galbeed waxaa iska lahaa Boqortooyada 'Songhai Empire'; qarniyadii 8-18, bariga waxaa iska lahaa Boqortooyadii Bornu; dhammaadkii qarnigii 18-aad, dadkii Pall waxay bartanka ka dhisteen Boqortooyadii Pall. Sannadkii 1904 waxay noqotay dhul ka mid ah Faransiiska Galbeedka Afrika. Waxay noqotay gumeysi Faransiis ah 1922. Sannadkii 1957-kii, waxaa la siiyay sharci ahaan is-maamul-goboleed. Bishii Diseembar 1958, waxay noqotay dal ismaamula oo ka tirsan "Beesha Faransiiska", oo loo yaqaan Jamhuuriyadda Niger. Wuxuu ka baxay "Beesha Faransiiska" bishii Luulyo 1960 wuxuuna si rasmi ah ugu dhawaaqay madax-bannaanida Agoosto 3 ee isla sannadkaas. Calanka qaranka: Waa afargeesle, cabirka dhererka iyo ballaca wuxuu ku saabsan yahay 6: 5. Xagga sare ilaa hoose, waxay ka kooban tahay saddexagal leysku siman oo is barbar socda oo oranji ah, caddaan ah, iyo cagaar ah, oo leh giraangir liin ah dhexda qeybta cad. Liin dhanaanta waxay astaan u tahay lamadegaanka; caddaanku wuxuu astaan u yahay daahirnimo; cagaar wuxuu matalaa dhulka quruxda badan iyo hodanka ah, sidoo kale wuxuu astaan u yahay walaaltinnimo iyo rajo. Shaagada wareega waxay astaan u tahay qorraxda iyo rabitaanka dadka Niger inay u huraan awoodooda si ay u ilaashadaan awoodooda. Tirada dadku waa 11.4 milyan (2002). Afka rasmiga ahi waa Faransiis. Qabiil kastaa wuxuu leeyahay luuqad u gaar ah, waxaana luuqada Hausa looga isticmaali karaa wadanka intiisa badan. 88% dadka degan ayaa aaminsan diinta Islaamka, 11.7% waxay aaminsan yihiin diinta bilowga ah, inta soo hartayna waxay aaminsan yihiin diinta kiristaanka. |