ጋቦን መሰረታዊ መረጃ
| የአካባቢ ሰዓት | የእርስዎ ጊዜ |
|---|---|
|
|
|
| የአከባቢ የጊዜ ሰቅ | የሰዓት ሰቅ ልዩነት |
| UTC/GMT +1 ሰአት |
| ኬክሮስ / ኬንትሮስ |
|---|
| 0°49'41"S / 11°35'55"E |
| ኢሶ ኢንኮዲንግ |
| GA / GAB |
| ምንዛሬ |
| ፍራንክ (XAF) |
| ቋንቋ |
| French (official) Fang Myene Nzebi Bapounou/Eschira Bandjabi |
| ኤሌክትሪክ |
 ይተይቡ c European 2-pin |
| ብሔራዊ ባንዲራ |
|---|
 |
| ካፒታል |
| ሊብሬቪል |
| የባንኮች ዝርዝር |
| ጋቦን የባንኮች ዝርዝር |
| የህዝብ ብዛት |
| 1,545,255 |
| አካባቢ |
| 267,667 KM2 |
| GDP (USD) |
| 19,970,000,000 |
| ስልክ |
| 17,000 |
| ተንቀሳቃሽ ስልክ |
| 2,930,000 |
| የበይነመረብ አስተናጋጆች ብዛት |
| 127 |
| የበይነመረብ ተጠቃሚዎች ብዛት |
| 98,800 |
ጋቦን መግቢያ
|
ጋቦን ወደ 267,700 ስኩየር ኪ.ሜ ስፋት ያካልላል ፡፡ በመካከለኛው እና በምዕራብ አፍሪካ ውስጥ ትገኛለች የምድር ወገብ በአፍሪካ መካከለኛውን ክፍል ያቋርጣል በምዕራብ በኩል የአትላንቲክ ውቅያኖስን ያዋስናል ፣ በምስራቅ እና በደቡብ ኮንጎ (ብራዛቪል) ያዋስናል ፣ በሰሜን በኩል ካሜሩን እና ኢኳቶሪያል ጊኒን ያዋስናል እንዲሁም 800 ኪ.ሜ. የባህር ዳርቻው ሜዳ ነው ፣ በደቡብ ክፍል ውስጥ የአሸዋ ክምር ፣ የውሃ ተንሳፋፊ እና ረግረጋማ ፣ በሰሜናዊው ክፍል ከባህር ጋር የሚጋደሉ ቋጥኞች እና በውስጠኛው ክፍል ያሉ አምባዎች ይገኛሉ ፡፡ ጋቦን ዓመቱን በሙሉ ከፍተኛ ሙቀትና ዝናብ ያለው የተለመደ የኢኳቶሪያል የደን ጫካ የአየር ንብረት አላት ፡፡ ብዙ የደን ሀብቶች አሏት፡፡የደን አካባቢው የአገሪቱን 85% ድርሻ ይይዛል፡፡በአፍሪካ “አረንጓዴ እና ወርቅ ወርቅ” በመባል ይታወቃል ፡፡ የጋቦን ሪፐብሊክ ሙሉ ስም ጋቦን በመካከለኛው እና በምዕራብ አፍሪካ የሚገኝ ሲሆን እኩለሩ መካከለኛውን ክፍል እና የአትላንቲክ ውቅያኖስን ወደ ምዕራብ በማቋረጥ ላይ ይገኛል ፡፡ ምስራቅ እና ደቡብ ኮንጎ (ብራዛቪል) ጋር ትዋሰናለች እንዲሁም ከሰሜን ካሜሩን እና ኢኳቶሪያል ጊኒ ጋር ትዋሰናለች ፡፡ የባህር ዳርቻው 800 ኪ.ሜ. ዳርቻው ሜዳ ነው ፣ የአሸዋ ክምር ፣ በደቡብ እና በሰሜን ክፍል ረግረጋማ እና በሰሜናዊው ክፍል ውስጥ ባህሩን የሚመለከቱ ቋጥኞች። ውስጠኛው ክፍል ከ 500-800 ሜትር ከፍታ ያለው አምባ ነው ፡፡ ኢብኒጂ ተራራ 1,575 ሜትር ከፍታ ያለው ሲሆን በአገሪቱ ውስጥ ከፍተኛው ቦታ ነው ፡፡ የኦጎዋይ ወንዝ መላውን ግዛት ከምስራቅ እስከ ምዕራብ ያቋርጣል። በዓመት ውስጥ ከፍተኛ ሙቀት እና ዝናብ ያለው የተለመደ የኢኳቶሪያል የደን ደን የአየር ንብረት አለው ፣ አማካይ ዓመታዊ የሙቀት መጠን 26 ℃ ነው ፡፡ ጋቦን በጫካ ሀብቶች የበለፀገች ናት፡፡የደን አካባቢው 85% የሚሆነውን የአገሪቱን መሬት ይይዛል፡፡በአፍሪካ “አረንጓዴ እና ወርቅ ወርቅ” በመባል ይታወቃል ፡፡ አገሪቱ በ 9 አውራጃዎች ተከፍላለች (ኢስታዋጅ ፣ ኦጉዌ-ማሪታይም ፣ ኒያንጋ ፣ ኦጉዌ ሴንትራል ፣ ኦጉዌ ፣ ኦጉዌ-ሎሎ ፣ ኦጉዌ) በ 44 ግዛቶች ፣ 8 አውራጃዎች እና 12 ከተሞች በሚተዳደረው የዌ-ይቪንዶ አውራጃ ፣ የንጉኒ ግዛት እና የዋለ-እንቴም ግዛት) ፡፡ በ 12 ኛው ክፍለዘመን AD የባንቱ ህዝብ ከምስራቅ አፍሪካ ወደ ጋቦን በመሰደድ በኦጎዋይ ወንዝ በሁለቱም በኩል የተወሰኑ የጎሳ መንግስቶችን አቋቋመ ፡፡ ፖርቹጋላውያን ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ ጋቦን ጠረፍ የመጡት በ 15 ኛው ክፍለዘመን ውስጥ ባሪያዎችን ለመሸጥ ነበር ፡፡ በ 18 ኛው ክፍለ ዘመን ፈረንሳይ ቀስ በቀስ ወረረች ፡፡ ከ 1861 እስከ 1891 ድረስ አጠቃላይ ግዛቱ በፈረንሳይ ተያዘ ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1910 ከፈረንሣይ ኢኳቶሪያል አፍሪካ አራት ግዛቶች አንዱ ሆኖ ተመደበ ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1911 ፈረንሳይ ጋቦን እና ሌሎች አራት ግዛቶችን ወደ ጀርመን በማዘዋወር ጋቦን ከአንደኛው የዓለም ጦርነት በኋላ ወደ ፈረንሳይ ተመለሰች ፡፡ በ 1957 መጀመሪያ ላይ “ከፊል ራስ-ገዝ ሪፐብሊክ” ሆነ ፡፡ እ.ኤ.አ በ 1958 በ “የፈረንሳይ ማህበረሰብ” ውስጥ “የራስ ገዝ ሪፐብሊክ” ሆነች ፡፡ ነፃነት እ.ኤ.አ. ነሐሴ 17 ቀን 1960 ታወጀ ፣ ግን “በፈረንሳይ ማህበረሰብ” ውስጥ ቀረ። ብሔራዊ ባንዲራ-አራት ማዕዘን ቅርፅ ያለው ከርዝመት እስከ 4 3 ስፋት ጋር ነው ፡፡ ከላይ ወደ ታች ሶስት ትይዩ አግድም አራት ማእዘን አረንጓዴ ፣ ቢጫ እና ሰማያዊ ያካተተ ነው ፡፡ አረንጓዴ የተትረፈረፈ የደን ሀብቶችን ያሳያል ጋቦን “የእንጨት መሬት” እና “አረንጓዴ እና ወርቅ” በመባል ትታወቃለች ፣ ቢጫ የፀሐይ ብርሃንን ያሳያል ፣ ሰማያዊ ውቅያኖስን ያመለክታል ፡፡ የህዝብ ብዛት ከ 1.5 ሚሊዮን በላይ ነው (2005) ፡፡ ኦፊሴላዊው ቋንቋ ፈረንሳይኛ ነው ፡፡ ብሔራዊ ቋንቋዎቹ ፋንግ ፣ ሚዬኔ እና ባታካይ ይገኙበታል ፡፡ ነዋሪዎቹ በካቶሊክ እምነት 50% ፣ በፕሮቴስታንት ክርስትና 20% ያምናሉ ፣ በእስልምና ደግሞ 10% ይሆናሉ ፣ የተቀሩት ደግሞ በጥንታዊ ሃይማኖት ያምናሉ ፡፡ ፈረንሳይኛ ተናጋሪ አፍሪካ ውስጥ ብቸኛ “መካከለኛ ገቢ” ሀገር ተብሎ ተዘርዝሯል ፡፡ ኢኮኖሚው ከነፃነት በኋላ በፍጥነት ተሻሽሏል ፡፡ በፔትሮሊየም ላይ የተመሠረተ የማምረቻ ኢንዱስትሪ በፍጥነት ያደገ ሲሆን የማቀነባበሪያ ኢንዱስትሪውና እርሻው ደካማ መሠረት አላቸው ፡፡ ፔትሮሊየም ፣ ማንጋኒዝ ፣ ዩራኒየም እና እንጨቱ አራት የኢኮኖሚው ምሰሶዎች ነበሩ ፡፡ ጋቦን በማዕድን ሀብት የበለፀገች ናት ፡፡ በጥቁር አፍሪካ ውስጥ ሦስተኛ ትልቁ ዘይት አምራች ሲሆን የነዳጅ ኤክስፖርት ገቢው ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርቱ ከ 50% በላይ ነው ፡፡ የተረጋገጠው ሊታደስ የሚችል የነዳጅ ክምችት ወደ 400 ሚሊዮን ቶን ያህል ነው ፡፡ የማንጋኔዝ ማዕድን ክምችት 200 ሚሊዮን ቶን ሲሆን ከዓለም የመጠባበቂያ ክምችት ውስጥ 25% የሚሆነውን ፣ በአራተኛ ደረጃ እና በአለም ሶስተኛ ትልቁ አምራች እና ላኪ ነው ምርቱ ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ወደ 2 ሚሊዮን ቶን የተረጋጋ ሲሆን “የጥቁር ወርቅ ሀገር” በመባል ይታወቃል ፡፡ ጋቦን ለምለም ደኖች እና ብዙ ዓይነቶች ያሉት የደን ሀገር በመባል ይታወቃል ፡፡ የደን አካባቢው 22 ሚሊዮን ሔክታር ሲሆን ከአገሪቱ መሬት ውስጥ 85 በመቶውን የሚይዝ ሲሆን የምዝግብ ክምችቶቹ ወደ 400 ሚሊዮን ኪዩቢክ ሜትር የሚደርሱ ሲሆን በአፍሪካ ሦስተኛ ደረጃ ላይ ይገኛሉ ፡፡ የማዕድን ኢንዱስትሪ የጋቦን ዋና የኢኮኖሚ ዘርፍ ነው ፡፡ የነዳጅ ልማት በ 1960 ዎቹ መጀመሪያ የተጀመረ ሲሆን 95 በመቶው ዘይት ወደ ውጭ ተልኮ ነበር፡፡የኤክስፖርት ገቢ ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት 41 በመቶ ፣ ከጠቅላላ የወጪ ንግድ 80% እና 62 በመቶው ብሄራዊ የበጀት ገቢ ነበር ፡፡ ዋናዎቹ ኢንዱስትሪዎች የፔትሮሊየም ማቅለጥን ፣ የእንጨት ሥራን እና የምግብ ማቀነባበሪያዎችን ያጠቃልላሉ ፡፡ የግብርና እና የእንስሳት እርባታ ልማት ቀርፋፋ ነው ፣ እህል ፣ ስጋ ፣ አትክልቶች እና እንቁላል እራሳቸውን ችለው ባለመገኘታቸው እህል ውስጥ 60 በመቶውን ከውጭ ማስገባት ያስፈልጋል ፡፡ የሚታረሰው መሬት ከብሔራዊው መሬት ከ 2% በታች ሲሆን የገጠሩ ህዝብ ከ 27% ብሄራዊ ህዝብ ነው ፡፡ ዋናዎቹ የግብርና ምርቶች ካሳቫ ፣ ፕላኔቱ ፣ በቆሎ ፣ ያም ፣ ታሮ ፣ ኮኮዋ ፣ ቡና ፣ አትክልቶች ፣ ጎማ ፣ የዘንባባ ዘይት ወዘተ ናቸው ፡፡ እሱ በዋነኝነት ወደ ውጭ የሚላከው ፔትሮሊየም ፣ እንጨትን ፣ ማንጋኒዝ እና ዩራኒየም ነው ፤ በዋነኝነት ምግብን ፣ ቀላል የኢንዱስትሪ ምርቶችን ፣ ማሽኖችንና መሣሪያዎችን ከውጭ ያስገባል ፡፡ ዋነኞቹ የንግድ አጋሮች እንደ ፈረንሳይ ያሉ ምዕራባውያን አገራት ናቸው ፡፡ |