Palestina Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT +2 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 31°52'53"N / 34°53'42"E |
| izo kodlamak |
| PS / PSE |
| walýuta |
| Şekel (ILS) |
| Dil |
| Arabic Hebrew English |
| elektrik |
 |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Gündogar Iýerusalim |
| banklaryň sanawy |
| Palestina banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 3,800,000 |
| meýdany |
| 5,970 KM2 |
| GDP (USD) |
| 6,641,000,000 |
| telefon |
| 406,000 |
| Jübi telefony |
| 3,041,000 |
| Internet eýeleriniň sany |
| -- |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 1,379,000 |
Palestina giriş
|
Palestina Aziýanyň demirgazyk-günbatar böleginde ýerleşýär we Europeewropanyň, Aziýanyň we Afrikanyň transport ýollaryny çäklendirýänligi sebäpli möhüm strategiki pozisiýasyna eýedir. Demirgazykda Liwan, gündogarda Siriýa we Iordaniýa, günorta-günbatarda Müsürdäki Sinaý ýarym adasy bilen serhetleşýär. Günorta ujy Aqaba aýlagy we günbatarda Ortaýer deňzi. Kenarýaka uzynlygy 198 km. Günbatar Ortaýer deňziniň kenarýaka düzlügi, günorta platosy birneme tekiz, gündogary Iordan jülgesi, Öli deňiz depressiýasy we Arap jülgesi. Palestinde subtropiki Ortaýer deňzi howasy bar, yssy we gurak tomus, yssy we çygly gyşlar. Palestina, doly ady Palestina, demirgazyk-günbatar Aziýada ýerleşýär. Strategiki pozisiýa Europeewropanyň, Aziýanyň we Afrikanyň esasy transport ýollary üçin möhümdir. Demirgazykda Liwan, gündogarda Siriýa we Iordaniýa, günorta-günbatarda Müsüriň Sinaý ýarym adasy, günortada Aqaba aýlagy we günbatarda Ortaýer deňzi bilen serhetleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy 198 km. Günbatar Ortaýer deňziniň kenarýaka düzlügi, günorta platosy birneme tekiz, gündogary Iordan jülgesi, Öli deňiz depressiýasy we Arap jülgesi. Jelile, Samari we Judy ortadan ylgaýarlar. Meilong dagy deňiz derejesinden 1,208 metr beýiklikde, ýurduň iň beýik depesi. Miladydan öňki 20-nji asyrdan ozal semitleriň kenganlylary Palestiniň kenarlarynda we düzlüklerinde mesgen tutupdyrlar. Miladydan öňki XIII asyrda Feliks halky kenar ýakasynda bir ýurt gurupdyr. Palestina XVI asyrda Osman imperiýasynyň bir bölegine öwrüldi. 1920-nji ýylda Angliýa Palestini gündogara we günbatara Iordan derýasy bilen araçäk hökmünde böldi. Gündogara Transjordan (häzirki Iordaniýa Patyşalygy), günbatar bolsa Iňlisleriň mandaty hökmünde Palestina (häzirki Ysraýyl, Günbatar Şeriýa we Gaza zolagy) diýilýärdi. XIX asyryň ahyrynda, "Sionist Hereketiň" başlangyjy bilen köp sanly ýewreý Palestina göçdi we ýerli araplar bilen ganly çaknyşyklary dowam etdirdi. Ikinji jahan urşundan soň, Angliýanyň we Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň goldawy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy 1947-nji ýylda Iňlis mandaty gutarandan soň Palestina ýewreý döwletini (takmynan 15,200 inedördül kilometre) we arap döwletini döretmeli diýen karar kabul etdi. Takmynan 11,500 inedördül kilometr) Iýerusalim (176 inedördül kilometr) halkaralaşdy. Palestina Milli Komitetiniň 1988-nji ýylyň 15-nji noýabrynda Algiirde geçirilen 19-njy ýörite ýygnagy "Garaşsyzlyk Jarnamasyny" kabul etdi we Iýerusalim bilen Iýerusalim bilen Palestina döwletini gurmak baradaky BMG 181-nji kararynyň kabul edilendigini habar berdi. 1994-nji ýylyň maý aýynda Palestina bilen Ysraýylyň arasynda baglaşylan şertnama laýyklykda Palestina Gazada we icerihoda çäkli özbaşdaklygy amala aşyrdy. 1995-nji ýyldan bäri Palestina bilen Ysraýylyň arasynda baglaşylan şertnamalara laýyklykda Palestina awtonom sebiti kem-kemden giňeldi. Häzirki wagtda Palestina Gazany we Günbatar Şeriýany öz içine alýan 2500 inedördül kilometre golaý meýdany dolandyrýar. Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Baýdak sütüniniň tarapy gyzyl izoseles sag üçburçluk, sag tarapy bolsa ýokardan aşaklygyna gara, ak we ýaşyl. Bu baýdagyň dürli düşündirişleri bar: Olaryň biri: gyzyl rewolýusiýany, gara batyrlygy we erjelligi, ak rewolýusiýanyň arassalygyny, ýaşyl yslama bolan ynamy aňladýar. Gyzyl dogduk mekany, ak Afrikany, ak Günbatar Aziýada yslam dünýäsini, ýaşyl tekiz Europeewropany, ýaşyl we beýleki üç reňk Palestiniň geografiki ýerleşişiniň aýratynlyklaryny we ähmiýetini görkezmek üçin bir söz bar. Palestiniň ilaty 10,1 million, şolardan Gaza zolagy we Günbatar Şeriýa 3,95 million, galanlary bosgun bosgunlar. Umumy arap, esasan yslama ynanýar. |