[Profileurduň profili]

Wenesuelanyň Boliwariýa Respublikasynyň doly ady Wenesuelanyň meýdany 916,700 inedördül kilometre barabardyr. Günorta Amerika yklymynyň demirgazyk böleginde ýerleşýär. Gündogarda Gaýana, günortada Braziliýa, günbatarda Kolumbiýa we demirgazykda Karib deňzi bilen serhetleşýär. Daglardan başga ähli ýer esasan tropiki otly howadyr. Temperatura beýiklik bilen üýtgeýär. Daglar ýumşak we düzlükler yssy. Rainagyş möwsümi her ýyl iýun-noýabr aýlary, gurak möwsüm bolsa dekabr-maý aýlarydyr. Dünýäde iň uly damja düşen Anjel şarapagy, meşhur syýahatçylyk merkezidir. Marakaibo köli Latyn Amerikasyndaky iň uly köl bolup, demirgazyk-günbatarda 14,300 inedördül kilometr meýdanda ýerleşýär we Wenesuela aýlagyna birikdirilýär. Kölüň töweregindäki batgalyk dünýä belli nebit öndürýän sebitdir.

21urt 21 ştata, 1 paýtagt sebite, 2 serhet sebitine (Amazon we Amacuro delta serhetýaka sebitleri) we 1 federal sebite (72 adadan ybarat) bölünýär. Döwletiň çäginde ýörite etraplar (191) we şäherler (736) bar.

Gadymy döwürde Arawa we Karib hindileriniň rezidensiýasydy. 1567-nji ýylda Ispaniýanyň koloniýasyna öwrüldi. Garaşsyzlyk 1811-nji ýylyň 5-nji iýulynda yglan edildi, soňra Günorta Amerikany azat ediji Simon Boliwaryň ýolbaşçylygynda 1821-nji ýylyň iýunynda Ispaniýanyň kolonial dolandyryşyndan doly azat edildi. 1822-nji ýylda Kolumbiýa, Ekwador we Panama bilen "Uly Kolumbiýa respublikasy" döredildi. 1829-njy ýylda çykdy. Wenesuela Federal Respublikasy 1830-njy ýylda döredildi. 1864-nji ýylda Wenesuelanyň Birleşen Ştatlary diýlip atlandyryldy. 1953-nji ýylda bu ýurda Wenesuela respublikasy diýlip at berildi. 1958-nji ýylda konstitusion hökümet durmuşa geçirildi we sowatly re regimeim döredildi. 1999-njy ýylyň dekabrynda güýje giren konstitusiýa laýyklykda ýurduň ady "Wenesuela Boliwariýa Respublikasy" diýlip üýtgedildi.

Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Topokardan aşak, sary, gök we gyzyl reňkli üç sany parallel we deň gorizontal gönüburçlugy birleşdirmek arkaly emele gelýär. Baýdagyň ortasynda ýaýda ýerleşdirilen ýedi sany ak bäş burçly ýyldyz bar; çep ýokarky burçda milli nyşan bilen boýalan. Sary, gök we gyzyl reňkleriň üçüsi Kolumbiýa Respublikasynyň asyl baýdagynyň reňklerinden gelýär. Sevenedi bäş burçly ýyldyz 1811-nji ýylda Wenesuela federasiýasynyň ýedi welaýatyny görkezýär (asyl baýdak). Prezident Çaweziň wezipesi bilen 2006-njy ýylyň 7-nji martynda Milli Mejlis Döwlet baýdagyna we döwlet nyşanyna üýtgetmeler girizdi we baýdagy 7 ýyldyzdan 8 ýyldyzlara çenli ýokarlandyrmak kararyna geldi. Täze goşulan ýyldyz 1817-nji ýylda Ispaniýanyň dolandyryşyndan dörän we Wenesuela birleşdirilen Gaýana welaýatyny aňladýar. Döwlet edaralary milli baýdagy Döwlet baýdagy bilen ulanýarlar, raýatlar bolsa Döwlet baýdagyny döwlet nyşany bolmazdan ulanýarlar.

Boliwiýanyň ilaty 26,56 million (2005). Hindi-Europeanewropa garyşyk ýaryşlary 58%, aklar 29%, garaýagyzlar 11%, hindiler 2% boldy. Resmi dil ispan dilidir. Residentsaşaýjylaryň 98% -i katoliklige, 1,5% -i hristian dinine ynanýar.

Boliwiýa Latyn Amerikasynyň has ösen ykdysadyýetlerinden biridir. Nebit pudagy, dünýäde bäşinji uly çig nebit eksportçysy we Nebit eksport edýän ýurtlar guramasynyň agzalarynyň arasynda ýeke-täk Latyn Amerikasy ýurtlary bolan halk hojalygynyň janly ganydyr. Metallurgiýa, magdançylyk, elektrik energiýasy, önümçilik, gurluşyk, nebithimiýa we dokma pudagy çalt ösdi. Oba hojalygy haýal ösýär we azyk öz-özüne ýeterlik bolup bilmez. Mineral baýlyklara baý. Barlanylan nebit gorlary 87,621 milliard barrele, emulsirlenen nebit (tebigy asfalt) ätiýaçlyklary 3,1 milliard barrele, tebigy gaz gorlary 4,19 trillion kub metr, demir magdany ätiýaçlyklary 4,222 milliard tonna, boksit ätiýaçlyklary 5 milliard tonna, kömür ätiýaçlyklary 1 milliard tonna. , Altyn ätiýaçlyklary 10,000 tonna. Mundan başga-da, nikel we göwher ýaly mineral baýlyklar bar. Suw güýji we tokaý çeşmeleri hem köp, tokaý bilen gurşaw 56%. Esasy senagat pudaklaryna nebit, demir magdany, gurluşyk, polat öndürmek, alýumin öndürmek, elektrik energiýasy, awtoulag ýygnamak, azyk önümçiligi, dokma we ş.m. girýär. Şolaryň arasynda nebit pudagy gündelik ykdysadyýeti 3,378 million barrele barabar bolan halk hojalygynyň sütün pudagydyr.

[Esasy şäherler]

Karakas: Karakas Wenesuelanyň paýtagty we Federal okrugyň paýtagty. Bu diňe bir ýurduň syýasy, ykdysady, medeni we maliýe däl Merkez Günorta Amerikanyň meşhur taryhy şäheridir. Karib deňziniň kenaryndaky Awila dagynyň günorta eteginde üç tarapda daglar bilen gurşalan jülge. Ol tropiki ýerlerde, deňiz derejesinden 1000 metr belentlikde ýerleşýär we ýylboýy bahar ýaly ýumşak howasy bar. Ajaýyp görnüşleri bar we "Týanfunyň paýtagty" diýlip hem atlandyrylýar. Şäher meýdany 3,22 million ilaty bolan (2000) 1930 inedördül kilometre barabardyr.

Karakas 1567-nji ýylda esaslandyryldy we 1811-nji ýylda Wenesuela garaşsyz bolanyndan soň şäher paýtagt hökmünde bellendi. Şäher meýdany ajaýyp Awila jülgesiniň yzy bilen gündogar-günbatara tarap hereket edýär; demirgazykda kenar ýakasyna ýakyn bolan Awila dagynyň demirgazyk aýagy, günortada bolsa ýumşak eňňitler we pes depeler bar. Şäherdäki gadymy binalardan we "galalardan" başga-da, köp sanly häzirki zaman beýik binalar, muzeýler we kollejler we uniwersitetler bar, bu bolsa Günorta Amerikanyň häzirki zaman şäherleriniň birine we ýurduň iň uly şäherine öwrülýär.

Karakas 19-njy asyrda milli garaşsyzlyk ugrunda göreşýän Günorta Amerikanyň gahrymany we Wenesuelanyň kakasy Simon Boliwaryň doglan ýeri. Agaç bilen örtülen Boliwar Plazanyň merkezinde pyçak we şlýapa bilen Boliwaryň bürünçden ýasalan heýkeli dur. Şäheriň günbatarynda "Boliwar merkezi", şeýle hem Boliwar uniwersiteti we Boliwar şaýoly ýerleşýär. Garaş. Şäheriň merkezinde adamlar "Kapitol depesi" diýip atlandyrýan mejlis binasy bar. Uzakda her dürli şaý-sepler bilen meşhur "Altyn öý" ýerleşýär. Merkezi seýilgähdäki 50 gatly bina merkezi hökümet ministrlikleriniň ýerleşýän ýeri. Şäheriň hemme ýerinde köçe baglary bar. Redwood seýilgähi iki ýoluň kesişýän üçburçluk meýdanynda ýerleşýär. Seýilgähdäki ýaşyl agaçlar, gazonlar we çüwdürimler bir sahnany emele getirýär. Golaýda Makudu, Azul, Naiguada we Sýaojia bar. Lagas kenary syýahatçylyk merkezidir.