Günorta Afrika Respublikasynyň doly ady Afrika yklymynyň iň günorta ujunda ýerleşýär, gündogarda, günbatarda we günortada Hindi ummany we Atlantik ummany bilen serhetleşýär we demirgazykda Namibiýa, Botswana, Zimbabwe, Mozambik we Swazilend bilen serhetleşýär. Iki ummanyň arasyndaky gämi gatnaw merkezinde ýerleşýän günorta-günbatar ujundaky “Gowy umyt” ýoly elmydama dünýäniň iň meşhur deňiz geçelgelerinden biri bolup, “Günbatar deňiz durmuşy” diýlip atlandyrylýar. Lander meýdany 1,22 million inedördül kilometre deňdir. Tutuş meýdanyň köp bölegi deňiz derejesinden 600 metr belentlikde ýerleşýär. Drakensberg daglary günorta-gündogara uzalyp gidýär, Caskin Peak bilen beýikligi 3660 metre, ýurduň iň beýik nokady; demirgazyk-günbatar çöl, Kalahari basseýniniň bir bölegi; demirgazyk, merkezi we günorta-günbatar platos; kenar dar düzlük. Pyrtykal derýasy we Limpopo derýasy iki esasy derýa. Günorta Afrikanyň köpüsinde savannah howasy, gündogar kenarlarynda tropiki musson howasy, günorta kenarlarynda Ortaýer deňzi howasy bar. Tutuş sebitiň howasy dört möwsüme bölünýär: bahar, tomus, güýz we gyş. Dekabr-fewral tomus, iň ýokary temperatura 32-38 reaching ýetýär; iýun-awgust aýlary gyş, iň pes temperatura -10 -12 being bolýar. Annualyllyk ýagyş gündogarda 1000 mm-den günbatarda 60 mm-e çenli azaldy we ortaça 450 mm. Paýtagt Pretoriýanyň ortaça ýyllyk temperaturasy 17 is.

9urt 9 welaýata bölünýär: Gündogar Keýp, Günbatar Keýp, Demirgazyk Keýp, KwaZulu / Natal, Erkin Ştat, Demirgazyk-Günbatar, Demirgazyk, Mpumalanga, Gauteng. 2002-nji ýylyň iýun aýynda Demirgazyk welaýat Limpopo welaýaty (LIMPOPO) adyny aldy.

Günorta Afrikanyň iň irki ýerli ilaty San, Hoi we Bantu bolup, soňra günorta göçüpdir. XVII asyrdan soň Gollandiýa we Angliýa Günorta Afrikany yzygiderli basyp aldy. 20-nji asyryň başynda Günorta Afrika bir wagtlar Angliýanyň agalygyna öwrüldi. 1961-nji ýylyň 31-nji maýynda Günorta Afrika Arkalaşygyň çäginden çykyp, Günorta Afrika Respublikasyny döretdi. 1994-nji ýylyň aprelinde Günorta Afrika ähli etnik toparlaryň gatnaşmagynda ilkinji umumy saýlawyny geçirdi.Mandela Günorta Afrikanyň ilkinji gara prezidenti saýlandy.

Döwlet baýdagy: 1994-nji ýylyň 15-nji martynda Günorta Afrikanyň köp partiýaly geçiş dolandyryş komiteti täze milli baýdagy tassyklady. Täze milli baýdak uzynlygy 3: 2 deň bolan gönüburçly görnüşe eýe bolup, jyns taýdan barlyşygy we milli jebisligi alamatlandyrýan gara, sary, ýaşyl, gyzyl, ak we gök alty reňkdäki geometrik nagyşlardan durýar.

Günorta Afrikanyň umumy ilaty 47,4 million (2006-njy ýylyň awgust aýyna çenli Günorta Afrikanyň Milli statistika býurosy çaklaýar). Ol dört esasy ýaryşa bölünýär: garaýagyzlar, aklar, reňkli adamlar we aziýalylar degişlilikde umumy ilatyň 79,4%, 9,3%, 8,8% we 2,5%. Garaýagyzlar esasan Zulu, Kosa, Swazi, Tswana, Demirgazyk Soto, Günorta Soto, Tsunga, Wenda we Ndebele ýaly dokuz taýpadan ybarat. Olar esasan Bantu dilini ulanýarlar. Akýagyzlar esasan Gollandiýaly afrikalylar (takmynan 57%) we Iňlislerden bolan aklar (takmynan 39%), dilleri Afrika we Iňlis. Reňkli adamlar kolonial döwürde aklaryň, ýerli ilatyň we gullaryň garyşyk nesilleri bolup, esasan afrikalylary bilýärdiler. Aziýalylar esasan hindiler (takmynan 99%) we hytaýlylar. 11 resmi dil bar, Iňlis we Afrika (Afrika) umumy dillerdir. Residentsaşaýjylar esasan protestantizme, katoliklige, yslama we başlangyç dinlere ynanýarlar.

Günorta Afrika mineral baýlyklara baý we dünýäde mineral öndürýän bäş ýurtdan biridir. Altyn, platina topar metallary, marganes, vanadiý, hrom, titanium we alýuminosilikat ätiýaçlyklary dünýäde birinji, wermikulit we sirkonium dünýäde ikinji, florpar we fosfat dünýäde üçünji, antimon, Uran dünýäde dördünji, kömür, göwher we gurşun dünýäde bäşinji orunda durýar. Günorta Afrika dünýäde iň uly altyn öndüriji we eksport ediji ýurtdyr. Altyn eksporty daşary ýurt eksportynyň üçden bir bölegini tutýar, şonuň üçin ol "altyn ýurdy" hem diýilýär.

Günorta Afrika orta girdejili ösýän ýurt. Jemi içerki önümi Afrikanyň jemi içerki önüminiň takmynan 20% -ini tutýar. 2006-njy ýylda jemi içerki önümi 200.458 milliard ABŞ dollary bolup, adam başyna dünýäde 31-nji ýerde durýar. Bu 4536 ABŞ dollary. Magdançylyk, önümçilik, oba hojalygy we hyzmat pudagy Günorta Afrikanyň ykdysadyýetiniň dört sütünidir we çuňňur magdan tehnologiýasy dünýäde öňdebaryjy orunda durýar. Günorta Afrikada polat, metal önümleri, himiýa önümleri, transport enjamlary, azyk önümçiligi, dokma we egin-eşik ýaly önümçilik pudaklary we ösen tehnologiýalar bar. Önümçiligiň bahasy jemi içerki önümiň bäşden birine barabardyr. Günorta Afrikanyň elektrik senagaty Afrikanyň elektrik energiýasynyň üçden iki bölegini tutýan dünýäniň iň uly gury sowadyjy elektrik bekedi bilen deňeşdirilende has ösdi.

Pretoriýa : Pretoriýa Günorta Afrikanyň dolandyryş paýtagty. Demirgazyk-gündogar platosynyň Magalesberg jülgesinde ýerleşýär. Limpopo derýasynyň goşundysy bolan Appis derýasynyň iki kenary. Deňiz derejesinden 1300 metr ýokarda. Annualyllyk ortaça temperatura 17 is. Ol 1855-nji ýylda guruldy we "Boers" -iň lideri Pretoriýanyň adyny göterdi. Ogly Marsilaus Pretoriýa şäherini esaslandyryjydy. Şäherde kakasynyň we oglunyň heýkelleri bar. 1860-njy ýylda Boers tarapyndan döredilen Transwaal respublikasynyň paýtagtydy. 1900-nji ýylda Angliýa basyp aldy. 1910-njy ýyldan başlap, ak jynsparazlar tarapyndan dolandyrylýan Günorta Afrika Arkalaşygynyň (1961-nji ýylda Günorta Afrika Respublikasy diýlip atlandyryldy) administratiw paýtagty boldy. Bu ýer owadan we "Bag şäheri" diýlip atlandyrylýar. Bignoniýa köçäniň iki gapdalynda "Bignoniýa şäheri" diýlip hem atlandyrylýar. Her ýylyň oktýabr aýyndan noýabr aýyna çenli ýüzlerçe gül doly gülleýär we şäherde bir hepdeläp baýramçylyklar geçirilýär.

Pol Krugeriň heýkeli şäher merkezindäki ybadathana meýdançasynda dur. Ol Transwaal Respublikasynyň (Günorta Afrika) ilkinji prezidenti bolupdy we öňki rezidensiýasy milli ýadygärlige öwrüldi. Meýdanyň gyrasyndaky mejlis binasy, aslynda Transwaal döwlet mejlisi, häzirki wagtda welaýat häkimliginiň merkezi. Meşhur Buthana köçesiniň uzynlygy 18,64 kilometre barabardyr we dünýäniň iň uzyn köçelerinden biri bolup, iki tarapynda-da gök binalar bar. Federal bina merkezi hökümetiň merkezi we şähere seredýän depäniň üstünde ýerleşýär. Pol Kruger köçesinde ýerleşýän Transwaal muzeýinde Daş asyryndan bäri dürli geologiki we arheologiki ýadygärlikler we nusgalar, şeýle hem Milli Taryh we Medeniýet muzeýi we Açyk howa muzeýi bar.

Umumy meýdany 1700 gektardan gowrak bolan şäherde köp seýilgäh bar. Olaryň arasynda Milli haýwanat bagy we Wenning seýilgähi iň meşhurdyr. Bahasy 340,000 funt sterling bolan 1949-njy ýylda gurlan Pioner ýadygärligi günorta töwerekdäki depäniň üstünde dur. Günorta Afrikanyň taryhynda meşhur "öküz arabasynyň ýörişi" hatyrasyna guruldy. 1830-njy ýyllarda Boers Iňlis kolonistleri tarapyndan gysyldy we Günorta Afrikanyň günortasyndaky Keýp welaýatyndan demirgazyga tarap toparlara bölünipdi. Migrasiýa üç ýyl dowam etdi. Çeşme jülgesi, Wangdboom goraghanasy we töwerekdäki ýabany tebigat goraghanasy hem syýahatçylyk merkezleri.

Keýptaun : Keýptaun Günorta Afrikanyň kanun çykaryjy paýtagty, möhüm port we Gowy Umyt welaýatynyň paýtagty. Ol Gowy Umyt Keýpiniň demirgazyk çetinde, Atlantik ummanynyň Tumble aýlagyna ýakyn bir dar zolakda ýerleşýär. 1652-nji ýylda döredilen bu ilkibaşda Gündogar Hindistan kompaniýasynyň üpjünçilik stansiýasydy. Günbatar Europeanewropaly kolonistler tarapyndan Afrikanyň günortasynda döredilen ilkinji berkitme bolupdy. Şonuň üçin ol "Günorta Afrika şäherleriniň enesi" hökmünde tanalýar. Gollandiýaly we Iňlis kolonizatorlarynyň içerki Afrikada giňden ýaýramagy. Baza. Indi kanun çykaryjy edara.

Şäher daglardan deňze çenli uzalyp gidýär. Günbatar çetleri Atlantik ummany bilen serhetleşýär we günorta çetleri Hindi ummanyna girizilýär we iki ummanyň duşuşygyny eýeleýär. Şäher kolonial döwürden bäri gadymy bina bolup, esasy meýdanyň golaýynda ýerleşýär. 1666-njy ýylda gurlan Keýptaun galasy şäheriň iň köne binasydyr. Gurluşyk materiallarynyň köpüsi Gollandiýadan gelip, soňra häkimiň rezidensiýasy we hökümet edarasy hökmünde ulanyldy. Şol asyrda gurlan kafedral Adeli şaýolunda ýerleşýär we jaň diňi henizem gowy saklanýar. Keýptaundaky sekiz gollandiýaly häkim bu ybadathanada jaýlandy. Hökümet köçesiniň jemgyýetçilik seýilgähiniň garşysynda 1886-njy ýylda tamamlanan we 1910-njy ýylda goşulan Mejlis binasy we sungat galereýasy ýerleşýär. Günbatarda 300,000 kitap ýygyndysy bilen 1818-nji ýylda gurlan jemgyýetçilik kitaphanasy ýerleşýär. Şeýle hem şäherde 1964-nji ýylda döredilen Milli taryh muzeýi bar.

Bloemfontein : Günorta Afrikanyň apelsin tebigy döwletiniň paýtagty Bloemfontein Günorta Afrikanyň kazyýet paýtagtydyr. Ol merkezi platoda ýerleşýär we ýurduň geografiki merkezidir. Kiçijik depeler bilen gurşalan tomus yssy, gyş sowuk we aýaz. Ilkibaşda gala bolup, resmi taýdan 1846-njy ýylda guruldy. Indi möhüm transport merkezine öwrüldi. Bloemfontein adalgasy aslynda "gülleriň köküni" aňladýar. Şäherdäki depeler özüne çekiji we gözel ýer.

Bloemfontein Günorta Afrikanyň iň ýokary kazyýet edarasynyň ýeridir. Esasy binalar: Şäher häkimligi, şikaýat kazyýeti, milli ýadygärlik, stadion we kafedral. Milli muzeýde meşhur dinozawr galyndylary bar. 1848-nji ýylda gurlan gala şäherdäki iň köne bina. 1849-njy ýylda gurlan köne welaýat ýygnagynda diňe bir otag bardy we häzirki wagtda milli ýadygärlik. Milli ýadygärlik Ikinji Günorta Afrika söweşinde ölen aýal-gyzlary we çagalary hatyralamak üçin guruldy. Umentadygärligiň aşagynda Günorta Afrikanyň taryhynda meşhur şahsyýetleriň jaýlanan ýeri bar. Şäherde 1855-nji ýylda döredilen Orange Free State University bar.