Malawi Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT +2 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 13°14'46"S / 34°17'43"E |
| izo kodlamak |
| MW / MWI |
| walýuta |
| Kwaça (MWK) |
| Dil |
| English (official) Chichewa (common) Chinyanja Chiyao Chitumbuka Chilomwe Chinkhonde Chingoni Chisena Chitonga Chinyakyusa Chilambya |
| elektrik |
 g görnüşi UK 3 pin |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Lilongwe |
| banklaryň sanawy |
| Malawi banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 15,447,500 |
| meýdany |
| 118,480 KM2 |
| GDP (USD) |
| 3,683,000,000 |
| telefon |
| 227,300 |
| Jübi telefony |
| 4,420,000 |
| Internet eýeleriniň sany |
| 1,099 |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 716,400 |
Malawi giriş
|
Malawi 118,000 inedördül kilometrden gowrak günorta-gündogar Afrikanyň gury ýeridir, günbatarda Zambiýa, demirgazyk-gündogarda Tanzaniýa, gündogarda we günortada Mozambik bilen serhetleşýär. Malawi köli Afrikanyň üçünji uly köli bolup, Beýik Rift jülgesi tutuş territoriýadan geçýär. Bu sebitde platolar köp, ýurduň dörtden üç bölegi 1000-1500 metr beýiklikde. Demirgazyk platosy deňiz derejesinden 1400-2400 metr beýiklikde, günorta Mulanje dagy ýerden beýgelýär we Sapituwa depesi 3000 metr beýiklikde, bu ýurduň iň beýik nokady; Mulanje dagynyň günbatarynda Şire derýasy jülgesi bolup, guşak düzlügini emele getirýär. Günorta-gündogar söwda ýel guşagynda ýerleşip, tropiki otluk howasy bar. Malawi Respublikasynyň doly ady Malawi, günorta-gündogar Afrikada deňiz kenaryndaky ýurt. Günbatarda Zambiýa, demirgazyk-gündogarda Tanzaniýa, gündogarda we günortada Mozambik bilen serhetleşýär. Malaýziýa, Tanzaniýa we Mozambik arasyndaky Malawi köli Afrikadaky üçünji uly köldir. Gündogar Afrikanyň Beýik Rift jülgesi tutuş territoriýany öz içine alýar, bu sebitde köp platos bar we ýurduň dörtden üç bölegi deňiz derejesinden 1000-1500 metr beýiklikde. Demirgazyk platosy deňiz derejesinden 1400-2400 metr beýiklikde, günorta Mulanje dagy ýerden beýgelýär we Sapituwa depesi 3000 metr beýiklikde, bu ýurduň iň beýik nokady; Mulanje dagynyň günbatary Şire derýasynyň jülgesidir we guşak düzlügini emele getirýär. Günorta-gündogar söwda ýel guşagynda ýerleşip, tropiki otluk howasy bar. XVI asyrda Bantu halky Malawi kölüniň demirgazyk-günbatar bölegine köp girip başlady we Malawide we ýanaşyk ýerlerde mesgen tutdy. 1880-nji ýyllaryň ahyrynda Angliýa we Portugaliýa bu ugurda gazaply söweşdiler. 1891-nji ýylda Angliýa bu sebiti resmi taýdan "Iňlis Merkezi Afrika goralýan sebiti" diýip yglan etdi. 1904-nji ýylda Iňlis hökümetiniň gönüden-göni ygtyýaryndady. Häkim 1907-nji ýylda döredildi. Adynyň adyny Nyasaran. 1953-nji ýylyň oktýabr aýynda Angliýa Günorta Rodeziýa (häzirki Zimbabwe) we Demirgazyk Rodeziýa (häzirki Zambiýa) bilen "Merkezi Afrika Federasiýasyny" zor bilen döretdi. 1964-nji ýylyň 6-njy iýulynda garaşsyzlygyny yglan etdi we adyny Malawi diýip üýtgetdi. 1966-njy ýylyň 6-njy iýulynda Malawi respublikasy döredildi. Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Topokardan aşak, gara, gyzyl we ýaşyl üç sany paralel keseligine gönüburçlukdan durýar. Baýdagyň ýokarsynda we ortasynda gün şöhlesi çykýar, 31 şöhle şöhle saçýar. Gara gara adamlary, gyzyl bolsa erkinlik we garaşsyzlyk ugrunda göreşýän şehitleri aňladýar. Gan we ýaşyl ýurduň ajaýyp topragyny we ýaşyl landşaftlaryny aňladýar, Gün Afrika halkynyň erkinlige bolan umydyny alamatlandyrýar. Ilat takmynan 12,9 million (2005). Resmi diller iňlis we çiçiwa. Adamlaryň köpüsi başlangyç dinlere, 20% -i katoliklige we protestantizme ynanýarlar. |