Gambiýa Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT 0 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 13°26'43"N / 15°18'41"W |
| izo kodlamak |
| GM / GMB |
| walýuta |
| Dalasi (GMD) |
| Dil |
| English (official) Mandinka Wolof Fula other indigenous vernaculars |
| elektrik |
 g görnüşi UK 3 pin |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Banjul |
| banklaryň sanawy |
| Gambiýa banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 1,593,256 |
| meýdany |
| 11,300 KM2 |
| GDP (USD) |
| 896,000,000 |
| telefon |
| 64,200 |
| Jübi telefony |
| 1,526,000 |
| Internet eýeleriniň sany |
| 656 |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 130,100 |
Gambiýa giriş
|
Gambiýa musulman ýurt. Residentserli ýaşaýjylaryň 90% -i yslama ynanýar. Her ýanwar aýynda uly Remezan baýramy bolýar we köp musulmanlar mukaddes Mekge şäherine ybadat etmek üçin ylgaýarlar. Gambiýa 10,380 inedördül kilometr meýdany tutýar, günbatar Afrikada ýerleşýär, günbatarda Atlantik ummany bilen serhetleşýär we kenar ýakasy 48 kilometre barabardyr. Tutuş territoriýa Senegal respublikasynyň çägine girýän uzyn we dar düzlük bolup, Gambiýa derýasy gündogardan günbatara akyp, Atlantik ummanyna akýar. Gambiýa ýagyş möwsümine we gurak möwsüme bölünýär. Grounderasty suw çeşmeleri arassa we bol, ýerasty suwlaryň derejesi bolsa gaty ýokary, ýerden bary-ýogy 5 metr uzaklykda. Gambiýa Respublikasynyň doly ady Gambiýa, günbatar Afrikada ýerleşýär, günbatarda Atlantik ummany bilen serhetleşýär we 48 km kenar ýakasy bar. Tutuş territoriýa Senegal respublikasynyň çägine girýän uzyn we dar düzlük. Gambiýa derýasy gündogardan günbatara akyp, Atlantik ummanyna akýar. Gambiýanyň ilaty 1,6 million (2006). Esasy etnik toparlar: Mandingo (ilatyň 42%), Fula (Pall, 16%), Wolof (16%), Jura (10%) we Sairahuri (9%). Resmi dil iňlis dilidir we milli dillerde Mandingo, Wolof we göçme manyda Fula (Pall hem diýilýär) we Serahuri bar. Residentsaşaýjylaryň 90% -i yslama, galanlary bolsa protestantizme, katoliklige we fetişizme ynanýarlar. XVI asyryň ahyrynda Iňlis kolonistleri çozdy. 1618-nji ýylda Iňlisler Gambiýanyň agzynda Jeýms adasynda kolonial berkitme gurdular. XVII asyryň ahyrynda Gambiýa derýasynyň demirgazyk kenaryna fransuz kolonistleri hem geldi. Geljek 100 ýylda Angliýa bilen Fransiýa Gambiýa we Senegal üçin söweş alyp bardy. 1783-nji ýylda "Wersal şertnamasy" Gambiýa derýasynyň kenaryny Angliýanyň, Senegalyň bolsa Fransiýanyň gol astyndady. Angliýa bilen Fransiýa 1889-njy ýylda häzirki Gambiýanyň serhedini kesgitlemek barada ylalaşyk gazandy. 1959-njy ýylda Angliýa Gambiýanyň konstitusiýa konferensiýasyny ýygnady we Gambiýada "ýarym awtonom hökümet" döretmäge razy boldy. 1964-nji ýylda Angliýa 1965-nji ýylyň 18-nji fewralynda Gambiýanyň garaşsyzlygyna razy boldy. 1970-nji ýylyň 24-nji aprelinde Gambiýa respublikanyň döredilendigini yglan etdi. Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Topokardan aşak, gyzyl, gök we ýaşyl üç sany parallel gorizontal gönüburçlukdan durýar, gök, gyzyl we ýaşyl çatrykda ak zolak bar. Gyzyl gün şöhlesini, gök söýgini we wepalylygy, şeýle hem ýurduň gündogaryny we günbataryny kesip geçýän Gambiýa derýasyny aňladýar; ýaşyl çydamlylygy, oba hojalygyny hem aňladýar; iki sany ak bar arassalygy, parahatçylygy, kanuny berjaý etmegi we gambiýalylaryň dünýä halkyna bolan dostluk duýgularyny aňladýar. |