პოლონეთი ძირითადი ინფორმაცია
ადგილობრივი დრო | შენი დრო |
---|---|
|
|
ადგილობრივი დროის სარტყელი | დროის სარტყელის სხვაობა |
UTC/GMT +1 საათი |
გრძედი / გრძედი |
---|
51°55'21"N / 19°8'12"E |
იზო კოდირება |
PL / POL |
ვალუტა |
ზლოტი (PLN) |
ენა |
Polish (official) 96.2% Polish and non-Polish 2% non-Polish 0.5% unspecified 1.3% |
ელექტროობა |
ტიპი c ევროპული 2 პინიანი |
ნაციონალური დროშა |
---|
კაპიტალი |
ვარშავა |
ბანკების სია |
პოლონეთი ბანკების სია |
მოსახლეობა |
38,500,000 |
ფართობი |
312,685 KM2 |
GDP (USD) |
513,900,000,000 |
ტელეფონი |
6,125,000 |
მობილური ტელეფონი |
50,840,000 |
ინტერნეტ ჰოსტების რაოდენობა |
13,265,000 |
ინტერნეტის მომხმარებელთა რაოდენობა |
22,452,000 |
პოლონეთი შესავალი
პოლონეთი მდებარეობს შუა ევროპის ჩრდილო – აღმოსავლეთ ნაწილში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება ბალტიის ზღვას, დასავლეთით - გერმანიას, სამხრეთით - ჩეხოსლოვაკიას და სლოვაკეთს, ჩრდილო – აღმოსავლეთით და სამხრეთ – აღმოსავლეთით ბელორუსსა და უკრაინას. მისი ფართობი 310 000 კვადრატულ კილომეტრზე მეტია და სანაპირო ზოლი 528 კილომეტრია. რელიეფი ჩრდილოეთით დაბალია და სამხრეთით მაღალი, ხოლო ცენტრალური ნაწილი ჩაზნექილია. ზღვის დონიდან 200 მეტრზე დაბალი ვაკე ქვეყნის ტერიტორიის 72% -ს შეადგენს. მთავარი მთებია კარპატების მთები და სუდეტის მთები, უფრო დიდი მდინარეებია ვისტულა და ოდერი, ხოლო ყველაზე დიდი ტბაა სინარდივის ტბა. მთელი ტერიტორია მიეკუთვნება ზომიერ ფართოფოთლოვან ტყის კლიმატს, რომელიც ოკეანურიდან კონტინენტურ კლიმატზე გადადის. პოლონეთი, პოლონეთის რესპუბლიკის სრული სახელი, მოიცავს 310,000 კვადრატულ კილომეტრზე მეტს. ის მდებარეობს შუა ევროპის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, ჩრდილოეთით ესაზღვრება ბალტიის ზღვას, დასავლეთით გერმანიას, სამხრეთით ჩეხეთს და სლოვაკეთს, ჩრდილო-აღმოსავლეთით და სამხრეთ-აღმოსავლეთით ბელორუსსა და უკრაინას. სანაპირო ზოლის სიგრძეა 528 კილომეტრი. რელიეფი ჩრდილოეთით დაბალია და სამხრეთით მაღალი, ჩაზნექილი ცენტრალური ნაწილით. ზღვის დონიდან 200 მეტრზე დაბლობზე ქვეყნის ფართობის 72% მოდის. მთავარი მთებია კარპატების მთები და სუდეტის მთები. უფრო დიდი მდინარეებია ვისტულა (1047 კილომეტრი სიგრძის) და ოდერი (742 კილომეტრი სიგრძის პოლონეთში). ყველაზე დიდი ტბაა ჰინაარდვის ტბა, რომლის ფართობი 109,7 კვადრატული კილომეტრია. მთელი ტერიტორია მიეკუთვნება ზომიერ ფართოფოთლოვან ტყის კლიმატს, რომელიც ოკეანურიდან კონტინენტურ კლიმატზე გადადის. 1998 წლის ივლისში, პოლონეთის წარმომადგენელთა პალატამ მიიღო დადგენილება, რომლითაც ქვეყნის 49 პროვინცია შეიცვალა 16 პროვინციად და ამავე დროს აღადგინა ქვეყნის სისტემა, ამჟამინდელი პროვინციიდან და დაბებიდან პროვინციებამდე, საგრაფოებამდე, სამდონიანი დაბა შედგება 16 პროვინციის, 308 ქვეყნისა და 2489 დასახლებისგან. პოლონეთის ქვეყანა წარმოიშვა პოლონეთის, ვისლას, სილეზიის, აღმოსავლეთ პომერანიისა და მაზოვიის ტომების ალიანსიდან დასავლეთ სლავებში. ფეოდალური დინასტია დამყარდა მე -9 და მე -10 საუკუნეებში, მე -14 და მე -15 საუკუნეებში საუკუნე აყვავების ხანაში დაიწყო, ხოლო მე -18 საუკუნის მეორე ნახევარმა დაიწყო კლება. იგი სამჯერ გაიყო მეფის რუსეთმა, პრუსიამ და ავსტრია-უნგრეთმა. მე -19 საუკუნეში პოლონელმა ხალხმა რამდენიმე შეიარაღებული აჯანყება გამართა დამოუკიდებლობისთვის. დამოუკიდებლობა აღდგეს 1918 წლის 11 ნოემბერს და შეიქმნა ბურჟუაზიული რესპუბლიკა. 1939 წლის სექტემბერში ფაშისტური გერმანია შეიჭრა პოლონეთში და დაიწყო მეორე მსოფლიო ომი. გერმანიის ნაცისტურმა ჯარებმა დაიპყრეს მთელი პოლონეთი. 1944 წლის ივლისში პოლონეთში შეიყვანეს საბჭოთა კავშირში ჩამოყალიბებული საბჭოთა არმია და პოლონეთის არმია. 22-ში პოლონეთის ეროვნულმა განმათავისუფლებელმა კომიტეტმა გამოაცხადა ახალი პოლონური ქვეყნის დაბადება. 1989 წლის აპრილში პოლონეთის პარლამენტმა მიიღო კონსტიტუციური ცვლილება, რომელიც დაადასტურა სოლიდარობის პროფკავშირის ლეგალიზაცია და მიიღო გადაწყვეტილება საპრეზიდენტო სისტემისა და საპარლამენტო დემოკრატიის დანერგვის შესახებ. პოლონეთის სახალხო რესპუბლიკა 1989 წლის 29 დეკემბერს დაერქვა პოლონეთის რესპუბლიკა. ეროვნული დროშა: ჰორიზონტალური მართკუთხედი სიგრძით და სიგანეზე თანაფარდობით დაახლოებით 8: 5. დროშის ზედაპირი შედგება ორი პარალელური და თანაბარი ჰორიზონტალური მართკუთხედისაგან თეთრ მხარეს და წითელ მხარეს. თეთრი არა მხოლოდ თეთრი არწივის სიმბოლოა ანტიკურ ლეგენდებში, არამედ სიმბოლოა სისუფთავეზე, გამოხატავს პოლონელი ხალხის სურვილს თავისუფლების, მშვიდობის, დემოკრატიისა და ბედნიერებისკენ; წითელი სიმბოლოა სისხლსა და გამარჯვებას რევოლუციურ ბრძოლაში. პოლონეთის მოსახლეობა 38,157 მილიონი ადამიანია (2005 წლის დეკემბერი). მათ შორის, პოლონეთის მოქალაქეობა 98% -ს შეადგენდა, გარდა უკრაინული, ბელორუსული, ლიტვური, რუსული, გერმანული და ებრაული უმცირესობებისა. ოფიციალური ენაა პოლონური. ქვეყნის მკვიდრთა 90% სჯერა რომაული ღმერთის. პოლონეთი მდიდარია მინერალური რესურსებით, ძირითადი მინერალებია ნახშირი, გოგირდი, სპილენძი, თუთია, ტყვია, ალუმინის, ვერცხლის და ა.შ. 2000 წელს მყარი ნახშირის მარაგი იყო 45,362 მილიარდი ტონა, ლიგნიტი 13,984 მილიარდი ტონა, გოგირდი 504 მილიონი ტონა და სპილენძი 2,4485 მილიარდი ტონა. ქარვა მდიდარია რეზერვებით, რომლის ღირებულება დაახლოებით 100 მილიარდი აშშ დოლარია. ის მსოფლიოში უმსხვილესი ქარვის მწარმოებელია და ქარვის მოპოვების ისტორია ასობით წლის განმავლობაში აქვს. ინდუსტრიაში ჭარბობს ქვანახშირის მოპოვება, მანქანათმშენებლობა, გემთმშენებლობა, ავტომობილები და ფოლადი. 2001 წელს იყო 18,39 მილიონი ჰექტარი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწა. 2001 წელს სოფლის მოსახლეობა ეროვნული მოსახლეობის 38.3% -ს შეადგენდა. სოფლის მეურნეობის დასაქმების რაოდენობა მთლიანი დასაქმების 28.3% -ს შეადგენს. პოლონეთი არის მსოფლიოს ტურისტული ქვეყნების ათეულში. ბალტიის ზღვის ნავსადგურის სასიამოვნო კლიმატი, ულამაზესი კარპატების მთები და გენიალური მარილის მაღარო ყოველწლიურად უამრავ ტურისტს იზიდავს. აქ ხალხს ესმის, რომ ტყეები ეკოლოგიური გარემოს დაცვის მთავარი გმირია, ამიტომ მათ უყვართ ტყეები, როგორც სიცოცხლე. ტყის ფართობი 8,89 მილიონ ჰექტარზე მეტია პოლონეთში, ტყის დაფარვის მაჩვენებელი კი თითქმის 30% -ს შეადგენს. პოლონეთში ახალი ხალხი ხშირად ინტოქსიკაციაშია ამ პოეტურ და მწვანე სამყაროში. ტურიზმი პოლონეთის სავალუტო შემოსავლის ძირითადი წყარო გახდა. ვარშავა: პოლონეთის დედაქალაქ ვარშავა (ვარშავა) მდებარეობს პოლონეთის ცენტრალურ ვაკეზე. მდინარე ვისტულა გადის ქალაქში სამხრეთიდან ჩრდილოეთისკენ. მას აქვს დაბალი რელიეფი, რბილი კლიმატი, ზომიერი ნალექი და საშუალო წლიური ნალექი 500 მმ. ეს არის თევზისა და ბრინჯის ქვეყანა პოლონეთში. მოსახლეობა 1.7 მილიონს შეადგენს (2005 წლის დეკემბერი), ხოლო ფართობი 485.3 კვადრატული კილომეტრია. უძველესი ქალაქი ვარშავა პირველად XIII საუკუნეში აშენდა, როგორც შუასაუკუნეების ქალაქი მდინარე ვისტულაზე. 1596 წელს პოლონეთის მეფე ზიგმუნტ ვასა III- მ იმპერატორი და ცენტრალური მთავრობა კრაკოვიდან ვარშავაში გადაიყვანა და ვარშავა გახდა დედაქალაქი. იგი მძიმედ დაზიანდა შვედეთის ომის დროს 1655 – დან 1657 წლამდე და არაერთხელ შეიჭრა და გაყოფილი იყო ძლიერი ქვეყნების მიერ. 1918 წელს პოლონეთის აღდგენის შემდეგ იგი კვლავ დანიშნულ იქნა დედაქალაქად. მეორე მსოფლიო ომის დროს, ქალაქმა დამანგრეველი ზიანი მიაყენა და შენობების 85% განადგურდა დაბომბვის შედეგად. ვარშავა არის პოლონეთის პოლიტიკური, ეკონომიკური და კულტურული ცენტრი. მის ინდუსტრიებში შედის ფოლადი, დანადგარების წარმოება (ზუსტი აპარატურა, ჩარხები და ა.შ.), ავტომობილები, ძრავები, წამლები, ქიმია, ტექსტილი და ა.შ., ელექტრონიკა, ელექტრომექანიკა, საკვებზე დაფუძნებული. განვითარებულია ტურიზმის ინდუსტრია, 172 ტურისტული ატრაქციონი და 12 ვიზიტორი. ქალაქში არის 14 კოლეჯი და უნივერსიტეტი. ვარშავის უნივერსიტეტი, რომელიც მე -19 საუკუნეში დაარსდა, ცნობილია წიგნების მდიდარი კოლექციით. ასევე არის ბოტანიკური ბაღი და ამინდის სადგური. გარდა ამისა, არსებობს პოლონეთის მეცნიერებათა აკადემია, ოპერის თეატრი, საკონცერტო დარბაზი და "მე -10 საიუბილეო სტადიონი", რომლებსაც ქალაქის მასშტაბით თითქმის 100,000 მაყურებლის განთავსება შეუძლიათ. პოლონეთის განთავისუფლების შემდეგ, 1945 წელს, მთავრობამ აღადგინა ძველი ქალაქი, როგორც ვარშავაში, შეინარჩუნა შუასაუკუნეების სტილი და იერსახე და გააფართოვა ახალი ურბანული არეალი. ვისტულის დასავლეთ სანაპირო ძველი ქალაქია, გარშემორტყმული მე -13 საუკუნის წითელი აგურის შიდა კედლებით და მე -14 საუკუნის გარე კედლებით, გარშემორტყმული უძველესი ციხეებით. აქ თავმოყრილია შუასაუკუნეების ბრწყინვალე და ბრწყინვალე წითელი ზურგის შენობები, უძველესი ციხე, რომელიც "პოლონეთის ეროვნული კულტურული ძეგლის" სახელით არის ცნობილი - ყოფილი სამეფო სასახლე და მრავალი უძველესი ნაგებობა შუა საუკუნეებიდან და აღორძინების ხანიდან. კრასინსკის სასახლე ვარშავაში ულამაზესი ბაროკოს ნაგებობაა. ლაზიენკის სასახლე პოლონური კლასიციზმის შესანიშნავი შედევრია. აქ ასევე შენობებია, როგორიცაა ჯვრის ეკლესია, წმინდა იოანეს ეკლესია, რომის ეკლესია და რუსეთის ეკლესია. წმინდა ჯვრის ეკლესია დიდი პოლონელი კომპოზიტორის შოპენის განსასვენებელია. მთელს ქალაქში არის კოშკური ძეგლები, ქანდაკებები ან კასტები. ქალთევზის ბრინჯაოს ქანდაკება მდინარე ვისტულაზე არის არა მხოლოდ ვარშავის ემბლემა, არამედ პოლონელი ხალხის სიმამაცისა და ურჩობის სიმბოლო. შოპენის ბრინჯაოს ქანდაკება ლაზიენკის პარკში მდებარეობს უზარმაზარ შადრევანთან. ვარშავაში აპრილის აჯანყების მეთაურის კირინსკის და პრინც პონიადოვსკის ქანდაკებები მამაცი და გმირული იყო. ვარშავის სახალხო აჯანყების შტაბი, რომელიც წარმოადგენს რევოლუციურ ტრადიციას და ძერჟინსკის მიერ პოლონეთის რესპუბლიკის შექმნის სამშობლო, ასევე ძველ ქალაქშია. მსოფლიოში ცნობილი ფიზიკოსისა და რადიუმის აღმომჩენი, მადამ კიურის სამშობლო და შოპენის ყოფილი რეზიდენცია მუზეუმებად გადაკეთდა. |