Boliwiýa Respublikasynyň doly ady Boliwiýa, meýdany 1098581 inedördül kilometre barabardyr. Günorta Amerikanyň merkezinde ýerleşýän gury ýer. Günbatar Çili we Peruda, günortasy bolsa Argentina we Paragwaý bilen ýanaşyk. Braziliýa bilen gündogarda we demirgazykda serhetleşýär. Gündogar we demirgazyk-gündogar bölekleriniň köpüsi Amazon derýasynyň alýuwial düzlükleri bolup, ýurduň meýdanynyň takmynan 3/5 bölegini tutýar we az ilatly. Merkezi bölegi ösen oba hojalygy bolan jülge meýdanydyr we köp iri şäherler bu ýerde jemlenendir. Günbatarda meşhur Boliwiýa platosy ýerleşýär. Deňiz derejesinden 1000 metr ýokarda. Howanyň howasy bar.

XIII asyrda Inca imperiýasynyň bir bölegi. 1538-nji ýylda Ispaniýanyň koloniýasyna öwrüldi we Perokarky Peru diýlip atlandyryldy. Simon Boliwaryň we Sukranyň ýolbaşçylygynda Boliwiýanyň halky 1825-nji ýylyň 6-njy awgustynda garaşsyzlyk gazandy. Milli gahryman Simon Boliwary ýatlamak üçin Boliwiýa Respublikasyna Boliwar Respublikasy dakyldy, soňra bolsa häzirki adyna üýtgedildi. 1835-1839-njy ýyllarda Boliwiýa we Peru federasiýa döretdiler. 1866-njy ýylda Çili bilen serhet dawasyndan soň, 24 gradus günorta giňişligiň günortasy ýitdi. 1883-nji ýylda "Pacificuwaş okean söweşinde" şowsuzlyga uçrady we duzly magdan gazmagyň köp bölegini we kenarýaka Antofagasta welaýatyny Çilä berdi we deňiz kenaryna öwrüldi.

Döwlet baýdagy: Uzynlygy 3: 2 ini bilen gönüburçly. Topokardan aşak, gyzyl, sary we ýaşyl üç sany parallel gorizontal gönüburçlukdan durýar, sary böleginiň merkezinde milli nyşan nagşy bar. Asyl manysy: gyzyl ýurda wepalylygy, sary geljegi we umydy, ýaşyl mukaddes topragy alamatlandyrýar. Indi bu üç reňk ýurduň esasy baýlyklaryny görkezýär: gyzyl haýwanlary, sary minerallary, ýaşyl ösümlikleri aňladýar. Umuman, döwlet nyşany bolmadyk döwlet baýdagy ulanylýar.

Boliwiýanyň ilaty 9.025 million (2003). Şäher ilaty 6,213 million bolup, umumy ilatyň 68,8% -ini, oba ilaty bolsa 2,812 million bolup, umumy ilatyň 31,2% -ini emele getirýär. Olaryň arasynda hindiler 54%, hindi-ýewropa garyşyk ýaryşlar 31%, aklar 15% paý aldy. Resmi dil ispan dilidir. Esasy etnik diller Keçua we Aýmara. Residentsaşaýjylaryň köpüsi katoliklige ynanýarlar.

Boliwiýa mineral serişdelere baý, esasan galaýy, antimilli, wolfram, kümüş, sink, gurşun, mis, nikel, demir, altyn we ş.m. Galaýy ätiýaçlyklary 1,15 million tonna, demir ätiýaçlyklary bolsa 45 milliard tonna, Latyn Amerikasyndaky Braziliýadan soň ikinji ýerde durýar. Nebitiň tassyklanan ätiýaçlyklary 929 million barrele, tebigy gaz 52,3 trillion kub fut. Tokaý 500,000 inedördül kilometre barabar bolup, ýurduň ýer meýdanynyň 48% -ini tutýar. Boliwiýa mineral önümleri eksport edýän dünýä belli, senagaty ösmedik we oba hojalygy we maldarçylyk önümleri içerki islegiň köpüsini kanagatlandyryp biler. Günorta Amerikanyň iň garyp ýurtlaryndan biri. Dowamly hökümetler neo-liberal ykdysady syýasatlary durmuşa geçirdi, makro ykdysadyýetini durnuklaşdyrdy, ykdysady gurluşy sazlady, döwletiň gatyşmagyny azaltdy we esasy döwlet kärhanalaryny maýa goýmak (ýagny hususylaşdyrmak) üçin kanun kabul etdi. Ykdysady özgertmeler belli bir netijeleri gazandy, milli ykdysadyýet belli bir ösüşi saklady we inflýasiýa saklandy.

La Paz: La Paz (La Paz) Boliwiýanyň administratiw paýtagty we söwda merkezi, Boliwiýanyň merkezi hökümeti we parlamenti we La Paz welaýatynyň paýtagty. Ol günbatarda Peru we Çili bilen serhetleşýän Altiprano platosynyň daşyndaky jülgede, günorta-günbatarda platolar, günorta-gündogarda daglar, gündogarda tropiki jülgeler we demirgazykda Amazon derýasynyň kenaryndaky tokaý guşaklary ýerleşýär. La Paz derýasy şäheriň içinden akýar. Şäher daglar bilen gurşalan we Ilimani dagy şäheriň bir tarapyndaky bulutlara öwrülýär. Tutuş şäher 800 metr damjaly eňňit depäniň üstünde gurlupdyr. Şäheriň iki ujunda iki sany düýpgöter üýtgeşik peýza. Döredilýär, ýagny gar ägirt uly gaýa we ýaşyl agaçlaryň kölegesi. 3627 metr belentlikde dünýäniň iň beýik paýtagtydyr. Howa, ortaça ýyllyk temperatura 14 subtropiki dag howasy. Ilaty 794,000 (2001), olaryň 40% -i hindiler.

La Paz ispanlar tarapyndan 1548-nji ýylda Inca obasynyň esasynda döredilipdi. Şol döwürde Potosi kümüş käninden Perunyň Lima şäherine kerwen üçin dynç alyş ýerini bermeli. Ispança "parahatçylyk parahatçylygy" diýmekdir. şäher ". Jülgede ýerleşýändigi sebäpli adamlar platonyň agyr howasyndan wagtlaýyn gutulmagy saýlaýarlar. Oba bu sebitiň ýakymly howasyny öwmek üçin mähir bilen "La Paz hanymyz" diýilýär. XVIII-XIX asyrlarda La Paz platon sebitindäki esasy üpjünçilik nokadyna we köp sanly magdançylyk merkezine öwrüldi. 1898-nji ýylda Boliwiýanyň döwlet edaralarynyň köpüsi Sukradan La Paza göçdi. Şondan bäri La Paz de-fakto paýtagty, ýurduň syýasy we ykdysady merkezi we ýurduň iň uly şäherine öwrüldi, Sukre diňe kanuny paýtagtyň adyny saklady.

La Paz, döwlet wezipelerinden başga-da, platoda iň uly söwda şäheridir. Şäherdäki pudaklarda azyk önümçiligi, dokma, önümçilik, aýna, mebel we elektrik enjamlary bar. “La Paz” mineral serişdelere baý we mineral önümler üçin dünýä belli eksport mekanydyr. Esasan sink, altyn, kümüş, galaýy, antimilli, wolfram, mis, demir, nebit, tebigy gaz we ş.m. ätiýaçlyklary we hili dünýäde iň gowularydyr.

La Paz hem milli transport merkezidir. Demir ýollary, awtoulag ýollary we awiasiýa ýaly esasy transport ýollary bu ýere ýygnanýar. Çili, Argentina, Braziliýa we beýleki ýurtlary birleşdirýän demir ýollar bar. Deňiz derejesinden 3819 metr beýiklikde La Paz halkara howa menzili bar, bu dünýädäki iň ýokary söwda howa menzili.

Sukre: Sukre Boliwiýanyň kanuny paýtagty we Courtokary Kazyýetiň ýerleşýän ýeri. Gündogar Kordillera daglarynyň gündogar dag eteklerinde ýerleşýän Kaçmaýo jülgesinde ýerleşýär.Bu iki depe bilen gurşalan, biri Skaska dagy, beýlekisi Kunkra dagy. Boýy 2790 metr. Annualyllyk ortaça temperatura 21,8 is. Annualyllyk ýagyş 700 mm. Ilaty 216,000 (2001). Şäherdäki esasy binalaryň we ýaşaýyş jaýlarynyň hemmesi ak bolansoň, şäher "ak şäher" adyna eýe.

Sukre şäheri aslynda Çuqui Saka atly hindi obasydy. Şäher 1538-nji ýylda esaslandyryldy. 1559-njy ýylda ispan kolonizatorlary Amerikanyň koloniýalarynda Courtokary sorag kazyýetini döretdiler. 1624-nji ýylda ýezuwlar Amerikanyň iň gadymy uniwersitetini, San-Fransisko-Harbière uniwersitetini döretdiler. Bu uniwersitet häzirki wagtda 10,000-den gowrak okuwçy bilen Boliwiýanyň milli ýokary bilim merkezidir. Günorta Amerikada Ispaniýanyň dolandyryşyna garşy ilkinji gozgalaň 1809-njy ýylyň 25-nji maýynda başlandy we Boliwiýanyň garaşsyzlygy 1825-nji ýylyň 6-njy awgustynda yglan edildi. Sukre şäherine Boliwiýanyň ilkinji prezidenti Sukre dakylýar. Günorta Amerikany azat ediji Boliwaryň kömekçisi hökmünde Sukre Boliwiýanyň garaşsyzlygynda aýgytly rol oýnady. Üstünlikleri sebäpli Sukre Boliwiýanyň ilkinji prezidenti saýlandy. 1839-njy ýylda Sukre şäheri Boliwiýanyň paýtagty boldy. Ol 1839-njy ýylda paýtagt boldy we indiki ýyl ilkinji prezident Sukranyň adyny göterdi. 1898-nji ýylda kanuny paýtagt boldy (Mejlis we hökümet La Pazda ýerleşýär).