አጠቃላይ እይታ

ናይጄሪያ ፣ የናይጄሪያ ፌዴራላዊ ሪፐብሊክ ሙሉ ስም 920,000 ካሬ ኪ.ሜ. ኔፓል በምዕራብ አፍሪካ ደቡብ ምስራቅ ፣ ከአትላንቲክ ውቅያኖስ እና ከጊኒ ባሕረ ሰላጤ በስተደቡብ ይገኛል ፡፡ ከቤኒን በስተ ምዕራብ ፣ በሰሜን ኒጀር ፣ ቻድን በሰሜን ምስራቅ ቻድን ሐይቅ እና ካሜሩንን በምስራቅ እና በደቡብ ምስራቅ ያዋስናል ፡፡ የባህር ዳርቻው 800 ኪ.ሜ. መልከአ ምድሩ በሰሜን ከፍ ብሎ በደቡብ ዝቅተኛ ነው ፡፡ ዳርቻው ወደ 80 ኪሎ ሜትር ስፋት ያለው ቀበቶ ቅርፅ ያለው ሜዳ ነው ፣ ደቡብ ዝቅተኛ ኮረብታዎች ሲሆን አብዛኛው አካባቢ ከባህር ጠለል በላይ ከ200-5-500 ሜትር ከፍታ አለው ፣ መካከለኛው የኒጀር-ቤንዌይ ሸለቆ ነው ፣ የሰሜናዊው የሃውሳን ከፍታ ከሀገሪቱ አካባቢ በሩብ ይበልጣል ፣ አማካይ ከፍታ አለው 900 ሜትር ፤ የምስራቁ ድንበር ተራራማ ነው ፣ ሰሜናዊ ምዕራብ እና ሰሜን ምስራቅ አኩሪ ተፋሰስ እና ቻድ ምዕራብ ተፋሰስ ናቸው ፡፡ ብዙ ወንዞች አሉ የኒጀር ወንዝ እና ተጓዥው ቤኑዌ ወንዝ ዋናዎቹ ወንዞች ናቸው የኒጀር ወንዝ በክልሉ ውስጥ 1,400 ኪሎ ሜትር ርዝመት አለው ፡፡ ከፍተኛ ሙቀትና ዝናብ ያለበት ሞቃታማ ሞኖሶም የአየር ንብረት አለው ዓመቱ በሙሉ ወደ ደረቅና ዝናባማ ወቅት ይከፈላል ዓመታዊ አማካይ የሙቀት መጠን ከ26 እስከ 26 ነው ፡፡

ፌዴራሊዝም ተተግብሯል ፡፡ ሦስት የመንግሥት ደረጃዎች አሉ-ፌዴራል ፣ ክልል እና አካባቢያዊ ፡፡ በጥቅምት ወር 1996 አስተዳደራዊ ክልሉ እንደገና የተከፋፈለ ሲሆን አገሪቱ በ 1 ፌዴራል ዋና ከተማ ፣ በ 36 ክልሎች እና በ 774 የአካባቢ መንግስታት ተከፋፈለች ፡፡

ናይጄሪያ ጥንታዊ የአፍሪካ ሥልጣኔ ነች ፡፡ከሁለት ሺህ ዓመታት በፊት በአንፃራዊነት የዳበረ ባህል ነበራት ፡፡ ዝነኞቹ የኖክ ፣ አይፌ እና የቤኒን ባህሎች ናይጄሪያ በአፍሪካ “የባህል አልጋዎች” መልካም ስም እንድትደሰት ያደርጓታል ፡፡ በ 8 ኛው ክፍለዘመን AD የዛጉዋ ዘላኖች በቻድ ሐይቅ ዙሪያ የካኔም-ቦሩን ግዛት አቋቋሙ ፡፡ ከ 14 ኛው እስከ 16 ኛው መቶ ክፍለዘመን የሶንግሃይ ኢምፓየር ተስፋፍቷል ፡፡ ፖርቱጋል በ 1472 ወረረች ፡፡ እንግሊዞች በ 16 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ወረሩ ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1914 የእንግሊዝ ቅኝ ግዛት ሆና “የናይጄሪያ ቅኝ ግዛት እና ጥበቃ” ተባለ ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1947 እንግሊዝ የናይጄሪያን አዲስ ህገ መንግስት አፀደቀች እና የፌዴራል መንግስትን አቋቋመች ፡፡ በ 1954 የናይጄሪያ ፌዴሬሽን የውስጥ የራስ ገዝ አስተዳደር አገኘ ፡፡ እ.ኤ.አ. ጥቅምት 1 ቀን 1960 ነፃነትን ያወጀ ሲሆን የኮመንዌልዝ አባል ሆነ ፡፡ የናይጄሪያ ፌዴራላዊ ሪፐብሊክ እ.ኤ.አ. ጥቅምት 1 ቀን 1963 ተቋቋመ ፡፡

ብሔራዊ ባንዲራ-እሱ ርዝመቱ ከ 2 1 ስፋት ጋር የተመጣጠነ አግድም አራት ማዕዘን ነው ፡፡ የሰንደቅ ዓላማው ገጽታ በሁለቱም በኩል አረንጓዴ እና መሃል ላይ ነጭ ባለ ሶስት ትይዩ እና እኩል ቋሚ አራት ማዕዘኖች የተዋቀረ ነው ፡፡ አረንጓዴ ግብርናን ያመለክታል ነጭም ሰላምን እና አንድነትን ያመለክታል ፡፡

ናይጄሪያ በአፍሪካ እጅግ ብዛት ያለው ህዝብ ሲሆን 140 ሚሊዮን ህዝብ አላት (2006) ፡፡ በአገሪቱ ውስጥ ከ 250 በላይ ብሄረሰቦች የሚገኙ ሲሆን ከእነዚህም ውስጥ ዋነኞቹ ጎሳዎች በሰሜን የሚገኙት ሀውዜን-ፉላኒ ፣ በደቡብ ምዕራብ የሚገኙት ዮሮባውያን እና በምስራቅ አይግቦ ናቸው ፡፡ የኔፓል ዋና ብሄራዊ ቋንቋዎች ሃውሳ ፣ ዮሩባ እና አይግግ ናቸው እንግሊዝኛ ደግሞ ኦፊሴላዊ ቋንቋ ነው ፡፡ ከነዋሪዎቹ መካከል 50% የሚሆኑት በእስልምና ፣ 40% በክርስትና እና 10% ያምናሉ ፡፡

ናይጄሪያ በአፍሪካ ቁጥር አንድ የዘይት አምራች እና በዓለም ላይ ከአሥረኛ ትልቁ ዘይት አምራች ነች ፡፡ በተጨማሪም የነዳጅ ላኪ አገሮች ድርጅት (ኦፔክ) አባል ናት ፡፡ የናይጄሪያ የተረጋገጠ የነዳጅ ክምችት 35.2 ቢሊዮን በርሜሎች እና በየቀኑ የሚወጣው 2.5 ሚሊዮን በርሜል ድፍድፍ ዘይት ነው ፡፡ ናይጄሪያ በነፃነት የመጀመሪያዎቹ ቀናት እርሻ ሀገር ነበረች በ 1970 ዎቹ የፔትሮሊየም ኢንዱስትሪ ተነስቶ የብሔራዊ ኢኮኖሚ ምሰሶ ኢንዱስትሪ ሆነ ፡፡ በአሁኑ ወቅት የፔትሮሊየም ኢንዱስትሪ የውጤት ዋጋ ከናይጄሪያ አጠቃላይ የሀገር ውስጥ ምርት ከ 20% እስከ 30% ድርሻ አለው፡፡ከናይጄሪያ የውጭ ምንዛሪ ገቢ 95% እና ከፌዴራል መንግስት 80% የሚሆነዉ የፌዴራል መንግስት ገቢ ከፔትሮሊየም ኢንዱስትሪ የተገኘ ነዉ ፡፡ ከቅርብ ዓመታት ወዲህ የናይጄሪያ ዘይት ዓመታዊ የኤክስፖርት መጠን ከ 10 ቢሊዮን ዶላር በላይ ሆኗል ፡፡ ናይጄሪያም በተፈጥሮ ጋዝ እና በከሰል ሀብቶች የበለፀገች ናት ፡፡ የናይጄሪያ የተረጋገጠ የተፈጥሮ ጋዝ ክምችት በዓለም ትልልቅ ከሚገኙት መካከል 5 ትሪሊዮን ኪዩቢክ ሜትር ነው ፡፡ ናይጄሪያ በግምት ወደ 2.75 ቢሊዮን ቶን የድንጋይ ከሰል ክምችት ያላት ሲሆን በምዕራብ አፍሪካ ብቸኛዋ የድንጋይ ከሰል አምራች ሀገር ሆናለች ፡፡ በናይጄሪያ ዋነኞቹ የማኑፋክቸሪንግ ኢንዱስትሪዎች የጨርቃ ጨርቅ ፣ የተሽከርካሪ መገጣጠሚያ ፣ የእንጨት ማቀነባበሪያ ፣ ሲሚንቶ ፣ መጠጥ እና የምግብ ማቀነባበሪያዎች ሲሆኑ በአብዛኛው በአጎራባች ሌጎስ እና አከባቢዋ የተከማቹ ናቸው ፡፡ መሠረተ ልማቱ ለረጅም ጊዜ እየተበላሸ ነው ፣ የቴክኒክ ደረጃው ዝቅተኛ ነው ፣ እና አብዛኛዎቹ የኢንዱስትሪ ምርቶች አሁንም ከውጭ በሚገቡ ምርቶች ላይ ይተማመናሉ ፡፡ ግብርና ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት 40% ነው ፡፡ በአገሪቱ ውስጥ 70% የሚሆነው የሠራተኛ ኃይል በግብርና ሥራ ላይ ተሰማርቷል ፡፡ ዋናዎቹ የግብርና ማምረቻ ቦታዎች በሰሜናዊው ክልል ውስጥ የተከማቹ ናቸው ፡፡ የግብርናው ምርት ዘዴ አሁንም በአነስተኛ የገበሬ ኢኮኖሚ ላይ የተመሠረተ ነው እህል ራሱን በራሱ ማስተዳደር ስለማይችል አሁንም በየአመቱ ከፍተኛ መጠን ከውጭ የሚገቡ ምርቶች ያስፈልጋሉ።

ዋና ዋና ከተሞች

አቡጃ: የናይጄሪያ ዋና ከተማ አቡጃ (አቡጃ) በኒጀር ግዛት ይገኛል ግዛቱ የጋጋሪ ህዝብ ትናንሽ ጎሳዎች አብረው የሚኖሩበት ቦታ ነው የኒጀር ፣ የካዱና ፣ የፕላቶ እና ክቫራ ግዛቶች መገናኛ ነው፡፡ከሌጎስ 500 ኪ.ሜ ያህል ርቆ የሚገኝ ሲሆን የአገሪቱ ጂኦግራፊያዊ ማዕከል ነው ፡፡ በደቡባዊ ምዕራብ በማዕከላዊ ፕላቱ ዳርቻ ፣ ሞቃታማ በሆነ ደባማ ተራራማ አካባቢ ፣ አናሳ ህዝብ ፣ ንፁህ አየር እና ውብ መልክዓ ምድር ይገኛል ፡፡

በ 1975 የመሐሙድ ወታደራዊ መንግሥት አዲስ ካፒታል ለመገንባት ሀሳብ አቀረበ ፡፡ እ.ኤ.አ. በጥቅምት 1979 የሳካሪ ሲቪል መንግስት ለአዲሲቷ ዋና ከተማ አቡጃ ንድፍ አውጪውን በይፋ አፀደቀ እና የመጀመሪያውን የግንባታ ምዕራፍ ጀመረ ፡፡ በመደበኛነት በታህሳስ 1991 ከሌጎስ ተዛወረ ፡፡ የሕዝቡ ቁጥር ወደ 400,000 (2001) ነው ፡፡

ሌጎስ ሌጎስ (ላጎስ) የናይጄሪያ ፌዴራላዊ ሪፐብሊክ ጥንታዊ መዲና ናት ፡፡ በዋነኝነት በደሴቶችን ያቀፈች የወደብ ከተማ ስትሆን በኦጉ ወንዝ የምትመሰረት ናት ፡፡ እሱ ከሌጎስ ደሴት ፣ ከአይኮይ ደሴት ፣ ከቪክቶሪያ ደሴት እና ከዋናው መሬት ጋር ይዋቀራል 43 ካሬ ኪ.ሜ አካባቢን ይሸፍናል፡፡የታላቋ ከተማ ህዝብ 4 ሚሊዮን ነው ፣ ከዚህ ውስጥ የከተማው ህዝብ 1.44 ሚሊዮን ነው ፡፡ ወደ ሌጎስ የመጡት የመጀመሪያ ነዋሪዎች ከናይጄሪያ የመጡ ዮሩባውያን ሲሆኑ በኋላ ላይ የተወሰኑ ቤኒናውያንን አዛወሩ ፡፡ ወደዚህ ከመጡ በኋላ ቀለል ያሉ dsዶችን አቁመው በማልማትና በመትከል ላይ ተሰማርተው ነበር፡፡ስለዚህ የመጀመሪያዉ የሌጎስ ስም “ኢኮ” ወይም “ዩኮ” የሚል ሲሆን ትርጉሙም “የካምፕ ፈሰሰ” የሚል ትርጉም ያለው ሲሆን ይህ ደግሞ በዩሮቢኛ ቋንቋ አገልግሎት ላይ ይውላል ፡፡ ትርጉሙም “እርሻ” ማለት ነው ፡፡ በ 15 ኛው ክፍለ ዘመን የፖርቹጋል ነጋዴ መርከቦች በምዕራብ አፍሪካ ዳርቻ ወደ ደቡብ ወደ ሌጎስ ሲጓዙ በደሴቲቱ ላይ ቀድሞ ትናንሽ ከተሞች ነበሩ ፡፡ እነሱ እንደ ወደብ ከፍተው “ላጎ ደ ጉላሞ” ብለውታል ፤ በኋላ ላይ “ሌጎስ” ብለውታል ፣ በፖርቱጋልኛ “ሌጎስ” ማለት “የጨው ውሃ ሐይቅ” ማለት ነው ፡፡

ሌጎስ የናይጄሪያ ዋና ከተማ ብቻ ሳይሆን የአገሪቱ ትልቁ የኢንዱስትሪ እና የንግድ ማዕከልም ነው። ትላልቅ ዘይት ወፍጮዎች ፣ የኮካዋ ማቀነባበሪያ ፋብሪካዎች ፣ የጨርቃ ጨርቅ ፣ የኬሚካል አቅርቦቶች ፣ የመርከብ ግንባታ ፣ የተሽከርካሪ ጥገና ፣ የብረታ ብረት መሣሪያዎች ፣ የወረቀት ስራ ፣ የእንጨት መሰንጠቂያ እና ሌሎች ፋብሪካዎችን ጨምሮ ብዙ ትናንሽ ፣ መካከለኛ እና ትልልቅ ኢንዱስትሪዎች እዚህ የተከማቹ ናቸው ፡፡ ትልቁ የንግድ ቦታ በሌጎስ ደሴት ሲሆን ቱሪዝም ፣ ኢንሹራንስ እና የህትመት ኢንዱስትሪዎች ባሉበት ነው ፡፡ ሌጎስ እንዲሁ የተጠናከረ የብሔራዊ ባህል እና ትምህርት አካባቢ ነው ፡፡ የሌጎስ ዩኒቨርሲቲ ፣ ቤተመፃህፍት ፣ ሙዚየሞች እና ሌሎች ባህላዊ መገልገያዎች አሉ ፡፡