Hayiti ikhowusi yelizwe +509

Ucofa njani Hayiti

00

509

--

-----

IDDikhowusi yelizwe Ikhowudi yesixekoinombolo yefowni

Hayiti Ulwazi olusisiseko

Ixesha lendawo Ixesha lakho


Indawo yexesha lendawo Umahluko wendawo yexesha
UTC/GMT -5 yure

ububanzi / ubude
19°3'15"N / 73°2'45"W
ikhowudi ye-iso
HT / HTI
imali
Gourde (HTG)
Ulwimi
French (official)
Creole (official)
umbane
Uhlobo lweNyakatho Melika-Japan Iinaliti ezi-2 Uhlobo lweNyakatho Melika-Japan Iinaliti ezi-2
Uhlobo b US 3-pin Uhlobo b US 3-pin
iflegi yesizwe
Hayitiiflegi yesizwe
ikomkhulu
IPort-au-iNkosana
Uluhlu lweebhanki
Hayiti Uluhlu lweebhanki
Inani labemi
9,648,924
indawo
27,750 KM2
GDP (USD)
8,287,000,000
ifowuni
50,000
Imfonomfono
6,095,000
Inani lemikhosi ye-Intanethi
555
Inani labasebenzisi be-Intanethi
1,000,000

Hayiti intshayelelo

IHaiti imi kwintshona yeSiqithi i-Hispaniola (Isiqithi saseHaiti) kuLwandle lweCaribbean, enendawo emalunga neekhilomitha ezingama-27,800. Umda weRiphabhlikhi yaseDominican empuma, uLwandle lweCaribbean emazantsi, uLwandlekazi lweAtlantic emantla, kwaye ujongene neCuba neJamaica entshona ngaphesheya kweStrait of Wind.Umda wonxweme ungaphezulu kweekhilomitha ezili-1,080 ubude. Eyona ncopho iphakamileyo elizweni yiNtaba yeLaSalle kwiiNtaba zeLaSalle, ezinokuphakama kweemitha ezingama-2 680. Owona mlambo uphambili nguMlambo iArtibonite, oyindawo ebalulekileyo yezolimo. Umntla unemozulu enamahlathi ashinyeneyo, kwaye emazantsi unemozulu enengca yetropiki.

[Ilizwe iProfayili]

IHaiti, igama elipheleleyo leRiphabhlikhi yaseHaiti, imi kwintshona yeSiqithi i-Hispaniola (Isiqithi saseHaiti) kuLwandle lweCaribbean, nenendawo emalunga neekhilomitha ezingama-27,800 ezikwere. Umda weRiphabhlikhi yaseDominican esempuma, uLwandle lweCaribbean emazantsi, uLwandlekazi lweAtlantic ukuya emantla, kunye neCuba neJamaica ngaphesheya kweStrait ngasentshona. Lilizwe elikwisiqithi kwi-Mpuma yeCaribbean nonxweme olungaphezulu kwe-1,080 yeekhilomitha. Isithathu kwisine sommandla wonke sineentaba, kwaye kuphela lunxweme nemilambo enamathafa amxinwa. Igama elithi Haiti lithetha "ilizwe elisezintabeni" ngolwimi lwaseIndiya. Eyona ncopho iphakamileyo elizweni yiNtaba yeLaSalle kwiiNtaba zeLaSalle, ezinokuphakama kweemitha ezingama-2,680. Owona mlambo uphambili yiArtibonite, intlambo yindawo ebalulekileyo yezolimo. Umntla unemozulu enamahlathi ashinyeneyo, kwaye emazantsi unemozulu enengca yetropiki.

Amacandelo olawulo: Ilizwe lahlulwe langamaphondo alithoba, kwaye amaphondo ahlulwa aba zizithili. La maphondo alithoba ngala: Mntla-ntshona, Mntla, Northeast, Artibonite, Central, West, Southeast, South, Great Bay.

IHaiti ibe yindawo apho amaIndiya ahlala khona kwaye anda ukusuka kumaxesha amandulo. Ngo-1492, uColumbus wafumanisa i-Hispaniola kuhambo lwakhe lokuqala oluya kumazwe aseMelika, namhlanje eyiHaiti kunye neRiphabhlikhi yaseDominican. Isiqithi sathinjwa yiSpain ngo-1502. Ngo-1697, iSpain yatyikitya iSivumelwano saseLesvik neFrance, yaphosa indawo eseNtshona yesiqithi eFrance yaza yasibiza ngokuba sisiFrentshi iSanto Domingo. Ngo-1804, inkululeko yabhengezwa ngokusesikweni kwaye kwasekwa iRiphabliki yokuqala ezimeleyo yehlabathi, yaba lilizwe lokuqala kwiLatin America ukufumana inkululeko. Kungekudala emva kwenkululeko, iHaiti yahlulwa yangumNtla noMzantsi ngenxa yemfazwe yamakhaya, yaza yahlangana kwakhona ngo-1820. Ngo-1822, umlawuli waseHaiti, uBooère, waphumelela iSanto Domingo kwaye wasoyisa isiqithi sase-Hispaniola. ISanto Domingo yahlukana neHaiti ngo-1844 yaza yaba lilizwe elizimeleyo-kwiRiphabhlikhi yaseDominican. Yayihlala i-United States ukusuka kwi-1915 ukuya kwi-1934.

Iflegi yesizwe: Yixande kunye nomyinge wobude kububanzi be-5: 3. Inamaxande amabini ahambelana kunye alinganayo, anomphezulu oluhlaza kunye nezantsi ebomvu. Iziko leflegi lixande elimhlophe elinophawu lwesizwe olupeyintwe kulo. Imibala yeflegi yaseHaiti ithathwe kwiflegi yaseFrance. Iflegi yesizwe enophawu lwesizwe yiflegi esemthethweni.

IHaiti inabemi abazizigidi ezingama-8.304, ubukhulu becala abamnyama, abenza malunga ne-95%, iintlanga ezixubileyo kunye nenzala emhlophe ebala i-5%, kunye nenani labemi bayo liqala kuqala phakathi kwamazwe aseLatin America. Iilwimi ezisemthethweni sisiFrentshi nesiCreole, kwaye ama-90% abahlali bathetha isiCreole. Phakathi kwabahlali, ama-80% akholelwa kubuRoma Katolika, ama-5% akholelwa kubuProtestanti, kwaye abanye bakholelwa kuYesu nakuVoodoo. IVoodoo yoyisa emaphandleni.

Lelinye lawona mazwe aphucukileyo kwihlabathi, alawulwa zezolimo. Ezona dipozithi ziphambili ziyi-bauxite, igolide, isilivere, ubhedu, isinyithi njalo njalo. Phakathi kwazo, oovimba bebauxite bukhulu kakhulu, malunga nezigidi ezili-12 zeetoni. Kukwakho nezixhobo ezithile zamahlathi. Isiseko seshishini sibuthathaka, sigxile ePort-au-Prince, ikakhulu silungisa izinto ezibonelelweyo, amalaphu, izihlangu, iswekile kunye nezinto zokwakha. Ezolimo lelona candelo liphambili lezoqoqosho, kodwa iziseko zophuhliso zibuthathaka kwaye ubuchule bokulima bungasemva. Phantse ezibini kwisithathu sabemi beli bayazibandakanya kwimveliso yezolimo. Indawo yomhlaba olimekayo ziihektare ezingama-555,000. Ukutya akunako ukuzanelisa. Ezona mveliso ziphambili zezolimo ikofu, umqhaphu, cocoa, irayisi, umbona, amazimba, iibhanana, umoba, njl. Ingeniso yezokhenketho ngomnye wemithombo ephambili yotshintshiselwano lwangaphandle. Uninzi lwabakhenkethi bavela eUnited States naseKhanada. Olona lonxweme luphambili yiPort-au-Prince kunye neCape Haiti.