Yuthophiya ikhowusi yelizwe +251

Ucofa njani Yuthophiya

00

251

--

-----

IDDikhowusi yelizwe Ikhowudi yesixekoinombolo yefowni

Yuthophiya Ulwazi olusisiseko

Ixesha lendawo Ixesha lakho


Indawo yexesha lendawo Umahluko wendawo yexesha
UTC/GMT +3 yure

ububanzi / ubude
9°8'53"N / 40°29'34"E
ikhowudi ye-iso
ET / ETH
imali
Ethiopia (ETB)
Ulwimi
Oromo (official working language in the State of Oromiya) 33.8%
Amharic (official national language) 29.3%
Somali (official working language of the State of Sumale) 6.2%
Tigrigna (Tigrinya) (official working language of the State of Tigray) 5.9%
Sidam
umbane
Chwetheza iplagi yakudala yaseBritane Chwetheza iplagi yakudala yaseBritane


iflegi yesizwe
Yuthophiyaiflegi yesizwe
ikomkhulu
IAddis Ababa
Uluhlu lweebhanki
Yuthophiya Uluhlu lweebhanki
Inani labemi
88,013,491
indawo
1,127,127 KM2
GDP (USD)
47,340,000,000
ifowuni
797,500
Imfonomfono
20,524,000
Inani lemikhosi ye-Intanethi
179
Inani labasebenzisi be-Intanethi
447,300

Yuthophiya intshayelelo

I-Ethiopia imi kwithafa le-Mpuma ye-Afrika kumazantsi-ntshona oLwandle Olubomvu.Imda we-Djibouti kunye ne-Somalia empuma, iSudan entshona, iKenya emazantsi, kunye ne-Eritrea emantla, inommandla we-1,103,600 yeekhilomitha. Intsimi ilawulwa ngamathafa asezintabeni, uninzi lwawo ngawethafa lase-Itiyopiya. Imimandla esembindini nasentshona yeyona ndawo iphambili yale ndawo, ibala i-2/3 yommandla wonke. IGreat Rift Valley igqitha kuyo yonke le ndawo, iphakame kangangeemitha ezingama-3000. Iyaziwa njenge "Uphahla lwaseAfrika" Ikomkhulu lase-Ethiopia, iAddis Ababa, sesona sixeko siphakamileyo e-Afrika. I-Ethiopia, igama elipheleleyo le-Federal Democratic Republic yase-Ethiopia, ikwithafa elisempuma ye-Afrika kumazantsi-ntshona oLwandle Olubomvu. Imida ye-Djibouti kunye ne-Somalia empuma, iSudan entshona, iKenya emazantsi ne-Eritrea emantla. Intsimi igubungela indawo yeekhilomitha ezili-1103600. Intsimi ilawulwa ngamathafa asezintabeni, uninzi lwawo ngawethafa lase-Itiyopiya. Imimandla esembindini nasentshona yeyona ndawo iphambili, ithatha indawo eyi-2/3 yommandla wonke. IGreat Rift Valley igqogqa yonke le ndawo iphakame kangangeemitha ezingama-3000. Iyaziwa njenge "Roof of Africa" . Iqondo lobushushu lonyaka li-13 ° C. Ukongeza kwidolophu elikomkhulu iAddis Ababa, ilizwe lahlulwe langamazwe alithoba ngohlanga.

I-Ethiopia lilizwe lakudala elineminyaka engama-3000 yempucuko. Kwangoko nge-975 BC, uMenelik ndaseka uBukumkani baseNubia apha. Ekuqaleni kwe-AD, ubukumkani base-Aksum obuye bavela apha yayiliziko lenkcubeko elikhulu e-Afrika. Kwinkulungwane ye-13th-16th AD, abantu baseAmharic bamisela ubukumkani obunamandla base-Abyssinia. Emva kokuba amathanga aseNtshona ehlasele i-Afrika ngenkulungwane ye-15, i-Ethiopia yathotywa yathinjwa yiBritane ne-Itali. Ngenkulungwane ye-16, iPortugal kunye nobukhosi base-Ottoman bahlasela ngokulandelelana. Ekuqaleni kwenkulungwane ye-19 yahlulahlulwa yangamatye amaninzi. Uhlaselo lwaseBritane ngo-1868. I-Itali yahlasela ngo-1890 yaza yabhengeza i-Egypt ukuba "ikhuselwe". Ngomhla woku-1 ku-Matshi 1896, umkhosi wase-Egypt woyisa umkhosi wase-Italiya. Ngo-Okthobha kwakuloo nyaka, i-Italiya yamkela inkululeko yase-Yiphutha yaza yabagxotha ngokupheleleyo abokoloniyali kwiMfazwe yesibini (II) yeHlabathi. Ngo-Novemba u-1930, u-Emperor wase-Ethiopia u-Haile Selassie I wenyuka esihlalweni. Igama le-Ethiopia lavulwa ngokusesikweni kwi-1941. Lithetha "umhlaba apho abantu betsha ilanga bahlala" kwisiGrike samandulo. Ngo-Septemba ka-1974, ikomiti yolawulo lwasemkhosini yexeshana yathatha amandla yaze yabuhlutha ubukhosi. NgoSeptemba 1987, ukusekwa kwe-Ethiopian People's Democratic Republic kwabhengezwa. Imfazwe yamakhaya yaqhambuka e-Ethiopia ngo-1988. Ngo-Meyi ka-1991, i-People's Revolutionary Democratic Front yabhukuqa umbuso wase-Mengistu kwaye baseka urhulumente wotshintsho ngoJulayi kwakuloo nyaka. NgeyoMnga ngo-1994, iNdlu yoWiso-mthetho yapasisa umgaqo-siseko omtsha. Nge-22 ka-Agasti ka-1995, iFederal Democratic Republic yase-Ethiopia yasekwa.

I-Ethiopia inabemi abazizigidi ezingama-77.4 (amanani asemthethweni ngo-2005). Kukho malunga neentlanga ezingama-80 kweli lizwe, apho ama-54% angama-Oromo, ama-24% angama-Amharic, kwaye ama-5% angamaTigray. Abanye baquka iAfar, iSomalia, iGulag, iSidamo kunye neVoletta. IsiAmharic lulwimi olusebenzayo kwiFederation, kwaye kusetyenziswa isiNgesi.Izona lwimi ziphambili kuzwelonke sisiOromo nesiTigray. I-45% yabahlali bakholelwa kwi-Islam, i-40% iyakholelwa kwi-Orthodox yase-Ethiopia, kwaye bambalwa abakholelwa kwiinkonzo zamaProtestanti, zamaKatolika nezokuqala.

I-Ethiopia lelinye lawona mazwe aphucukileyo kwihlabathi.Izolimo kunye nokufuya ingumqolo kuqoqosho lwesizwe kunye notshintshiselwano lwangaphandle ngokuthumela ngaphandle, kwaye isiseko seshishini sayo sibuthathaka. Sisityebi kwimithombo yezimbiwa kunye namanzi. I-Ethiopia ityebe kakhulu kwimithombo yamanzi, enemilambo kunye namachibi amaninzi kule ndawo, eyaziwa ngokuba yi "East African Water Tower". Kukho imilambo kunye namachibi amaninzi kule ndawo.UMlambo i-Blue Nile uvela apha, kodwa umgangatho wokusetyenziswa ungaphantsi kwe-5%. I-Egypt ikwangomnye wamazwe anezixhobo ezinobutyebi be-geothermal. Ngenxa yokukhukuliseka komhlaba kunye nokugawulwa okungaboniyo, ihlathi lonakele kakhulu. Iindidi zeshishini azigqibanga, ulwakhiwo alunangqiqo, iinxalenye kunye nezinto ezingafunekiyo zingeniswa elizweni, kwaye amashishini okuvelisa kunye nawokwenza imveliso ikakhulu kukutya, isiselo, ilaphu, icuba kunye nofele. Uyilo alulingani, lugxilwe kwizixeko ezibini okanye ezintathu kubandakanya ikomkhulu. Ezolimo ngumqolo kuqoqosho lwesizwe kunye nengeniso yokuthumela ngaphandle.Izityalo zokutya eziphambili yirhasi, ingqolowa, umbona, amazimba, kunye ne-teff eyahlukileyo e-Ethiopia. Itef inamasuntswana amancinci kwaye ityebile ngesitatshi.Kukukutya okuthandwa ngabantu base-Ethiopia. Izityalo zemali ezibandakanya ikheshi zibandakanya ikofu, ukuxoxa ingca, iintyatyambo, izityalo zeoyile, njl I-Ethiopia ityebile ngekofu kwaye yenye yezona zilishumi zivelisi zekofu ehlabathini.Imveliso yayo ikwindawo yesithathu e-Afrika, kwaye ukuthunyelwa kwayo kubalwa isibini kwisithathu semali engenayo yokuthumela ngaphandle. Ukusuka ngo-2005 ukuya ku-2006, i-Ethiopia yathumela ngaphandle iitoni zekofu eziyi-183,000, ezixabisa i-US $ 427 yezigidi. I-Ethiopia inemihlaba emininzi yengca, kwaye ngaphezulu kwesiqingatha somhlaba welizwe ulungele ukutyisa amadlelo.Ngowama-2001, bekukho izigidi ezili-130 zeentloko zemfuyo, zikwindawo yokuqala phakathi kwamazwe ase-Afrika, kwaye ixabiso lemveliso lalingama-20% eGDP. Ityebile kubutyebi bezokhenketho, ineempawu ezininzi zenkcubeko kunye neepaki zezilwanyana zasendle. I-Ethiopia ityebile kwizixhobo zokhenketho, kunye nezinto ezininzi zenkcubeko kunye neepaki zezilwanyana zasendle. Ngo-2001, kwafunyanwa i-140,000 yabakhenkethi bamanye amazwe kwaye ingeniso yotshintshiselwano lwangaphandle yayizigidi ezingama-79 zeedola zaseMelika.

Inqaku elinomdla-"ingcambu" yekofu ise-Ethiopia. Malunga ne-900 AD, xa umalusi kwingingqi yaseKafa e-Ethiopia wayesitya ezintabeni, wafumanisa ukuba iigusha zazifunela iqunube elibomvu. Emva kokutya, iigusha zatsiba zisabela ngendlela engaqhelekanga.Umalusi wayecinga ukuba ityile iigusha zakhe. Ukutya okuyingozi kunye nexhala ubusuku bonke. Okumangalisayo kukuba, umhlambi weegusha wawukhuselekile kwaye uphilile ngengomso. Oku kufunyanwa kungalindelwanga kwabangela ukuba umalusi aqokelele esi siqhamo sasendle ukuze athobe unxano. Wayeziva ukuba incindi yayinevumba elimangalisayo, kwaye wayechulumancile emva kokusela. Ke waqala ukutyala esi sityalo, esivelisa ukulima ikofu yanamhlanje. Igama lekofu lisuselwa kwindlela yekofu. Indawo yaseKafa ihlala ibizwa ngokuba "yidolophu yekhofi".


IAddis Ababa : Idolophu enkulu yase-Ethiopia, iAddis Ababa, ikwintlambo esecaleni kwethafa elisembindini. Ukuphakama kweemitha ezingama-2350, sesona sixeko siphakamileyo eAfrika. Abemi bangaphezulu kwezigidi ezi-3 (amanani asemthethweni ase-Egypt ngo-2004). Indlunkulu yombutho we-Afrika ikule dolophu. Ngaphezulu kwekhulu leminyaka eyadlulayo, lendawo yayiseyintlango Umfazi kaMenelik II uTaito wakha indlu ecaleni kwentwasahlobo eshushu apha, njengesiqalo sokwakhiwa kwesixeko, kwaye kamva wavumela izidwangube ukuba zifumane umhlaba apha. Ngo-1887, uMenelik II wathumela ngokusesikweni ikomkhulu lakhe apha. Ngokwe-Amharic, iAddis Ababa ithetha "isixeko seentyatyambo ezintsha" kwaye senziwa nguKumkanikazi uTaitu. IAddis Ababa imi kumathambeka eentaba ajikelezwe ziintaba, zahlulwe zangamacandelo amabini ngokokuma komhlaba. Nangona umhlaba ukufutshane neikhweyitha, imozulu ipholile kwaye amaxesha onyaka anjengentwasahlobo, aneencopho ezingashukumiyo kunye neentaba ezijikeleze isixeko. Imeko entle edolophini intle, izitrato zihlala phantsi zineentaba, kwaye iindlela zizele ziintyatyambo ezingaqhelekanga; imithi ye-eucalyptus ikho yonke indawo, inciphile kwaye inciphile, iluhlaza kwaye iluhlaza, inamagqabi angunxantathu ajingayo, umbala uyiqabaka kancinane, kwaye ujongeka ngathi luqalo olugqunywe yi-hoarfrost. Ngaba yindawo ekhethekileyo yesi sixeko.

IAddis Ababa liziko lezoqoqosho lase-Ethiopia. Ngaphezulu kwesiqingatha samashishini kweli lizwe agxile kumazantsi mpuma esixeko, kwaye amadlelo asemazantsi ziindawo zeshishini. Kukho indawo yokuthengisa ikofu esixekweni. Yindlela ehamba ngohambo kunye noololiwe, eneenqwelomoya ezixhuma izixeko zasekhaya kunye namazwe aseAfrika, eYurophu naseAsia.