Gyrgyzystanyň doly ady Gyrgyzystanyň meýdany 198,500 inedördül kilometre barabardyr. Merkezi Aziýada gury ýer däl. Demirgazykda, günbatarda we günortada Gazagystan, Özbegistan we Täjigistan bilen serhetleşýär. Goňşular üçin Bu territoriýa daglyk bolup, "Merkezi Aziýanyň dag ýurdy" diýlip atlandyrylýar. Tutuş territoriýa deňiz derejesinden 500 metr, meýdanyň 90% -i deňiz derejesinden 1500 metr, meýdanyň üçden bir bölegi deňiz derejesinden 3000 bilen 4000 metr aralygynda, bäşden dört bölegi agyr daglar we daglaryň arasynda gar depeleri. Jülgeler ajaýyp görnüşler bilen dargaýar we gyzykly. Týanşan daglary we Pamir-Alaý daglary Hytaý bilen Gyrgyzystanyň serhedinden geçýär. Şengli Peak iň beýik nokady, beýikligi 7439 metr. Pes ýerler ýer meýdanynyň bary-ýogy 15% -ini tutýar we esasan günorta-günbatardaky Fergana basseýninde we demirgazykda Taras jülgesinde paýlanýar. Dag gerşi dürli haýwanlaryň we ösümlikleriň ösmegi üçin oňat şertler döredýär. Gyrgyzystanyň 4000 töweregi ösümlik görnüşi bolan dürli görnüşli haýwanlar we ösümlikler bar we "dag oazisi" ady bar. Müňlerçe ýyllap günortada şetdaly agaçlary bar, daglarda gyzyl sugun, goňur aýy, lynx, gar gaplaň we ş.m. seýrek haýwanlar bar. Esasy derýalar Naryn derýasy we Çu derýasydyr. Kontinental howasy bar. Jülgeleriň köpüsinde ortaça temperatura ýanwar aýynda -6 °, iýul aýynda 15-25 ° C. Annualyllyk ýagyş ortada 200 mm, demirgazyk we günbatar eňňitlerde 800 mm. Gündogardaky belent daglarda ýerleşýän Issyk-Kul kölüniň beýikligi 1600 metrden, meýdany 6,320 inedördül kilometrden gowrak bolup, dünýädäki dag kölleriniň arasynda iň ýokary suw çuňlugy we ikinji suw tutýan mukdary bar. Köl ýylboýy doňmazdan açyk we gökdir. Uzakda we ýakyn ýerde meşhur "gyzgyn köl". "Merkezi Aziýanyň merjeni" diýlip atlandyrylýar we Merkezi Aziýanyň syýahatçylyk şypahanasydyr. Köl meýdanynyň howasy ýakymly, suw we daglar owadan. Köl palçygynda dürli keselleri bejerip bilýän dürli yz elementleri bar.

sevenurt ýedi ştata we iki şähere bölünýär. Ştatlar we şäherler etraplara bölünýär. Inurtda 60 etrap bar. Sevenedi ştat we iki şäher: Çuhe, Taras, Oş, Jelalabad, Naryn, Issyk-Kul, Batken, paýtagt Bişkek we Oş.

Gyrgyzystanyň miladydan öňki 3-nji asyrda ýazylan ýazgylary bilen uzyn taryhy bar. Ondan öňki 6-njy asyrda döredilen Gyrgyzystan hanlygydy. Gyrgyz halky esasan XV asyryň ikinji ýarymynda emele geldi. XVI asyrda iseniseý derýasynyň ýokarky akymyndan häzirki ýaşaýan ýerine göçdi. XIX asyryň birinji ýarymynda günbatar Kokand hanlygyna degişlidi. 1876-njy ýylda Russiýa goşuldy. 1917-nji ýylda Gyrgyzystan Sowet döwletini döretdi, 1924-nji ýylda özbaşdak prefektura öwrüldi, 1936-njy ýylda Gyrgyz Sowet Sosialistik Respublikasyny döretdi we Sowet Soýuzyna goşuldy, 1991-nji ýylyň 31-nji awgustynda garaşsyzlygyny yglan etdi we adyny Gyrgyz Respublikasyna üýtgetdi we şol ýylyň 21-nji dekabrynda Japanaponiýa GDA-a goşuldy.

Milli baýdak: Uzynlygy 5: 3 töweregi bolan gorizontal gönüburçluk. Baýdak meýdançasy gyzyl. Baýdagyň ortasynda altyn gün asylýar we gün nagşynyň ortasynda ýere meňzeş tegelek nagyş bar. Gyzyl ýeňşi, gün ýagtylygy we ýylylygy, tegelek nagyş bolsa milli garaşsyzlygy, agzybirligi, milli jebisligi we dostlugy aňladýar. Gyrgyzystan 1936-njy ýylda öňki Sowet Soýuzynyň respublikasy boldy. 1952-nji ýyldan bäri bäş burçly ýyldyz, orak we çekiç bilen gyzyl baýdak aldy. Baýdagyň ortasynda ak gorizontal zolak, ýokarsynda we aşagynda gök zolak bar. 1991-nji ýylyň awgust aýynda garaşsyzlyk yglan edildi we häzirki milli baýdak kabul edildi.

Gyrgyzystanyň ilaty 5.065 million (2004). 80-den gowrak etnik topar bar, olaryň 65% -i gyrgyzlar, 14% -i özbekler, 12,5% -i ruslar, 1,1% -i dunglar, 1% -i ukrainler, galanlary koreý, uýgur we täjik. Residentsaşaýjylaryň 70% -i yslama ynanýar, olaryň köpüsi sünni mezhebine uýýar, prawoslaw ýa-da katolik. Milli dil gyrgyzdyr (türk dili maşgalasynyň Gündogar-Wengriýa bölüminiň gyrgyz-çiçak topary). 2001-nji ýylyň dekabrynda Prezident Gyrgyzystan Russiýanyň milli resmi dil statusyny berýän konstitusiýa kararyna gol çekdi.

Gyrgyzystan köp eýeçilik ulgamyna esaslanýar we ykdysadyýetinde oba hojalygy we maldarçylyk agdyklyk edýär. Energetika we maldarçylyk birneme ösen. Tebigy baýlyklara baý esasy minerallar altyn, kömür, kümüş, antimilli, wolfram, galaýy, sink, simap, gurşun, uran, nebit, tebigy gaz, reňkli metallar we seýrek metallar we ş.m. öz içine alýar. Kömüriň çykarylyşy Merkezi Aziýa ýurtlarynda ikinji orunda durýar we belli. "Merkezi Aziýa kömür skutly" hökmünde antimon önümçiligi dünýäde üçünji, galaýy we simap önümçiligi GDA-da ikinji orunda, reňkli metal önümleri 40-dan gowrak ýurda satylýar. Gidroenergetika baýdyr. Gidroenergetika Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasynda Täjigistandan soň ikinji, gidroelektrik serişdeleri GDA-da üçünji orunda durýar.

Esasy pudaklarda dag-magdan, elektrik, ýangyç, himiýa, gara metallar, maşyn öndürmek, agaç gaýtadan işlemek, gurluşyk materiallary, ýeňil senagat, azyk we ş.m. altyn önümçiliginiň ösüşi içerki ykdysady ösüşi ösdürmekde iň täsirli ýurtdyr. . Altyn önümçiligi 1996-njy ýylda bary-ýogy 1,5 tonna bolup, 1997-nji ýylda 17,3 tonna çenli ýokarlandy we GDA ýurtlarynda Russiýa we Özbegistandan soň üçünji ýeri eýeledi. Azyk senagatynda et we süýt önümleri, un we şeker senagaty agdyklyk edýär. Oba hojalygynyň önümçiliginiň gymmaty milli önümiň ýarysyndan gowragyny emele getirýär we maldarçylykda, esasanam goýunçylykda agdyklyk edýär. Daglardan ereýän gar ýurduň meýdanynyň ýarysyny dag öri meýdanlaryna we köp öri meýdanlary bolan dag çemenliklerine öwürdi we ýurduň ekin meýdanlarynyň dörtden üç bölegi suwarylýar. Atlaryň, goýunlaryň we ýüň önümleriniň sany Merkezi Aziýada ikinji ýerde durýar. Esasy ekinler bugdaý, şeker şugundyry, mekgejöwen, temmäki we ş.m. Oba hojalygynyň meýdany 1,077 million gektar, şolardan 1,008 million gektar oba hojalygy üçin amatly, oba hojalygynyň ilaty 60% -den gowrak. Gyrgyzystan syýahatçylygy, esasanam dag syýahatçylygyny ösdürmek üçin uly mümkinçiliklere eýedir. Bu sebitde köp sanly dag gözelligi we ýüzlerçe dag köli bar. Iň uly Issyk-Kul köli 1608 metr belentlikde ýerleşýän dünýäniň iň çuň köllerinden biridir. "Gyzgyn köl" diýmegi aňladýan hiç wagt doňanok. Gözel görnüşleri we ýakymly howasy bar, hrustal arassa mineral suw we bejeriş üçin ulanyp boljak köl palçyklary bar.

Bişkek : Gyrgyzystanyň paýtagty Bişkek 1878-nji ýylda esaslandyryldy. Çu derýasynyň jülgesinde Gyrgyzyst daglarynyň eteginde ýerleşýär. Möhüm şäher we Merkezi Aziýanyň meşhur şäheri. Ilaty 797,700 (2003-nji ýylyň ýanwar aýy). Çu derýasynyň jülgesi Týanşan gadymy ýolunyň bir bölegi. Merkezi Aziýanyň otluk ýerlerini we Demirgazyk-Günbatar Hytaýyň çöllerini birleşdirýän gysga ýol. Şeýle hem gadymy dag ýolunyň iň howply bölegi. Şuanzang Tang neberesinde günbatardan öwrenmek üçin alypdyr. "Gadymy küpek ýoly" diýilýär. ". Şol döwürde bu şäher bu ýolda möhüm şäher bolup, bir wagtlar gadymy Kokand hanlygynyň gala bolupdy. Bişkek 1926-njy ýyla çenli Pişbek diýlip atlandyryldy we 1926-njy ýyldan soň meşhur Sowet harby generaly Mihail Wasilýewiç Frunze (1885-1925) hatyrasyna Frunze adyny aldy. Gyrgyzystanyň buýsanjy. Bişkek demir ýol menziliniň öňünde şu güne çenli beýik söweşiji we doly beden formasyna münen Frunze ajaýyp bürünç heýkeli bar, bu haýran galdyryjy. 1991-nji ýylyň 7-nji fewralynda Gyrgyzystanyň mejlisi Frunze adyny Bişkek diýip üýtgetmek barada karar kabul etdi.

Häzirki wagtda Bişkek eýýäm Merkezi Aziýanyň meşhur şäherlerinden biridir. Şäheriň köçeleri arassa we giň, owadan Alalque derýasy we Alamikin derýasy şäheriň içinden akýar. Bu ýerde ajaýyp we owadan Týanşan daglaryny bütin ýyl gök asmana garşy gar bilen synlap bilersiňiz, agaçlaryň arasynda gizlenen dürli binagärlik äheňli willalary hem görüp bilersiňiz. Bu ýerde uly şäheriň howlukmaçlygy ýok, owadan we asuda görünýär. Bişkekiň köçelerindäki ulag awtomatiki usulda signal çyralary bilen ugrukdyrylýar we esasan polisiýa ýok we ulag tertipli. Köçäniň ugrundaky awtobuslaryň gaçybatalgalary daşky görnüşi bilen owadan we şäher heýkellerini hemme ýerde görmek bolýar, bu bolsa göze ýakymly.

Bişkek, şeýle hem bar bolan maşyn öndürmek, metal gaýtadan işlemek, azyk we ýeňil senagat pudaklary bolan senagat şäheridir. Mundan başga-da, Bişkekde ösen ylym we bilim karýerasy bar, şäherde ylymlar we kollejler we uniwersitetler bar.