Россия 17.0754 миллион чарчы чакырымдан ашуун аянтты ээлейт жана дүйнөдөгү эң ири өлкө, чыгыш Европада жана Азиянын түндүгүндө, чыгышында Тынч океаны менен, батышында Балтика деңизинде Финляндия булуңу менен чектешип, Евразияны каптап турат. Түндүк-батышында Норвегия жана Финляндия, батышында Эстония, Латвия, Литва, Польша жана Беларуссия, түштүк-батышында Украина, түштүгүндө Грузия, Азербайжан, Казакстан, түштүк-чыгышында Кытай, Монголия жана Түндүк Корея, чыгышында Жапония. АКШдан деңиздин аркы өйүзүндө 33807 чакырымга созулган жээк тилкеси бар. Көпчүлүк аймактар ​​түндүк мелүүн алкакта, климаты ар башка, негизинен континенттик.

Жалпы көрүнүш

Россия, ошондой эле Россия Федерациясы деп аталган, Евразиянын түндүк бөлүгүндө, Чыгыш Европа жана Түндүк Азия жерлеринин көпчүлүк бөлүгүн ээлеп турат. Узундугу 9000 км, туурасы түндүктөн түштүккө 4000 км, аянты 17.0754 миллион чарчы / чакырымга жетет (мурунку Советтер Союзунун аймагынын 76% түзгөн) .Ал дүйнөдөгү эң ири өлкө, дүйнөнүн жалпы аянтынын 11,4% түзүп, жээк тилкеси 34 000 км. Россиянын көпчүлүк бөлүгү түндүк мелүүн алкакта, климаты ар башка, негизинен континенттик. Температуранын айырмасы көбүнчө чоң, январдын орточо температурасы -1 ° Cден -37 ° Cге чейин, ал эми июль айынын орточо температурасы 11 ° Cден 27 ° Cге чейин.

Россия азыр 88 федералдык уюмдан турат, анын ичинде 21 республика, 7 чек ара региону, 48 штат, 2 федералдык муниципалитет, 1 автономдуу префектура, 9 Этникалык автономиялуу аймактар.

Орустардын ата-бабалары чыгыш славяндардын орус уруусу. 15-кылымдын аягынан 16-кылымдын башына чейин Москва шаарынын Улуу Герцогдугу борбор болуп, бара-бара көп улуттуу феодалдык өлкөнү түзгөн. 1547-жылы Иван IV (Иван Грозный) Улуу Герцог титулун падыша кылып өзгөрткөн. 1721-жылы Петр I (Улуу Петр) өз өлкөсүнүн атын Россия империясы деп өзгөрткөн. Крепостник бийлиги 1861-жылы жоюлган. 19-кылымдын аягынан 20-кылымдын башына чейин ал аскердик-феодалдык империалисттик өлкөгө айланган. 1917-жылы февралда буржуазиялык революция автократтык системаны кулатты. 1917-жылы 7-ноябрда (Орус календары боюнча 25-октябрь) Октябрь социалисттик революциясы дүйнөдөгү биринчи социалисттик мамлекеттик күч-Россия Советтик Федеративдик Социалисттик Республикасын негиздеген. 1922-жылы 30-декабрда Россия Федерациясы, Закавказье Федерациясы, Украина жана Беларуссия Советтик Социалисттик Республикалар Союзун түзүшкөн (кийинчерээк 15 мүчө республикага чейин кеңейген). 1990-жылы 12-июнда Россия Советтик Федеративдик Социалисттик Республикасынын Жогорку Кеңеши "Мамлекеттик суверендүүлүк жөнүндө декларацияны" чыгарып, Россия Федерациясы өз аймагында "абсолюттук эгемендикке" ээ болгон деп жарыялаган. 1991-жылы августта "8.19" окуясы Советтер Союзунда болгон. 6-сентябрда Советтер Союзунун Мамлекеттик Кеңеши Эстония, Латвия жана Литванын үч республикасынын көзкарандысыздыгын тааныган резолюция кабыл алган. 8-декабрда Россия Федерациясынын үч республикасынын, Беларуссиянын жана Украинанын лидерлери Көз карандысыз Мамлекеттер Шериктештиги түзүлгөндүгүн жарыялап, Беловы күнүндө Көзкарандысыз Мамлекеттер Шериктештиги жөнүндө Макулдашууга кол коюшту. 21-декабрда Советтер Союзунун Польша менен Грузиянын үч өлкөсүнөн башка 11 республикасы Алматы Декларациясына жана Көзкарандысыз Мамлекеттер Шериктештигинин Протоколуна кол коюшту. 26-декабрда Советтер Союзунун Жогорку Советинин Палатасы акыркы жыйналышын өткөрүп, Советтер Союзу жашоосун токтотконун жарыялады. Ушул учурда Советтер Союзу ыдырап, Россия Федерациясы толугу менен көзкарандысыз өлкөгө айланып, Советтер Союзунун жалгыз мураскору болуп калды.

Мамлекеттик желек: узундугу менен туурасы болжол менен 3: 2 болгон горизонталдык тик бурчтук. Туунун бети үчтөн параллель жана бирдей горизонталдуу тик бурчтуктар менен бириктирилген, алар жогору, ылдый карай ак, көк жана кызыл. Россиянын эбегейсиз аймагы бар.Өлкө үч климаттык зонаны, субфригиддик зонаны жана мелүүн алкакты камтыйт, алар үч түстүү горизонталдык тик бурчтуктар менен параллель байланышкан, бул Россиянын географиялык жайгашуусунун ушул мүнөздөмөсүн көрсөтүп турат. Ак түс жыл бою муздак зонанын карлуу табигый ландшафтын билдирет; көк түс суб-фригиддик климаттык зонаны билдирет, бирок ошол эле учурда Россиянын бай жер астындагы кен байлыктарын, токойлорун, суу кубатын жана башка жаратылыш байлыктарын билдирет; кызыл мелүүн зонанын символу, ошондой эле Россиянын узак тарыхын билдирет. Адамзат цивилизациясынын салымы. Ак, көк жана кызыл үч түстүү желектер 1697-жылы Улуу Петрдун тушунда колдонулган кызыл, ак жана көк үч түстүү желектерден келип чыккан. Кызыл, ак жана көк түстөр пан-славян түстөрү деп аталат. 1917-жылы Октябрь революциясы жеңгенден кийин үч түстүү желек жокко чыгарылган. 1920-жылы Совет өкмөтү кызыл жана көк түстөн турган, сол жагында тик көк тилкеси бар жана оң бурчунда беш бурчтуу жылдызы жана кайчылаштырылган балка жана ороктор бар кызыл желекти кабыл алган. Бул желектен кийин Россия Советтик Федеративдик Социалисттик Республикасынын желеги турат. 1922-жылы Советтик Социалисттик Республикалар Союзу түзүлгөндөн кийин, мамлекеттик желек кызыл солдат болуп, жогорку сол бурчунда алтын беш бурчтуу жылдыз, орок жана балка коюлган. 1991-жылы Советтер Союзу ыдырагандан кийин Россия Советтик Федеративдик Социалисттик Республикасы Россия Федерациясы деп аталып, андан кийин ак, көк жана кызыл үч түстүү желек мамлекеттик желек катары кабыл алынган.

Россияда 142,7 миллион адам жашайт, дүйнөдө 7-орунду ээлейт, 180ден ашык этностор, алардын 79,8% орустар. Негизги этникалык азчылыктар татар, украин, башкыр, чуваш, чечен, армения, молдавия, беларуссия, казак, удмуртия, азербайжан, мали жана германдыктар. Орус тили Россия Федерациясынын аймагында расмий тил болуп саналат жана ар бир республика өзүнүн улуттук тилин аныктоого жана аны республиканын аймагында орус тили менен бирге колдонууга укуктуу. Негизги дин Чыгыш Православие, андан кийин Ислам. Акыркы жылдардагы Бүткүл Россиялык Коомдук Пикир Изилдөө Борборунун сурамжылоосунун жыйынтыктары боюнча, орус элинин 50% -53% православдык чиркөөгө, 10% исламга, 1% католик жана иудаизмге, 0,8% буддизмге ишенишет.

Россия эбегейсиз зор жана кен байлыктарга бай, ал эми анын кең территориясы Россияга табигый ресурстарды мол берип турат. Анын токой менен капталган аянты 867 миллион гектарды түзөт, бул өлкөнүн аянтынын 51% түзөт, ал эми жыгач запасы 80,7 миллиард кубометрди түзөт; табигый газдын далилденген запасы 48 триллион куб метрди түзөт, бул дүйнөнүн аныкталган запасынын үчтөн биринен ашыгын түзөт. Дүйнөдө биринчи орунда; 6,5 миллиард тонна мунай заттын запасы, анын аныкталган запасынын 12-13% түзөт; дүйнөдө экинчи орунду ээлеген 200 миллиард тонна көмүр запасы; темир, алюминий, уран, алтын ж.б. Коруктар дүйнөдөгү эң мыкты резервдердин катарына кирет. Мол ресурстар Россиянын өнөр жай жана айыл чарбасын өнүктүрүүгө ишенимдүү колдоо көрсөтөт. Россияда негизинен машина куруу, болот, металлургия, мунай зат, жаратылыш газы, көмүр, токой өнөр жайы жана химиялык өнөр жай тармактары бар. Россияда дыйканчылыкка жана мал чарбачылыгына бирдей көңүл бурулат.Башка өсүмдүктөр буудай, арпа, сулу, жүгөрү, күрүч жана буурчак болуп эсептелет.Мал чарбачылыгы негизинен уй, кой жана чочко чарбасы. Мурда Советтер Союзу экономикасы өнүккөн, дүйнөнүн эки державасынын бири болгон, бирок Советтер Союзу ыдырагандан кийин Россиянын экономикалык кубаты салыштырмалуу олуттуу төмөндөөгө дуушар болуп, акыркы жылдары калыбына келди. 2006-жылы Россиянын ИДПсы 732,892 миллиард АКШ долларын түзүп, дүйнөдө киши башына эсептегенде 5129 АКШ долларын түзүп, дүйнөдө 13-орунда турган.

Россиянын борбору Москва салыштырмалуу узак тарыхка ээ.Шаарда Кремль, Кызыл аянт, Кышкы сарай сыяктуу белгилүү имараттар бар. Москва метросу дүйнөдөгү эң ири метролордун бири.Ал дүйнөдөгү эң кооз метро катары таанылып, "жер астындагы көркөм өнөр сарайынын" кадыр-баркына ээ. Метро станцияларынын архитектуралык стилдери ар башка, кооз жана жарашыктуу. Ар бир бекет белгилүү ата мекендик архитектор тарабынан иштелип чыккан.Мрамордун ондогон түрлөрү бар жана мрамор, мозаика, гранит, керамика жана көп түстүү айнек масштабдуу дубал сүрөттөрдү жана ар кандай рельефтерди ар кандай көркөм стилдер менен кооздоодо кеңири колдонулат. Айкелдер ар кандай уникалдуу жарык менен айкалышып, укмуштай сарайды элестетет, бул адамдарды таптакыр жерде жоктой сезишет, кээ бир эмгектери сонун болуп, адамдар кайтып келүүнү унутушат.

Негизги шаарлар

Москва: дүйнөнүн ири шаарларынын бири болгон Россиянын борбору жана Россиянын саясий, экономикалык, илимий, маданий жана транспорттук борбору. Москва Орус түздүгүнүн ортосунда, Москва дарыясынын боюнда, Москва дарыясынын жана анын куймалары Яуза дарыясынын аркы өйүзүндө жайгашкан. Чоң Москва (айланма жолдун аймагын кошкондо) жалпы аянты 1725 чарчы километрди түзгөн тышкы жашыл тилкени кошкондо 900 чарчы чакырым аянтты ээлейт.

Москва узак кылымдык тарыхы жана даңктуу салты бар шаар, ал 12-кылымдын ортосунда курулган. Москва шаарынын аталышы Москва дарыясынан келип чыккан.Москва дарыясынын этимологиясы жөнүндө үч сөз бар: Төмөн суу-саз (Славян), Нюдукоу (Фин-Угор) жана Джунгли (Кабарда). Москва шаары тарыхта биринчи жолу биздин замандын 1147-ж. 13-кылымдын башында Москва княздыгынын борбору болуп калган. 14-кылымда орустар Москваны борборлоштуруп, монгол ак сөөктөрүнүн бийлигине каршы күрөшүү үчүн курчап турган күчтөрүн топтошкон, ошентип Россияны бириктирип, борборлоштурулган феодалдык мамлекетти түптөгөн.

Москва - көптөгөн улуттук билим берүүчү жайлары, анын ичинде 1433 жалпы билим берүүчү мектептер жана 84 жогорку окуу жайлары бар улуттук илим, технология жана маданият борбору. Эң белгилүү университет - Ломоносов атындагы Москва мамлекеттик университети (26000ден ашуун студент). Ленин атындагы китепкана дүйнөдөгү экинчи ири китепкана болуп саналат, анын фондусу 35,7 миллион китепти түзөт (1995). Шаарда 121 театр бар. Улуттук Чоң театр, Москва көркөм театры, Улуттук борбордук куурчак театры, Москва мамлекеттик цирки жана Россиянын мамлекеттик симфониялык оркестри дүйнөлүк атак-даңкка ээ.

Москва ошондой эле Көзкарандысыз Мамлекеттер Шериктештигинин эң ири соода борбору болуп саналат.Россиянын ири соода жана каржы кеңселери ушул жерде жайгашкан. Улуттук банктардын, камсыздандыруу мекемелеринин штаб-квартиралары жана 66 ири дүкөндөрү бар.Дүкөндөрдүн ичинен "Балдар дүйнөсү", ЦУМ жана Улуттук универмаг эң ири.

Москва тарыхый шаар, анын борбору жакшы уюштурулган Кремль жана Кызыл аянттын айланасында нур чачырап турат. Кремль - бул кийинки орус падышаларынын сарайы.Ал залкар жана дүйнөгө белгилүү.Кремлдин чыгыш тарабында улуттук салтанаттардын борбору-Кызыл аянт.Кызыл аянтта Лениндин күмбөзү жана түштүк жагында Покровский чиркөөсү (1554-1560) жайгашкан. .

Санкт-Петербург: Санкт-Петербург Россиянын Москва шаарынан кийинки экинчи чоң шаары жана Россиянын ири өнөр жай, технологиялык, маданий жана суу жана жер транспорттук борборлорунун бири. 1703-жылы курулган Петербург чеби шаардын прототиби болгон, ал эми биринчи мэр Герцог Меньшков болгон. Сарай 1711-жылы Москвадан Санкт-Петербургга көчүп, 1712-жылы Санкт-Петербург Россиянын борбору деп расмий түрдө бекитилген. 1918-жылы мартта Ленин Совет өкмөтүн Петрограддан Москвага көчүргөн.

Санкт-Петербург шаары Россиянын суу жана кургактык транспортунун эң маанилүү түйүнү, Россиянын ири деңиз порту жана тышкы байланыштар үчүн маанилүү шлюз.Ал Атлантика океанына Финляндия булуңунан Балтика деңизи аркылуу түздөн-түз туташышы мүмкүн. 70 мамлекеттин деңиз порттору суу аркылуу ички аймактарга да жете алышат; Санкт-Петербург - эл аралык маанилүү аэропорт, 200дөн ашуун ички шаарлар жана 20дан ашык өлкөлөр тейлейт.

Санкт-Петербург шаары белгилүү илим, маданият жана искусство борбору, ошондой эле илимий иштерди жана өндүрүштү башкаруу кадрларын даярдоо үчүн маанилүү база болуп саналат. Шаарда 42 колледж жана университеттер бар (анын ичинде Санкт-Петербург университети 1819-жылы негизделген) .Петербург "маданий борбор" деп аталып калган.Шаарда 14 театр жана 47 музей бар (Эрмитаж музейи жана Орус музейи дүйнөгө белгилүү).