Fransiýa Fransiýa respublikasy diýilýär. Fransiýa günbatar Europeewropada, Belgiýa, Lýuksemburg, Şweýsariýa, Germaniýa, Italiýa, Ispaniýa, Andorra we Monako bilen serhetleşip, demirgazyk-günbatarda La Mançe bogazyndan Angliýa bilen ýüzbe-ýüz bolup, Demirgazyk deňzi, Iňlis kanaly, Atlantik ummany we Ortaýer deňzi bilen serhetleşýär. Korsika Fransiýanyň iň uly adasydyr. Theer günorta-gündogarda beýik we demirgazyk-günbatarda pes, düzlükler umumy meýdanyň üçden iki bölegini tutýar. Esasy dag gerişleri Alp daglary we Pireneslerdir. Frans Blan-Italiýa serhedindäki Mont Blan deňiz derejesinden 4810 metr beýiklikde, Europeewropanyň iň beýik nokady. Esasy derýalar Loire (1010 km), Rhone (812 km) we Seýn (776 km). Fransiýanyň günbatar böleginde deňiz howasy giň ýaprakly tokaý howasy, günortasynda subtropiki Ortaýer deňzi howasy, merkezi we gündogar böleklerinde kontinental howa bar.

Fransiýanyň meýdany 551,600 inedördül kilometre barabardyr we ýurt sebitlere, welaýatlara we häkimliklere bölünýär. Welaýatda ýörite etraplar we etraplar bar, ýöne administratiw sebitler däl. Welaýat kazyýet we saýlaw bölümi. Fransiýada 22 sebit, 96 welaýat, 4 daşary ýurt welaýaty, 4 daşary ýurt sebiti we aýratyn statusy bolan 1 ýerli dolandyryş sebiti bar. 36urtda 36,679 häkimlik bar.

Fransiýanyň 22 sebiti: Alsaýs, Akwitain, Awergne, Bourgogne, Britaniýa, Merkezi sebit, Şampan-Ardenne, Korsika, Fran Château-Condé, Pari Paris sebiti, Lancédoc-Roussion, Limousin, Lorena, Midi-Pirenes, Nord-Calais, Aşaky Normandiýa, Normokarky Normandiýa, Loire, Pikard, Boitou-Charentes, Provence-Alpes-Kot d'Azur, Rhone-Alpes.

Gaullar bu ýerde miladydan öňki döwürde mesgen tutupdyrlar. Miladydan öňki 1-nji asyrda Rimiň Galliniň häkimi Sezar Galigiň ähli ýerini basyp alypdyr we Rim tarapyndan 500 ýyl dolandyrylypdyr. V asyrda franklar Gauly basyp alyp, fransuz şalygyny gurupdyrlar. X asyrdan soň feodal jemgyýet çalt ösdi. 1337-nji ýylda Iňlis şasy fransuz tagtyna ymtylýar we "undredüz ýyllyk söweş" başlaýar. Ilkinji günlerde Fransiýada uly ýer bölekleri Iňlisler tarapyndan basylyp alyndy we Fransiýanyň koroly ýesir alyndy. Soňra fransuz halky agressiýa garşy söweş alyp bardy we 1453-nji ýylda ýüz ýyllyk söweşi tamamlady. XV asyryň ahyryndan XVI asyryň başyna çenli merkezleşdirilen döwlet döredildi.

XVII asyryň ortalarynda Fransuz monarhiýasy iň ýokary derejesine ýetdi. Burgeuaziýanyň güýjüniň ösmegi bilen 1789-njy ýylda fransuz ynkylaby başlandy, monarhiýa ýatyryldy we 1792-nji ýylyň 22-nji sentýabrynda Birinji respublikany döretdi. 1799-njy ýylyň 9-njy noýabrynda (Duman Aý 18) Napoleon Bonapart häkimiýeti ele aldy we 1804-nji ýylda Birinji Imperiýany esaslandyryp, özüni imperator diýip yglan etdi. Ynkylap 1848-nji ýylyň fewralynda başlandy we Ikinji Respublikan döredildi. 1851-nji ýylda Prezident Lui Bonapart agdarlyşyk gurup, indiki ýylyň dekabrynda Ikinji imperiýany döretdi. 1870-nji ýylda Fransiýa-Prussiýa söweşinde ýeňilenden soň, 1871-nji ýylyň sentýabr aýynda Fransiýa Petain hökümeti 1940-njy ýylyň iýunynda Germaniýa tabyn bolýança we Üçünji Respublikasy ýykylýança Üçünji Respublikan döredildi. Birinji we Ikinji jahan urşy wagtynda Fransiýa Germaniýa tarapyndan basylyp alyndy. 1944-nji ýylyň iýun aýynda wagtlaýyn hökümet yglan edildi we Dördünji respublikany esaslandyrýan 1946-njy ýylda Konstitusiýa kabul edildi. 1958-nji ýylyň sentýabr aýynda täze konstitusiýa kabul edildi we Bäşinji respublikan döredildi. Çarlz de Goll, Pompidou, Destin, Mitterrand, Şirak we Sarkozi yzygiderli prezident bolup işledi.

Milli baýdak: Fransuz baýdagy uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Baýdagyň üstü gökden, akdan we gyzyl reňkde çepden saga üç sany parallel we deň dik gönüburçlukdan durýar. Fransuz baýdagynyň köp çeşmesi bar, olaryň iň wekili: 1789-njy ýylda fransuz burgeuaz rewolýusiýasy wagtynda Pari Parisiň Milli gwardiýasy toparyň baýdagy hökmünde gök, ak we gyzyl baýdagy ulandy. Merkezdäki ak reňk patyşany aňladýar we patyşanyň mukaddes statusyny alamatlandyrýar; gyzyl we gök iki tarapda, Pari Parisiň raýatlaryny aňladýar; şol bir wagtyň özünde bu üç reňk fransuz korol maşgalasyny we Pari Paris burgeuaziýasynyň bileleşigini alamatlandyrýar. Şeýle hem üçburç baýdagyň erkinligi, deňligi we doganlygy aňladýan fransuz rewolýusiýasynyň nyşanydygy aýdylýar.

Fransiýanyň milli ilaty 63,392,100 (2007-nji ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli), şol sanda 4 million daşary ýurt raýaty, olaryň 2 milliony EUB ýurtlaryndan we immigrant ilaty 4,9 milliona ýetýär, bu ýurduň umumy ilatynyň 8,1% -ini emele getirýär. . Umumy fransuz. Residentsaşaýjylaryň 62% -i katoliklige, 6% -i musulmanlara we az sanly protestantlara, iudaizmlere, buddaçylyga we prawoslaw hristianlara ynanýar we 26% -i dini ynançlaryň ýokdugyny öňe sürýär.

Fransiýanyň ösen ykdysadyýeti bar. 2006-njy ýylda jemi milli önümi 2,153,746 milliard dollar bolup, adam başyna düşýän gymmaty 35,377 ABŞ dollary bilen dünýäde altynjy orny eýeledi. Esasy senagat pudaklary magdançylyk, metallurgiýa, polat, awtoulag önümçiligi we gämi gurluşygydyr. Nuclearadro energiýasy, nebithimiýa, deňiz ösüşi, awiasiýa we howa giňişligi ýaly täze senagat pudaklary soňky ýyllarda çalt ösdi we senagat önümçiliginiň bahasyndaky paýy artmagyny dowam etdirdi. Şeýle-de bolsa, polat, awtoulaglar we gurluşyk üç sütün hökmünde adaty senagat pudagy henizem agdyklyk edýär. Fransuz ykdysadyýetinde üçünji pudagyň paýy ýylsaýyn artýar. Şolaryň arasynda telekommunikasiýa, maglumat, syýahatçylyk hyzmatlary we transport pudaklarynyň iş mukdary ep-esli ýokarlandy we hyzmat pudagynyň işgärleri umumy işçi güýjüniň 70% -ini tutdy.

Fransuz biznesi birneme ösdi we iň köp girdeji getirýän önüm azyk söwdasydyr. Fransiýa Europeanewropa Bileleşiginiň iň uly oba hojalygy öndürijisi we dünýäde oba hojalygy we gapdal önümleriniň esasy eksportçysydyr. Azyk önümçiligi Europeewropadaky azyk önümçiliginiň üçden bir bölegini emele getirýär we oba hojalygynyň eksporty dünýäde ABŞ-dan soň ikinji ýerde durýar. Fransiýa dünýä belli syýahatçylyk ýurdy bolup, her ýyl ortaça 70 milliondan gowrak daşary ýurtly syýahatçyny kabul edýär we öz ilatyndan ýokarydyr. Paýtagt Pari Paris, Ortaýer deňziniň we Atlantik kenarlarynyň ajaýyp ýerleri we Alp daglary syýahatçylyk merkezleri. Fransiýanyň käbir tanymal muzeýlerinde dünýä medeniýetiniň gymmatly mirasy bar. Fransiýa hem dünýäde esasy söwda döwletidir. Şolaryň arasynda çakyr dünýä belli, çakyr eksporty dünýä eksportynyň ýarysyny tutýar. Mundan başga-da, fransuz modasy, fransuz aşhanasy we fransuz atyry dünýäde giňden tanalýar.

Fransiýa medeni taýdan ösen romantik ýurt. Galkynyşdan soň Molière, Wolter, Rousse, Gugo we ş.m. ýaly meşhur ýazyjylar, kompozitorlar, suratkeşler köp boldy. Dünýäde uly täsir edýär.

Gyzykly faktlar

Fransuz halky peýniri gowy görýär, şonuň üçin peýnir hakda dürli rowaýatlar hem dilden eşidilýär we köp ýyllap saklanyp galypdyr.

Fransiýanyň demirgazyk-günbataryndaky Normandiýa, mallaryň iň hasylly ýeri bolan Fransiýada iň hasylly ýerdir. Greenaşyl otlar ýaşyl we miweleri köp. Gyş gelse-de, ýaşyl gözler we sansyz mallar we goýunlar bar. Bu ýerde öndürilen zat, şübhesiz, fransuz peýniriniň önümidir we azyk pudagynda abraýy moda Lui Vuittonyň deri haltalary we Chanel modasyndan pes däldir.

Kamembert peýniriniň bu ugurda uzak taryhy bar, iki asyrdan gowrak wagt geçdi we hemişe adaty ussatlygy dowam etdirdi. Rowaýata görä, bir daýhan aýal 1791-nji ýylda Fransuz rewolýusiýasy başlanandan gysga wagt soň Brie peýniriniň reseptini alyp, fermasynda gaçyp giden ruhanyny kabul edipdir. Bu daýhan aýal resept esasynda Normandiýanyň ýerli howasyny we terroirini birleşdirdi we ahyrynda Fransiýada iň meşhur peýnir bolan CAMEMBERT peýnirini öndürdi. Reseptiň syryny gyzyna berdi. Soň Ridel atly bir adam Kamembert peýnirini aňsat götermek üçin agaç gutulara gaplamagy maslahat berdi, şonuň üçin ol bütin dünýä eksport edildi.

Pari Paris: Fransiýanyň paýtagty Pari Paris, Europeanewropa yklymynyň iň uly şäheri we dünýäniň iň gülläp ösýän şäherlerinden biridir. Pari Paris Fransiýanyň demirgazygynda ýerleşýär.Seýn derýasy şäheriň içinden öwüsýär we 2,15 million ilaty bar (2007-nji ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli), şol sanda şäherde we töwereklerde 11,49 million. Şäheriň özi Pari Paris basseýniniň merkezini eýeleýär we deňizde howasy ýumşak, tomusda yssy we gyşda güýçli sowuk ýok.

Pari Paris Fransiýanyň iň uly senagat we söwda şäheridir. Demirgazyk töwerekleri esasan önümçilik ýerleri. Iň ösen önümçilik taslamalaryna awtoulaglar, elektrik enjamlary, himiki serişdeler, derman we azyk önümleri girýär. Lýuks önümleriň öndürilmegi ikinji ýerde durýar we esasan şäher merkezlerinde jemlenýär; önümlere gymmat bahaly metal enjamlary, deri önümleri, farfor, egin-eşik we ş.m. girýär. Daşarky şäher meýdany mebel, aýakgap, takyk gurallar, optiki gurallar we ş.m. öndürmekde ýöriteleşendir. Beýik Pari Paris (Metropoliten) sebitindäki film önümçiligi Fransiýada film önümçiliginiň dörtden üç bölegini tutýar.

Pari Paris fransuz medeniýetiniň we biliminiň merkezidir, şeýle hem dünýä medeni şäheridir. Meşhur Fransuz Fransiýa akademiýasy, Pari Paris uniwersiteti we Milli ylmy gözleg merkezi Pari Parisde ýerleşýär. Pari Paris uniwersiteti, 1253-nji ýylda döredilen dünýäniň iň köne uniwersitetlerinden biridir. Pari Parisde köp sanly akademiki gözleg institutlary, kitaphanalar, muzeýler, teatrlar we ş.m. bar. Pari Parisde 75 kitaphana bar we hytaý kitaphanasy iň ulusydyr. Muzeý 1364-1380-nji ýyllarda esaslandyryldy we 10 million kitap ýygyndysy bar.

Pari Paris Eýfel diňi, Ark de Triomp, Elise köşgi, Wersal köşgi, Luwr, de de Konkorde, Notre Dame sobory we Jorj Pompidunyň milli medeniýeti we sungat ýaly gyzykly ýerlerden doly dünýä belli taryhy şäherdir. Merkez we ş.m. içerki we daşary ýurtly syýahatçylaryň uzak durýan ýeri. Gözel Seýn derýasynyň iki gapdalynda seýilgähler we ýaşyl meýdançalar ýerleşýär we 32 köpri derýany öz içine alýar we derýadaky gözel ýerleri hasam özüne çekiji we reňkli edýär. Derýanyň merkezindäki şäher adasy Pari Parisiň bäşligi we doglan ýeri.

Marsel: Marsel Fransiýanyň ikinji uly şäheri we iň uly deňiz porty, şäher ilaty 1,23 million. Şäher üç tarapdan hek daşlary bilen gurşalan, ajaýyp görnüşleri we ýakymly howasy bar. Marsel günorta-gündogarda Ortaýer deňzine ýakyn, çuň suw we giň portlar, rapidler we rapidler ýok we 10,000 tonna gämi päsgelçiliksiz geçip bilýär. Ron derýasy we günbatardaky tekiz jülgeler Demirgazyk Europeewropa bilen baglanyşdyrylýar. Geografiki ýagdaýy üýtgeşik we fransuz daşary söwdasynyň iň uly derwezesi. Marsel, Fransiýada nebiti gaýtadan işleýän senagatyň 40% -iniň jemlenen Fransiýadaky möhüm senagat merkezidir. Foss-Talbor sebitinde her ýyl 45 million tonna nebit gaýtadan işläp bilýän 4 sany uly nebiti gaýtadan işleýän zawod bar. Marseldäki gämi abatlaýyş pudagy hem diýseň ösen. Gämi abatlaýyş mukdary ýurtdaky bu pudagyň 70% -ini tutýar we dünýädäki iň uly gämi - 800,000 tonna tankerini bejerip biler.

Marsel Fransiýanyň iň köne şäheri diýen ýaly. Miladydan öňki 6-njy asyrda gurlup, miladydan öňki I asyrda Rimiň çägine birleşdirilipdir. Pese gaçandan soň tas ýitip gitdi we X asyrda gaýtadan dikeldi. 1832-nji ýylda port geçirijisi Londondaky we Angliýadaky Liwerpuldan soň ikinji bolup, şol döwürde dünýäde üçünji uly port boldy. 1792-nji ýylda geçirilen Fransuz ynkylaby wagtynda Maasai Pari Parise "Reýn söweşi" aýdymyny aýtdy we joşgunly aýdymlary adamlary azatlyk ugrunda göreşmäge ruhlandyrdy. Bu aýdym soňra Fransiýanyň döwlet gimni boldy we "Marsel" diýlip atlandyryldy. Ikinji jahan urşy döwründe portda ýygnanan fransuz harby gämileri nasist Germaniýasyna boýun bolmakdan ýüz öwürdi we hemmesi gark boldy. Marsel dünýäni ýene haýran galdyrdy.

Bordo: Bordo Aquitaine sebitiniň we Fransiýanyň günorta-günbataryndaky Gironde welaýatynyň paýtagty. Europeewropanyň Atlantik kenarynda strategiki ýer. Bordo porty, Günbatar Afrika bilen Amerikan yklymyny birleşdirýän Fransiýanyň iň ýakyn porty we Günorta-Günbatar Europeewropadaky demir ýol merkezidir. Aquitaine sebiti has ýokary tebigy şertlere eýedir we ekinleriň ösmegine amatlydyr. Oba hojalygy önümçiligi ýurtda üçünji, mekgejöwen önümçiligi EUB-de birinji, foie gras önümçiligi we gaýtadan işlenişi dünýäde birinji ýerde durýar.

Bordonyň çakyr görnüşleri we önümçiligi dünýäde iň gowularyň biridir we eksport taryhynda birnäçe asyr bar. Sebitde 13,957 üzüm ösdürip ýetişdirýän we çakyr öndürýän kärhanalar bar, dolanyşygy 13,5 milliard frank, şolardan eksport 4,1 milliard frank. Aquitaine sebiti, aerokosmos senagatynyň önümçiliginde 20 000 işgäri, gaýtadan işlemek we önümçilik bilen meşgullanýan 8000 işgäri, 18 iri kärhana, 30 önümçilik we synag zawody bilen Europeewropanyň esasy howa giňişlik senagat bazalarynyň biridir. Bu sebit fransuz awiasiýa önümleriniň eksportynda üçünji orny eýeleýär. Mundan başga-da, Aquitaine-de elektronika, himiýa, dokma we egin-eşik senagaty hem gaty ösen; agaç ätiýaçlyklary we güýçli tehniki gaýtadan işlemek mümkinçilikleri bar.