سەھرايى كەبىر ئەرەب دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى قىسقارتىلىپ غەربىي سەھرايى كەبىر دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇ ئافرىقىنىڭ غەربىي شىمالىغا ، سەھرايى كەبىر قۇملۇقىنىڭ غەربىگە ، ئاتلانتىك ئوكياننىڭ چېتىگە ، ماراكەش ، ماۋرىتانىيە ۋە ئالجىرىيە بىلەن قوشنا.    

بۇ يەر تالاش-تارتىشتىكى رايون ، ماراكەش بۇ رايوننىڭ ئىگىلىك ھوقۇقىنى ئېلان قىلىدۇ. غەربىي سەھرايى كەبىر تارىختا ئىسپانىيەنىڭ مۇستەملىكىسى ئىدى. 1975-يىلى ، ئىسپانىيە غەربىي سەھرايى كەبىردىن چېكىنىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدى. 1979-يىلى ، ماۋرىتانىيە غەربىي سەھرايى كەبىرنىڭ زېمىن ئىگىلىك ھوقۇقىدىن ۋاز كەچكەنلىكىنى ئېلان قىلدى ، ماراكەش بىلەن غەربىي سەھرايى كەبىر خەلق ئازادلىق فرونتى ئوتتۇرىسىدىكى قوراللىق توقۇنۇش 1991-يىلغىچە داۋاملاشتى. ماراكەش غەربىي سەھرايى كەبىرنىڭ تۆتتىن ئۈچ قىسمىنى كونترول قىلدى. قۇم ساھىلىنىڭ چوڭ تېمى پولىسارىئو فرونتىنىڭ سىڭىپ كىرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ياسالغان. [2]   بۇنىڭدىن باشقا ، يەرلىك مۇستەقىل قوراللىق تەشكىلات Polisario Front بۇ رايوننىڭ شەرقىدىكى چۆللۈكنىڭ تۆتتىن بىر قىسمىنى ئىدارە قىلدى. جەمئىي 47 دۆلەت قوراللىق ھاكىمىيەت باشچىلىقىدىكى «سەھرايى كەبىر ئەرەب دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى» نى ئېتىراپ قىلدى. سەھراۋى ئەرەب دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى) مۇستەقىل ئەرەب دۆلەتلىرىنىڭ بىرى.

غەربىي سەھرايى كەبىر ئافرىقىنىڭ غەربىي شىمالىغا ، سەھرايى كەبىرنىڭ غەربىگە جايلاشقان ، ئاتلانتىك ئوكيان بىلەن غەربكە تۇتىشىدۇ ، دېڭىز قىرغىقى تەخمىنەن 900 كىلومېتىر. ئۇ ماراكەش بىلەن شىمالدا ، ئالجىرىيە ۋە ماۋرىتانىيە بىلەن شەرق ۋە جەنۇبتا.

بۇ رايون تالاش-تارتىش بولۇۋاتقان رايون ، ماراكەش بۇ رايوننىڭ ئىگىلىك ھوقۇقىنى ئېلان قىلىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا ، مۇستەقىل قوراللىق تەشكىلات (غەربىي سەھرايى كەبىر خەلق ئازادلىق فرونتى دەپمۇ ئاتىلىدۇ) بۇ رايوننى تەخمىنەن شەرققە باشقۇرىدۇ. چۆلدەرەپ قالغان رايوننىڭ تۆتتىن بىر قىسمى ، قالغانلىرىنىڭ كۆپىنچىسى ماراكەش تەرىپىدىن ئىشغال قىلىنغان. 2019-يىلغا قەدەر ، ب د ت غا ئەزا 54 دۆلەت قوراللىق ھاكىمىيەت باشچىلىقىدىكى «سەھرايى كەبىر ئەرەب دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى» نى مۇستەقىل ئەرەب دۆلەتلىرىنىڭ بىرى دەپ ئېتىراپ قىلدى.

غەربىي سەھرايى كەبىر تارىختىكى ئىسپانىيەنىڭ مۇستەملىكىسى ئىدى. 1975-يىلى ئىسپانىيە چېكىنگەنلىكىنى ئېلان قىلدى. غەربىي سەھرايى كەبىر ۋە ماراكەش ۋە ماۋرىتانىيە بىلەن بۆلۈشۈش كېلىشىمى ئىمزالىدى. ئالجىرىيەنىڭ قوللىشى بىلەن غەربىي سەھرايى كەبىرنىڭ خەلق ئازادلىق فرونتى كېيىنچە غەربىي سەھرايى كەبىرگە قارىتا تېررىتورىيەلىك تەلەپلەرنى ئوتتۇرىغا قويدى. بۇ ئۈچ پارتىيە كۆپ قېتىم قوراللىق توقۇنۇش ئېلىپ باردى. ماراكەشنىڭ زېمىن ئىگىلىك ھوقۇقى ، ماراكەش بىلەن غەربىي سەھرايى كەبىر خەلق ئازادلىق فرونتى ئوتتۇرىسىدىكى قوراللىق توقۇنۇش 1991-يىلغىچە داۋاملاشتى. 2011-يىلغا قەدەر ، ماراكەش ئەمەلىيەتتە غەربىي سەھرايى كەبىرنىڭ تۆتتىن ئۈچ قىسمىنى كونترول قىلدى.

ئۇ ئىسسىق بەلۋاغ قۇملۇق ھاۋاسى ، يىللىق ھۆل-يېغىن مىقدارى 100 مىللىمېتىرغىمۇ يەتمەيدۇ ، بەزى رايونلاردا ئۇدا 20 يىل يامغۇر ياغمايدۇ. كۈندىلىك تېمپېراتۇرا پەرقى ئىچكى قۇرۇقلۇقنىڭ كېچە-كۈندۈز تېمپېراتۇرىسى ° C11 تىن ° C44 قىچە بولىدۇ. يامغۇر ، قۇرغاقچىلىق ۋە سۇلياۋ ئىسسىقنىڭ كەمچىل بولۇشى غەربىي سەھرايى كەبىرنىڭ ھاۋاسىنىڭ ئالاھىدىلىكى ، ئاتلانتىك ئوكياننى بويلاپ لائۇن ۋە داخلادا يىللىق ھۆل-يېغىن ئاران 40. ~ 43mm.

بۇ يەرنىڭ كۆپىنچىسى قۇملۇق ۋە يېرىم قۇملۇق ، ئىسسىق بەلۋاغ قۇملۇق كىلىماتى بار. غەربىي دېڭىز قىرغىقى ھاۋاسى نەم ، شەرقىي ئېگىزلىكتە قۇرغاق ھاۋا كىلىماتى بار. تېمپېراتۇرا پەرقى 11 ℃ ～ 14 ℃.

فوسفات زاپىسى كۆپ ، پەقەت بۇكرا زاپىسىلا 1 مىليارد 700 مىليون توننا. زامانىۋى فوسفات قېزىش مەيدانى بار. 1976-يىلدىكى ئۇرۇشتىن كېيىن ، فوسفات ئىشلەپچىقىرىش توختاپ قالدى ، 1979-يىلى ئىشلەپچىقىرىش ئەسلىگە كەلدى. ئۇنىڭدىن باشقا ، كالىي ، مىس ، نېفىت ، تۆمۈر ، سىنىك قاتارلىق بايلىقلار بار.

كۆپىنچە ئاھالىلەر باقمىچىلىق بىلەن شۇغۇللىنىدۇ ، ئاساسلىقى قوي ۋە تۆگە بېقىۋاتىدۇ. دېڭىز بويىدىكى بېلىقچىلىق بايلىقى مول ، دېڭىز-ئوكيان سۇ بايلىقى مول ، بۇنىڭ ئىچىدە دېڭىز قىسقۇچپاقىسى ، دېڭىز بۆرىسى ، ساردىن بېلىقى ۋە ماكېل قاتارلىقلار بار.

ئىشلىتىلگەن ئاساسلىق تىل ئەرەب تىلى. ئاھالىلەر ئاساسلىقى ئىسلام دىنىغا ئىشىنىدۇ.

غەربىي سەھرايى كەبىر جەمئىيىتى قەبىلىلەرنى ئاساس قىلىدۇ. ئەڭ چوڭ قەبىلە راكىبات بولۇپ ، ئومۇمىي نوپۇسنىڭ يېرىمىنى ئىگىلەيدۇ. ھەر بىر قەبىلە بىر قانچە ئائىلىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ، ئوخشاش قەبىلە كۆچمەنلىرى بىللە. ھەر بىر ئائىلىنى يېشى چوڭ ، نوپۇزلۇق كىشى باشقۇرىدۇ. ھەر خىل ئىرقلارنىڭ ئاتا-بوۋىلىرى بىر گۇرۇپپا تەشكىللەپ ، قەبىلە پەرمانى چىقىرىدۇ ۋە ئىسلام شەرىئىتى بويىچە باشلىق (رەئىس) تەيىنلەيدۇ. قەبىلىلەرنىڭ باشلىقلىرى غەربىي سەھرايى كەبىردىكى باشلىقلار مەجلىسىنى تەشكىل قىلىدۇ ، ئون نەچچە ئەزاسى بار ، بۇ ئەڭ يۇقىرى ھوقۇق.

غەربىي سەھرايى كەبىردىكى كىشىلەر كۆكنى ياخشى كۆرىدۇ. مەيلى ئەر-ئايال بولۇشىدىن قەتئىينەزەر ، ئۇلارنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك كۆك رەخت بىلەن ئورالغان ، شۇڭا ئۇلار «كۆك ئەرلەر» دەپ ئاتىلىدۇ. شەھەرلەردە ئاقسۆڭەكلەر ، دىنىي ئۆلىمالار ۋە يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچىلار دائىم ئاق رەڭلىك كىيىملەرنى كىيىدۇ