የቺሊ ሪፐብሊክ ሙሉ ስም ቺሊ 756,626 ስኩየር ኪ.ሜ ስፋት (756,253 ስኩዌር ኪ.ሜ እና 373 ስኩዌር ኪ.ሜ ደሴት ስፋት) አለው ፡፡ በደቡብ ምዕራብ ደቡብ አሜሪካ የሚገኝ ሲሆን የአንዲስ ምዕራባዊ ተራሮች ፡፡ በስተ ምሥራቅ ከአርጀንቲና ፣ በሰሜን ከፔሩ እና ከቦሊቪያ ፣ በምዕራብ ከፓስፊክ ውቅያኖስ እና ከባህር ማዶ በስተደቡብ አንታርክቲካ ነው ፡፡ የባህር ዳርቻው 10 ሺህ ኪሎ ሜትር ርዝመት አለው ፣ ከሰሜን እስከ ደቡብ 4352 ኪ.ሜ ፣ ከምስራቅ እስከ ምዕራብ 96.8 ኪ.ሜ ስፋት እና 362.3 ኪ.ሜ ስፋት አለው ፡፡ በስተ ምሥራቅ የጠቅላላው ክልል ስፋት 1/3 ያህል የሚሸፍነው የአንዲስ ምዕራባዊ ተዳፋት ነው ፣ በምዕራብ በኩል ከ 300 እስከ 2000 ሜትር ከፍታ ያለው የባሕር ዳርቻ ተራራ ነው፡፡አብዛኛው አካባቢ በባህር ዳርቻው ላይ ተዘርግቶ ወደ ደቡብ ወደ ባሕሩ ይገባል ፣ በርካታ የባህር ዳርቻ ደሴቶችን ይሠራል ፡፡ በባህር ጠለል በ 1200 ሜትር ገደማ በአሉታዊ ክምችት ተሞልቶ የነበረው ሸለቆ ፡፡ በክልሉ ውስጥ ብዙ እሳተ ገሞራዎች እና ብዙ ጊዜ የመሬት መንቀጥቀጥ አለ ፡፡ በቺሊ እና በአርጀንቲና መካከል ባለው ድንበር ላይ ያለው የኦጆስ ዴል ሳላዶ ጫፍ ከባህር ጠለል በላይ 6,885 ሜትር ከፍታ ያለው ሲሆን በአገሪቱ ውስጥ ከፍተኛው ቦታ ነው ፡፡ በአገሪቱ ውስጥ ከ 30 በላይ ወንዞች አሉ ፣ በጣም አስፈላጊዎቹ ደግሞ የባዮቢዮ ወንዝ ናቸው ፡፡ ዋና ዋናዎቹ ደሴቶች ቲዬራ ዴል ፉጎ ፣ ቺሎ አይላንድ ፣ ዌሊንግተን ደሴት ፣ ወዘተ ... የአየር ንብረቱ በሦስት የተለያዩ አካባቢዎች ሊከፈል ይችላል-ሰሜን ፣ መካከለኛው እና ደቡብ: የሰሜኑ ክፍል በዋነኝነት የበረሃ የአየር ጠባይ ነው ፣ መካከለኛው ክፍል ደግሞ በዝናባማ ክረምት እና ደረቅ የበጋ ወራት ሞቃታማው የሜዲትራንያን ዓይነት ነው ፡፡ የአየር ንብረት ፤ ደቡብ ዝናባማ መካከለኛ እና ሰፊ የሆነ የደን ደን ነው ፡፡ ቺሊያውያን በአሜሪካ አህጉር ደቡባዊ ጫፍ ላይ የሚገኙ እና ከባህር ማዶ አንታርክቲካ የሚገጥሙ በመሆናቸው አገራቸውን “የዓለም መጨረሻ ሀገር” ብለው ይጠሩታል ፡፡

ሀገሪቱ በ 13 ክልሎች የተከፋፈለች ሲሆን 50 አውራጃዎች እና 341 ከተሞች አሉት ፡፡ የክልሎቹ ስሞች እንደሚከተለው ናቸው-ታራፓካ ፣ አንቶፋጋስታ ፣ አታካማ ፣ ኮኪምቦ ፣ ቫልፓሪሶ ፣ ጄኔራል ኦህጊንስ ነፃ አውጪው ፣ ማሌ ፣ ቢዮቢዮ ፣ ኤ ሮካኒያ ፣ ሎስ ሌጎስ ፣ የጄኔራል ኢባኔዝ አይዘን ፣ ማጌላን ፣ ሳንቲያጎ ሜትሮፖሊታን ክልል ፡፡

በመጀመሪያዎቹ ቀናት እንደ አላጉጋኖች እና እንደ ሁውትያን ያሉ የህንድ ብሄረሰቦች ይኖሩ ነበር ፡፡ ከ 16 ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ በፊት የኢንካ ግዛት ነበር ፡፡ በ 1535 የስፔን ቅኝ ገዥዎች ከፔሩ ወደ ሰሜናዊ ቺሊ ወረሩ ፡፡ በ 1541 ሳንቲያጎ ከተመሰረተ በኋላ ቺሊ የስፔን ቅኝ ግዛት ሆና ለ 300 ዓመታት ያህል በእርስዋ ትተዳደር ነበር ፡፡ እ.ኤ.አ. በመስከረም 18 ቀን 1810 ቺሊ የራስ ገዝ አስተዳደርን የሚያከናውን የአስተዳደር ኮሚቴ አቋቋመ ፡፡ እ.ኤ.አ. የካቲት 1817 (እ.ኤ.አ.) ከአርጀንቲና ጋር የተባበሩ ኃይሎች የስፔንን የቅኝ ግዛት ጦር ድል አደረጉ ፡፡ ነፃነት በይፋ የካቲት 12 ቀን 1818 ታወጀና የቺሊ ሪፐብሊክ ተመሰረተ ፡፡

ብሔራዊ ሰንደቅ-ሰማያዊ ፣ ነጭ እና ቀይ ያካትታል ፡፡ በሰንደቅ ዓላማው በላይኛው በኩል ያለው የሰንደቅ ዓላማ ማእዘን መሃል ላይ ነጭ ባለ አምስት ጫፍ ኮከብ የተሳሉበት ሰማያዊ አደባባይ ነው ፡፡ የሰንደቅ ዓላማው መሬት ሁለት ትይዩ አራት ማዕዘኖችን ፣ ነጭ እና ቀይን ያቀፈ ነው ፡፡ ነጭ ከላይ ፣ ቀይ ከታች ነው ፡፡ የነጭው ክፍል ከቀይ ክፍል ሁለት ሦስተኛ ጋር እኩል ነው ፡፡ ቀይ ቀለም በቺሊ ነፃነት እና ነፃነት እና የስፔን የቅኝ አገዛዝ ጦር አገዛዝን ለመቃወም በራንቻጉዋ በጀግንነት የሞቱትን የሰማዕታት ደም ያመለክታል ፡፡ ነጭ የአንዲስ ጫፍን ነጭ በረዶ ያመለክታል። ሰማያዊ ውቅያኖስን ያመለክታል ፡፡

ቺሊ በድምሩ 16.0934 ሚሊዮን (2004) ህዝብ ያላት ሲሆን የከተማው ህዝብ 86.6% ነው ፡፡ ከነሱ መካከል የኢንዶ-አውሮፓውያን ድብልቅ ውድድር 75% ፣ ነጭ 20% ፣ ህንዳዊ 4,6% እና ሌላኛው 2% ነበሩ ፡፡ ኦፊሴላዊው ቋንቋ ስፓኒሽ ሲሆን ማpuche ደግሞ በሕንድ ማኅበረሰብ ውስጥ ጥቅም ላይ ይውላል ፡፡ ከ 15 ዓመት በላይ ከሆኑት መካከል 69.9% የሚሆነው ህዝብ በካቶሊክ እምነት ሲሆን 15.14% የሚሆኑት ደግሞ በወንጌላዊነት አምነዋል ፡፡

ቺሊ የመካከለኛ ደረጃ የልማት ሀገር ነች ፡፡ ማዕድን ፣ ደን ፣ ዓሳና እርሻ በሀብት የበለፀጉ ሲሆኑ የብሔራዊ ኢኮኖሚ አራቱ ምሰሶዎች ናቸው ፡፡ በማዕድን ክምችት ፣ በጫካዎችና በውኃ ሀብቶች የበለፀገ በመዳብ ብዛት በመላው ዓለም የሚታወቅ ሲሆን “የመዳብ ማዕድናት አገር” በመባል ይታወቃል ፡፡ የተረጋገጠው የመዳብ ክምችት ከ 200 ሚሊዮን ቶን የሚበልጥ ሲሆን በዓለም ደረጃ 1 ኛ እና 3 ኛ የሚሆነውን በዓለም ደረጃ ይይዛል ፡፡ የመዳብ ውፅዓት እና ኤክስፖርት መጠን በዓለምም ቁጥር አንድ ነው ፡፡ የብረት ክምችት ወደ 1.2 ቢሊዮን ቶን ያህል ሲሆን የድንጋይ ከሰል ክምችት ደግሞ 5 ቢሊዮን ቶን ያህል ነው ፡፡ በተጨማሪም የጨው ጣውላ ፣ ሞሊብዲነም ፣ ወርቅ ፣ ብር ፣ አልሙኒየም ፣ ዚንክ ፣ አዮዲን ፣ ዘይት ፣ የተፈጥሮ ጋዝ ፣ ወዘተ አሉ ፡፡ በደቡባዊ ደኖች እና በጥሩ እንጨት የበለፀገ ነው ፡፡ በላቲን አሜሪካ ትልቁ የደን ምርቶች ላኪ ነው ፡፡ በአሳ ሀብት ሀብታም የበለፀገች በዓለም ላይ ከአምስተኛው ትልቁ የዓሣ ነች ፡፡ ኢንዱስትሪ እና ማዕድን ለቺሊ ብሔራዊ ኢኮኖሚ የደም ሥር ናቸው ፡፡ ያረሰው መሬት 16,600 ካሬ ኪ.ሜ. የአገሪቱ ደኖች 15.649 ሚሊዮን ሄክታር ይሸፍናሉ ፣ ይህም ከሀገሪቱ የመሬት ስፋት 20.8% ነው ፡፡ ዋናዎቹ የደን ውጤቶች እንጨት ፣ ጥራጣ ፣ ወረቀት ፣ ወዘተ ናቸው ፡፡

ቺሊ በላቲን አሜሪካ ከፍተኛ የባህል እና የጥበብ ደረጃ ካላቸው ሀገሮች አንዷ ነች ፡፡ በአጠቃላይ 17.907 ሚሊዮን መጻሕፍት የተሰበሰቡባቸው በመላ አገሪቱ የ 1999 ቤተ መጻሕፍት አሉ ፡፡ 260 ሲኒማ ቤቶች አሉ ፡፡ ዋና ከተማው ሳንቲያጎ 25 የጥበብ ማዕከለ-ስዕላት ያላቸው ብሔራዊ የባህል እንቅስቃሴ ማዕከል ነው ፡፡ ገጣሚው ገብርኤላ ሚስትራል በ 1945 የኖቤል የሥነ-ጽሑፍ ተሸላሚ በመሆን ይህንን ሽልማት የተቀበለ የመጀመሪያው የደቡብ አሜሪካ ጸሐፊ ሆኗል ፡፡ ገጣሚው ፓብሎ ኔሩዳ በ 1971 በስነ ጽሑፍ የኖቤል ሽልማት አሸነፈ ፡፡

የቺሊ የፋሲካ ደሴት በደቡብ ምስራቅ ፓስፊክ ውቅያኖስ ውስጥ የሚገኝ ሲሆን ምስጢራዊ በሆነው በቅሎሱ ታዋቂ ነው ፡፡ በደሴቲቱ ላይ ከባህር ጋር ፊት ለፊት ከ 600 በላይ ጥንታዊ ግዙፍ የድንጋይ ቅርጫቶች አሉ ፡፡ ደሴቲቱ እ.ኤ.አ. የካቲት 1996 በዩኔስኮ የዓለም የባህል ቅርስ መሆኗ ታወጀ ፡፡

ሳንቲያጎ የቺሊ ዋና ከተማ ሳንቲያጎ በደቡብ አሜሪካ አራተኛ ትልቁ ከተማ ናት ፡፡ በቺሊ ማዕከላዊ ክፍል ውስጥ የምትገኘውን ከፊት ለፊቱ ከማፖቾ ወንዝ ፣ ከምሥራቅ አንዲስ እና ከምዕራብ እስከ 185 ኪሎ ሜትር የቫልፓሪሶ ወደብ ትይዛለች ፡፡ 13,308 ካሬ ኪ.ሜ ስፋት ያለው ሲሆን ከባህር ጠለል በላይ 600 ሜትር ነው ፡፡ ክረምቱ ደረቅ እና መለስተኛ ነው ፣ እና ክረምቱ ቀዝቃዛ እና ዝናባማ እና ጭጋጋማ ነው። የሕዝቡ ብዛት 6,465,300 (2004) ሲሆን በ 1541 ተገንብቷል ፡፡ ከማpupu ጦርነት በኋላ (በቺሊ የነፃነት ጦርነት ወሳኝ ውጊያ) እ.ኤ.አ በ 1818 ዋና ከተማ ሆነች ፡፡ በአሥራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን የብር ማዕድን ማውጫዎች ከተገኙ በኋላ በፍጥነት ተሻሽሏል ፡፡ ከዚያን ጊዜ ጀምሮ እንደ የመሬት መንቀጥቀጥ እና ጎርፍ ባሉ የተፈጥሮ አደጋዎች በተደጋጋሚ ተጎድቷል ፣ እናም ታሪካዊ ሕንፃዎች ጠፍተዋል ፡፡ ዛሬ ሳንዲያጎ ዘመናዊ ከተማ ሆናለች ፡፡ የከተማ ገጽታ በጣም ቆንጆ እና በቀለማት ያሸበረቀ ነው ፡፡ ዓመቱን በሙሉ የዘንባባ ሽክርክሪት ፡፡ በመሃል ከተማ አቅራቢያ ያለው የ 230 ሜትር ቁመት ያለው የሳንታ ሉሲያ ተራራ ዝነኛ ውብ ሥፍራዎች ናቸው ፡፡ በከተማው ሰሜን ምስራቅ ጥግ ላይ የ 1000 ሜትር ከፍታ ያለው ሳን ክሪስቶባል ተራራ ይገኛል፡፡በተራራው አናት ላይ አንድ ግዙፍ የእብነ በረድ ሐውልት ተተክሏል ይህም ትልቅ የአካባቢ መስህብ ነው ፡፡

የሳን ዲዬጎ ዋና ጎዳና ኦህጊጊንስ ጎዳና 3 ኪ.ሜ ርዝመት እና 100 ሜትር ስፋት ያለው ሲሆን ከተማዋን በሙሉ ያቋርጣል ፡፡ በመንገዱ በሁለቱም በኩል ዛፎች አሉ ፣ እና ከሩቅ ባልሆኑት ሁሉ ምንጭ እና ቁልጭ ቅርፅ ያለው የመታሰቢያ የነሐስ ሐውልት አለ ፡፡ ከመንገዱ በስተ ምዕራብ መጨረሻ ነፃ አውጪ ሜዳ ፣ በአቅራቢያው ሲንታግማ አደባባይ እና በምስራቅ ጎዳና ላይ ባግዳዳ አደባባይ ይገኛል ፡፡ በመሃል መሃል የታጠቀው ኃይል አደባባይ አለ ፡፡ በከተማ እና በከተማ ዳርቻዎች ካቶሊካዊት ቤተክርስቲያን ፣ ዋናው ቤተክርስቲያን ፣ ፖስታ ቤት እና የከተማ ማዘጋጃ ቤት አሉ ፤ ጥንታዊው የቺሊ ዩኒቨርሲቲ ፣ የካቶሊክ ዩኒቨርሲቲ ፣ ብሄራዊ ኮሌጅ ፣ በደቡብ አሜሪካ ትልቁ ቤተመፃህፍት (ከ 1.2 ሚሊዮን መጻሕፍት ጋር) ፣ የታሪክ ሙዚየም ፣ ብሔራዊ ጋለሪ ፣ መናፈሻዎች እና የአራዊት መንደሮች አሉ ፡፡ እና ሐውልቶች ፡፡ ወደ 54% የሚጠጋው የሀገሪቱ ኢንዱስትሪ እዚህ የተከማቸ ነው ፡፡ የከተማ ዳር ዳር ዳርቻዎች በአንዲያን ተራሮች እና ውሃ በመስኖ የታደሱ ሲሆን እርሻውም ተዳብሯል፡፡ብሄራዊው የመሬት እና የአየር ትራንስፖርት ማዕከልም ነው ፡፡