Awstriýa Respublikasynyň doly ady, meýdany 83,858 inedördül kilometre barabar bolan Awstriýa, Merkezi Europeewropanyň günortasynda ýerleşýän gury ýer. Gündogarda Slowakiýa we Wengriýa, günortada Sloweniýa we Italiýa, günbatarda Şweýsariýa we Lihtenşteýn, demirgazykda Germaniýa we Çehiýa bilen serhetleşýär. Daglar ýurduň meýdanynyň 70% -ini tutýar. Gündogardaky Alp daglary günbatardan gündogara çenli ähli territoriýany kesip geçýär.Grossglokner dagy deňiz derejesinden 3,797 metr beýiklikde, ýurduň iň beýik nokady. Demirgazyk-gündogar Wena basseýni, demirgazyk we günorta-gündogar daglar we platolardyr. Dunaý derýasy demirgazyk-gündogardan akyp, uzynlygy takmynan 350 kilometre barabardyr. Awstriýa bilen Wengriýanyň serhedinde Germaniýa we Şweýsariýa bilen paýlaşylan Konstans köli we Neusiedl köli bar. Okeandan kontinental geçýän ortaça giň ýaprakly tokaý howasy bar, ortaça ýyllyk ýagyş takmynan 700 mm.

9urt 9 ştata, özbaşdaklygy bolan 15 şäher, iň pes derejedäki 84 etrap we 2335 şäherçä bölünýär. 9 ştat: Burgenland, Karintiýa, Austriaokarky Awstriýa, Aşaky Awstriýa, Salzburg, Şiriýa, Tirol, Worarlberg, Wena. Döwletiň aşagyndaky şäherler, etraplar, şäherler (şäherçeler) bar.

Miladydan öňki 400-nji ýylda keltler bu ýerde Norikon şalygyny gurupdyrlar. Miladydan öňki 15-nji ýylda rimliler basyp alypdyr. Irki orta asyrlarda gotler, Bawariýalylar we Alemanni bu ýerde mesgen tutup, bu sebiti nemes we hristianlaşdyrýarlar. Milady 996-njy ýylda "Awstriýa" taryh kitaplarynda ilkinji gezek agzalyp geçilýär. Gersoglyk XII asyryň ortalarynda Babenberg maşgalasynyň döwründe döräp, garaşsyz bir ýurda öwrüldi. 1276-njy ýylda Mukaddes Rim imperiýasy tarapyndan basylyp alyndy we 1278-nji ýylda Habsburg neberesi 640 ýyllyk dolandyryşyna başlady. 1699-njy ýylda Wengriýany dolandyrmak hukugyny gazandy. 1804-nji ýylda Franz II Awstriýanyň imperatory adyny aldy we 1806-njy ýylda Mukaddes Rim imperiýasynyň imperatory diýen atdan çekilmäge mejbur boldy. 1815-nji ýylda, Wena konferensiýasyndan soň Awstriýanyň ýolbaşçylygyndaky Germaniýa Konfederasiýasy döredildi. 1860-1866-njy ýyllar aralygynda konstitusion monarhiýa geçiş. 1866-njy ýylda Prussiýa-Awstriýa söweşinde ýeňildi we Germaniýa Konfederasiýasyny dargatmaga mejbur boldy. Indiki ýyl Wengriýa bilen ikitaraplaýyn Awstro-Wengriýa imperiýasyny döretmek barada şertnama baglaşyldy. Birinji jahan urşunda Awstriýa goşuny ýeňildi we imperiýa ýykyldy. Awstriýa 1918-nji ýylyň 12-nji noýabrynda respublikanyň döredilendigini yglan etdi. Nasist Germaniýasy tarapyndan 1938-nji ýylyň martynda anneksiýa edildi. Ikinji jahan urşunda Germaniýanyň bir bölegi hökmünde söweşe goşuldy. Soýuzdaş güýçler Awstriýany azat edensoň, Awstriýa 1945-nji ýylyň 27-nji aprelinde wagtlaýyn hökümet gurdy. Şol ýylyň iýul aýynda Germaniýa boýun bolansoň, Awstriýa ýene Sowet, Amerikan, Iňlis we Fransuz goşunlary tarapyndan basylyp alyndy we tutuş territoriýa 4 basyp alyş zolagyna bölündi. 1955-nji ýylyň maý aýynda dört ýurt Awstriýa bilen Awstriýanyň özygtyýarlylygyna we garaşsyzlygyna hormat goýmak barada şertnama baglaşdy. 1955-nji ýylyň oktýabr aýynda basyp alyjy güýçleriň hemmesi yza çekildi. Şol ýylyň 26-njy oktýabrynda Awstriýanyň Milli Mejlisi hiç hili harby bileleşige gatnaşmajakdygyny we öz çäginde daşary ýurt harby bazalarynyň döredilmegine rugsat bermejekdigini yglan edip, hemişelik kanun kabul etdi.

Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Topokardan aşak, gyzyl, ak we gyzyl üç sany parallel gorizontal gönüburçlugy birleşdirmek arkaly emele gelýär, Awstriýanyň milli nyşany baýdagyň merkezinde. Bu baýdagyň gelip çykyşyny Awstro-Wengriýa imperiýasyndan gözbaş alyp bolar.Babenberg gersogy bilen Angliýanyň şasy Riçard I-iň arasyndaky gazaply söweşde Gersogyň ak formasynyň hemmesi diýen ýaly gan bilen gyzyl reňkde bolup, gylyçda diňe ak yz galdyryldy diýilýär. Şondan bäri Gersogyň goşuny söweş baýdagynyň reňki hökmünde gyzyl, ak we gyzyl reňkleri kabul etdi. 1786-njy ýylda korol Josephusup II gyzyl, ak we gyzyl baýdaklary goşunyň söweş baýdagy hökmünde ulandy we 1919-njy ýylda resmi taýdan Awstriýanyň baýdagy hökmünde bellendi. Awstriýanyň döwlet edaralary, ministrler, prezidentler we beýleki resmi wekiller we daşary ýurtlardaky döwlet edaralary hemmesi döwlet baýdagyny milli nyşan bilen ulanýarlar we umuman milli nyşan gerek däl.

Awstriýa Europeewropanyň merkezinde ýerleşýär we Europeewropanyň möhüm transport merkezidir. Awstriýanyň esasy senagat pudaklary magdançylyk, polat, maşyn öndürmek, nebithimiýa, elektrik, metal gaýtadan işlemek, awtoulag önümçiligi, dokma, egin-eşik, kagyz, azyk we ş.m. Magdançylyk pudagy gaty az. 2006-njy ýylda Awstriýanyň jemi milli önümi 309,346 milliard ABŞ dollary bolup, adam başyna 37,771 ABŞ dollaryna ýetdi. Polat pudagy halk hojalygynda möhüm orny eýeleýär. Awstriýanyň himiýa senagaty himiýa pudagynyň ösmegi üçin amatly şertleri döredýän agaç, nebit, tebigy gaz we kömür çig maly ýaly çig mallara baýdyr. Esasy himiki önümler sellýuloza, azot dökünleri we nebithimiýa önümleri. Maşyn öndürmek pudagy, esasan, gidroelektrik generatorlary, köp bitli kömür gyrkyjylar, demir ýol ýol gurluşyk maşynlary, agaç gaýtadan işleýän maşynlar we buraw enjamlary ýaly doly önümçilik enjamlaryny öndürýär. Awtoulag pudagy Awstriýanyň maşyn öndürmek pudagynyň ýene bir esasy pudagydyr. Esasan ýük awtoulaglaryny, ýoldan çykýan ulaglary, traktorlary, traktorlary, sowutly ulaglary we ätiýaçlyk şaýlaryny öndürýär. Awstriýa tokaý we suw baýlyklaryna baý. 4 million gektar tokaý hojalygy we takmynan 990 million kub metr agaç bilen tokaýlar ýurduň ýer meýdanynyň 42% -ini tutýar. Oba hojalygy ösdi we mehanizasiýa ýokary. Öz-özüne ýeterlik oba hojalyk önümlerinden has köp. Hyzmat pudagynda işleýänler umumy işçi güýjüniň takmynan 56% -ini tutýar. Syýahatçylyk iň möhüm hyzmat pudagydyr. Esasy syýahatçylyk ýerleri Tirol, Salzburg, Karintiýa we Wena. Awstriýanyň daşary söwdasy ykdysadyýetde möhüm orny eýeleýär. Esasy eksport önümleri polat, tehnika, transport, himiýa we azyk önümleridir. Import esasan energiýa, çig mal we sarp ediş harytlarydyr. Oba hojalygy ösdürilýär.

Awstriýa barada aýdylanda bolsa, aýdym-sazyny we operasyny hiç kim bilenok. Awstriýanyň taryhy dünýäde meşhur sazandalaryň köpüsini döretdi: Haýdn, Motsart, Şubert, annohan Straus we Bethowen, Germaniýada doglan, ýöne Awstriýada uzak ýaşady. Iki asyrdan gowrak wagtyň içinde bu aýdym-saz ussatlary Awstriýa üçin örän baý medeni miras galdyrdy we özboluşly milli medeni däp-dessur döretdi. Awstriýadaky Salzburg aýdym-saz festiwaly dünýäniň iň gadymy, iň ýokary derejeli we iň uly nusgawy aýdym-saz festiwallaryndan biridir. Her ýyl geçirilýän Wena Täze ýyl konserti dünýäde iň köp diňlenýän konsertdir. 1869-njy ýylda gurlan Korol opera teatry (häzirki Wena döwlet operasy diýlip atlandyrylýar) dünýäniň iň meşhur opera teatrlaryndan biridir we Wena filarmoniýa orkestri dünýäniň simfoniki orkestri hökmünde ykrar edildi.

Mundan başga-da, Awstriýa meşhur psiholog Freýd, meşhur romançylar Zweig we Kafka ýaly dünýä belli şahsyýetler bilen hem ýüze çykdy.

Medeni däp-dessurlary bilen tanalýan Europeanewropa döwleti hökmünde Awstriýa orta asyrlardan bäri köp taryhy ýadygärlikleri saklap gelýär. Wena Şönbrunn köşgi, Wena döwlet operasy, Wena konsert zaly we ş.m. dünýä belli syýahatçylyk merkezleri. .

Wena: dünýä belli şäher - Awstriýanyň paýtagty Wena (Wena) Awstriýanyň demirgazyk-gündogaryndaky Alp daglarynyň demirgazyk eteginde Wena basseýninde ýerleşýär. Üç tarapy daglar bilen gurşalan, Dunaý derýasy şäherden geçýär we meşhur Wena Wuds. Ilaty 1,563 milliondy (2000). Biziň eramyzyň birinji asyrynda rimliler bu ýerde bir gala gurupdyrlar. 1137-nji ýylda Awstriýa şazadasynyň ilkinji şäheri boldy. XIII asyryň ahyrynda, Habsburg şa maşgalasynyň ösmegi we çalt ösmegi bilen ajaýyp got binalary kömelek ýaly ösdi. XV asyrdan soň Mukaddes Rim imperiýasynyň paýtagty we Europeewropanyň ykdysady merkezi boldy. XVIII asyrda Mariýa Tieleziýa dolandyran döwründe reformalara, ybadathana güýçlerine hüjüm etmäge, jemgyýetçilik ösüşine itergi bermäge we şol bir wagtyň özünde çeperçilik taýdan gülläp ösmäge höwes edip, Wenany kem-kemden Europeanewropanyň nusgawy sazynyň merkezine öwürdi we "Aýdym-saz şäheri" adyna eýe boldy. .

Wena "Dunaý hudaýy" hökmünde bellidir. Daşky gurşaw owadan we görnüşi özüne çekiji. Şäheriň günbataryndaky Alp daglarynyň etegine çykyp, joşgunly "Wena tokaýyny" görüp bilersiňiz; şäheriň gündogarynda, Dunaý basseýnine seredip, Karpatlylaryň parlaýan ýaşyl depelerine göz aýlap bilersiňiz. Demirgazykdaky giň ot, uly ýaşyl gobele meňzeýär we parlak Dunaý onuň içinden akýar. Jaýlar dagyň boýunda, giňişlik bilen birleşdirilen, dürli derejelere eýe. Uzakdan seretseň, dürli görnüşdäki ybadathana binalary ýaşyl daglar we arassa suwlar bilen gadymy we dabaraly reňk berýär. Şäherdäki köçeler radial halka görnüşinde, ini 50 metr, içki şäher bolsa iki tarapynda agaçlar bilen örtülen tegelek şaýoluň içinde. Içerki şäherdäki dykyz köçeler kesişýär, köp gatly binalar, esasanam Barok, Got we Romanesk binalary bar.

Wenanyň ady elmydama aýdym-saz bilen baglanyşykly. Haýdn, Motsart, Bethowen, Şubert, Jon Straus we Sons, Gryuk we Brahms ýaly köp saz ussatlary bu aýdym-saz karýerasynda köp ýyl geçirdiler. Haýdnyň "Imperator kwarteti", Motsartyň "Figaronyň toýy", Bethoweniň "Ykbal simfoniýasy", "Çopan simfoniýasy", "Aý şöhlesi Sonata", "Gahrymanlar simfoniýasy", Şubertiň "Guw aky" "Aýdym", "Gyş syýahaty", Jon Strausyň "Gök Dunaý" we "Wena tokaýlarynyň hekaýasy" ýaly meşhur sazlar şu ýerde dünýä indi. Köp seýilgähler we meýdançalar heýkelleri bilen dur, köp köçeler, zallar we konferensiýa zallary bu sazandalaryň adyny göterýär. Sazandalaryň öňki rezidensiýalary we gonamçylyklary elmydama adamlara baryp görmek we hormat goýmak üçin. Häzirki wagtda Wenada dünýäniň iň kaşaň döwlet operasy, meşhur konsert zaly we ýokary derejeli simfoniki orkestri bar. Wena aýdym-saz dostlary birleşiginiň Altyn zalynda her ýyl 1-nji ýanwarda täze ýyl konserti geçirilýär.

Wena Nýu-Yorkorkdan we Genevaenewadan başga-da Birleşen Milletler Guramasynyň üçünji şäheridir. 1979-njy ýylda gurlan "Birleşen Milletler Guramasy" ady bilen hem tanalýan Awstriýanyň Halkara merkezi ajaýyp we Birleşen Milletler Guramasynyň köp sanly edarasynyň merkezidir.

Salzburg: Salzburg (Salzburg) Awstriýanyň demirgazyk-günbataryndaky Salzburg döwletiniň paýtagty, Dunaý derýasynyň goşundysy bolan Salzaç derýasy bilen serhetleşýär we Awstriýanyň demirgazygyndaky transport, senagat we syýahatçylyk merkezidir. Bu "Saz sungat merkezi" ady bilen tanalýan beýik kompozitor Motsartyň doglan ýeri. Salzburg 1077-nji ýylda şäher hökmünde döredilip, VIII-XVIII asyrlarda katolik arhiepiskopynyň ýaşaýyş we iş merkezi bolupdyr. Salzburg 1802-nji ýylda dini dolandyryşdan aýryldy. 1809-njy ýylda Şönbrunn şertnamasyna laýyklykda Bawariýa gaýtaryldy we Wena kongresi (1814-1815) ony Awstriýa gaýtaryp bermek kararyna geldi.

Bu ýerdäki binagärlik sungaty Italiýanyň Wenesiýa we Florensiýa bilen deňeşdirilip, "Demirgazyk Rim" ady bilen bellidir. Şäher Salzaç derýasynyň kenarynda, gar bilen örtülen Alp daglarynyň arasynda ýerleşýär. Şäher özüne çekijilikden doly daglar bilen gurşalan. 900 ýyl ýel we ýagyşdan soň derýanyň sag kenaryndaky günorta eňňidindäki Holçen Salzburg (XI asyr) henizem beýik we dik dur. Merkezi Europeewropada iň gowy goralýan we iň uly orta asyr gala. Benediktine abbi 7-nji asyryň ahyrynda guruldy we köpden bäri ýerli hoşhabarçylygyň merkezi bolup gelýär. Fransisko buthanasy 1223-nji ýylda guruldy. XVII asyryň başynda gurlan Rimdäki Mukaddes buthana öýkünýän sobor Awstriýada ilkinji italýan görnüşindäki bina boldy. Arhiýepiskopyň rezidensiýasy XVI-XVIII asyrda Galkynyş köşgi. Mirabell köşgi aslynda XVII asyrda Salzburgyň arhiepiskopy üçin gurlan köşk bolup, XVIII asyrda giňeldilip, häzirki wagtda köşkler, buthanalar, baglar we muzeýler ýaly syýahatçylyk merkezidir. Şäheriň günortasynda "suw oýny" diýlip atlandyrylýan XVII asyrda gurlan şa bagy ýerleşýär. Bagdaky binanyň gapysynyň gapdalynda, ýoluň iki gapdalynda ýerasty suw turbalary bar, wagtal-wagtal suw sepýär, ýagyş perdeleri we duman päsgelçilikleri bar. Bagda emeli usulda üýşürilen gowaga girip, çaýkanýan suw 26 guşuň sesini çykardy we boş dagda guşlaryň ýakymly aýdymyny emele getirdi. Mehaniki enjam tarapyndan dolandyrylýan sahnada, suwuň täsiri bilen, 156 obadaş 300 ýyl mundan ozal kiçi şäherçede durmuş sahnasyny köpeltdi. Salzburg, Motsart şäherine gezelenç etmek hemme ýerde görünýär. 1756-njy ýylyň 27-nji ýanwarynda beýik kompozitor Motsart şäheriň 9 däne köçesinde dünýä indi. 1917-nji ýylda Motsartyň öýi muzeýe öwrüldi.