Watikan Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT +1 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 41°54'13 / 12°27'7 |
| izo kodlamak |
| VA / VAT |
| walýuta |
| Euroewro (EUR) |
| Dil |
| Latin Italian French |
| elektrik |
 C Europeanewropa 2 pin ýazyň |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Watikan şäheri |
| banklaryň sanawy |
| Watikan banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 921 |
| meýdany |
| -- KM2 |
| GDP (USD) |
| -- |
| telefon |
| -- |
| Jübi telefony |
| -- |
| Internet eýeleriniň sany |
| -- |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| -- |
Watikan giriş
|
Doly ady "Watikan şäher döwleti", Mukaddes ýeriň ýerleşýän ýeri. Rimiň demirgazyk-günbatar burçundaky Watikan belentliginde ýerleşýär. Meýdany 0,44 inedördül kilometre barabar we hemişelik ilaty 800 töweregi, esasan ruhanylar. Watikan aslynda orta asyrlarda Papalyk döwletiniň merkezi bolupdyr. 1870-nji ýylda Papa döwletiniň territoriýasy Italiýa goşulandan soň Rim papasy Watikana gitdi. 1929-njy ýylda Italiýa bilen Latan şertnamasyna gol çekdi we garaşsyz ýurt boldy. Watikan, iň kiçi territoriýa we dünýäde iň az ilatly ýurt. Watikan Papa monarh hökmünde özygtyýarly döwlet. Merkezi edarada Döwlet Geňeşi, Mukaddes ministrlik we Geňeş bar. Döwlet geňeşi Rim Papasynyň gönüden-göni ýolbaşçylygyndaky işleýän guramadyr. Rim Papasyna ygtyýarlyklaryny ýerine ýetirmäge, içerki we daşary gatnaşyklara gözegçilik edýär we Kardinal ady bilen Döwlet sekretary tarapyndan ýolbaşçylyk edilýär. Watikanyň dolandyryşyny dolandyrmak üçin Rim Papasy tarapyndan Döwlet sekretary bellenýär we Rim Papasynyň şahsy işlerine jogapkärdir. Mukaddes ministrlik katolik buthanasynyň gündelik işlerine jogapkärdir. Her ministrlik ministrlere, baş sekretar we baş sekretaryň orunbasary bilen jogapkärdir. Iman ministrligi, Hoş Habar ministrligi, Gündogar buthanasy, Liturgiýa we Sakrament ministrligi, Ruhanylyk ministrligi, Sargytlar ministrligi, Bishepiskoplar ministrligi, Keramatlylaryň Kanonizasiýa ministrligi we Katolik Bilim ministrligi ýaly 9 mukaddes ministrlik bar. Geňeş Lay, Geňeş, Adalat we Parahatçylyk Geňeşi, Maşgala Geňeşi, Dinler arasyndaky Dialog Geňeşi we Täze Hoş Habary wagyz etmek geňeşi ýaly 12 geňeşi öz içine alýan käbir ýöriteleşdirilen işleri alyp barmak üçin jogapkärdir. Her bir direktorlar geňeşi, baş sekretar we baş sekretaryň orunbasary bilen 5 ýyl möhlet bilen başlyk, adatça kardinal tarapyndan dolandyrylýar. Watikanyň baýdagy deň meýdanyň iki dik gönüburçlugyndan durýar. Baýdak sütüniniň tarapy sary, beýleki tarapy ak, Papanyň çopan nyşany bilen boýalan. Döwlet nyşany, gyzyl reňk bilen goldanan Rim papasy Paul VI-nyň atalyk nyşanydyr. Döwlet gimni "Papanyň marty". Watikanda ne senagat, ne oba hojalygy, ne-de tebigy baýlyklar bar. Önümçiligiň we durmuşyň milli zerurlyklaryny Italiýa üpjün edýär. Maliýe girdejisi esasan syýahatçylyga, markalara, gozgalmaýan emläk kärendesine, ýörite emläk töleglerine bank göterimine, Watikan bankynyň girdejisine, Rim papasyna salgyt we ynanýanlaryň sadakalaryna baglydyr. Watikanyň öz walýutasy bar, ol italýan lirasy bilen deňdir. Watikanda üç sany ykdysady gurama bar: Biri Watikanyň banky, Dini işler banky diýlip hem tanalýar, esasan Watikanyň maliýe işlerine jogapkär, Rim Papasyna gönüden-göni jogapkär we kardinal kapitanyň gözegçiligi astynda. 1942-nji ýylda döredilen bu bankyň takmynan 3-4 milliard dollar arassa baýlygy bar we dünýädäki 200-den gowrak bank bilen söwda gatnaşyklary bar. Ikinjisi, Watikanyň radio, demir ýol, poçta we telekommunikasiýa we beýleki guramalaryň işine jogapkär Watikan şäher döwletiniň Rim papasynyň komiteti. Üçünjisi, umumy bölümlere we ýörite bölümlere bölünen Papaly aktiwleri dolandyrmak bölümi. Baş bölüm, esasan, 2 milliard ABŞ dollaryna barabar baýlygy bolan Italiýada gozgalýan we gozgalmaýan emläklere jogapkärdir. Specialörite bölüm, Demirgazyk Amerikanyň we Europeewropanyň köp ýurtlarynda takmynan 600 million dollarlyk paýnamalara, obligasiýalara we gozgalmaýan emläklere eýe bolan maýa goýum kompaniýasynyň häsiýetine eýe. Watikanda altyn gorlary 10 milliard dollardan gowrak. Watikan şäheriniň özi medeni baýlykdyr. Sankt-Peterburgyň Bazilika, Papanyň köşgi, Watikan kitaphanasy, muzeýler we beýleki köşk binalarynda orta asyr we Galkynyş zamanasynyň meşhur medeni ýadygärlikleri bar. Watikanyň ýaşaýjylary katoliklige ynanýarlar we gündelik durmuşy berk dindar. Her ýekşenbe güni katolikler Sankt-Peterburgyň meýdanyna ýygnanýarlar. Günortan 12-de ybadathana jaňy kakylanda, Rim papasy Sankt-Peterburgyň Bazilika üçeginiň ortaky penjiresinde peýda bolup, imanlylara ýüzlendi. |