Ispaniýanyň meýdany 505925 inedördül kilometre barabardyr. Iberiýa ýarym adasynda günorta-günbatar Europeewropada ýerleşýär. Demirgazykda Biskaý aýlagy, günbatarda Portugaliýa, günortada Gibraltar bogazyndan Afrikada Marokko, demirgazyk-gündogarda Fransiýa we Andorra, gündogarda we günorta-gündogarda Ortaýer deňzi bilen serhetleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy takmynan 7,800 kilometre barabardyr. Bu territoriýa daglyk we Europeewropanyň iň beýik dag ýurtlaryndan biridir. 35urduň 35% -i deňiz derejesinden 1000 metr belentlikde, düzlükler bary-ýogy 11% -i tutýar. Esasy daglar Cantabrian, Pirenes we ş.m. Günortadaky Mulasan depesi deňiz derejesinden 3,478 metr beýiklikde, bu ýurtdaky iň beýik belentlikdir. Merkezi platoda kontinental howa, demirgazyk we demirgazyk-günbatar kenarlarynda deňiz howasy, günorta we günorta-gündogarda Ortaýer deňziniň subtropiki howasy bar.

17urt 17 awtonom sebite, 50 welaýata we 8000-den gowrak häkimlige bölünýär. 17 awtonom sebit: Andalusiýa, Aragon, Asturiýa, Balearik, Bask ýurtlary, Kanar, Cantabria, Kastiliýa-Leon, Kastiliýa -La Mança, Kataloniýa, Extremadura, Galisiýa, Madrid, Mursiýa, Navarre, La Rioja we Walensiýa.

Keltler beöň 9-njy asyrda Merkezi Europeewropadan göçüpdirler. Miladydan öňki VIII asyrdan bäri Iberiýa ýarym adasy daşary ýurtlular tarapyndan yzygiderli çozup gelýär we uzak wagtlap rimliler, wizigotlar we Murlar tarapyndan dolandyrylýar. Ispanlar daşary ýurt agressiýasyna garşy uzak wagtlap söweşdiler. 1492-nji ýylda "Dikeldiş Hereketinde" ýeňiş gazandylar we Europeewropanyň ilkinji bitewi merkezi monarhiýasyny döretdiler. Şol ýylyň oktýabr aýynda Kolumb Günbatar Hindistany açdy. Şondan bäri Ispaniýa Europeewropada, ABŞ-da, Afrikada we Aziýada koloniýalary bilen kem-kemden deňiz güýjüne öwrüldi. 1588-nji ýylda "ýeňilmezek flot" Angliýa tarapyndan ýeňildi we peselip başlady. 1873-nji ýylda bururuaz ynkylaby başlandy we Birinji Respublikan döredildi. Dinastiýa 1874-nji ýylyň dekabrynda gaýtadan dikeldildi. 1898-nji ýyldaky Günbatar-Amerikan söweşinde täze dörän güýç ABŞ tarapyndan ýeňildi we Amerikada we Aziýa-Pacificuwaş ummany-Kuba, Puerto Riko, Guam we Filippinlerde soňky birnäçe koloniýasyny ýitirdi.

Birinji jahan urşy döwründe Ispaniýa bitarap galdy. Dinastiýa 1931-nji ýylyň aprelinde agdarylyp, Ikinji Respublikan döredildi. Şol ýylyň iýul aýynda Franko gozgalaň turuzdy we üç ýyllap dowam eden raýat urşundan soň 1939-njy ýylyň aprelinde häkimiýeti ele geçirdi. 1943-nji ýylyň Baýdak aýynda Germaniýa bilen harby bileleşik baglaşdy we Sowet Soýuzyna garşy agressiýa söweşine gatnaşdy. 1947-nji ýylyň iýulynda Franko Ispaniýany monarhiýa diýip yglan etdi we özüni ömürlik döwlet baştutany edip belledi. 1966-njy ýylyň iýulynda soňky patyşa Alfonso XIII-iň agtygy Huan Karlos onuň ornuna bellendi. 1975-nji ýylyň Sanjar aýynda Franko keselden aradan çykdy we Huan Karlos I tagta çykdy we monarhiýany dikeltdi. 1976-njy ýylyň iýulynda patyşa Milli Hereketiň öňki baş sekretary A-Suarezi premýer-ministr edip belledi we Günbatar parlament demokratiýasyna geçip başlady.

Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Baýdagyň üstü üç sany parallel gorizontal gönüburçlukdan durýar. Upperokarky we aşaky taraplary gyzyl, her biri baýdagyň 1/4 bölegini tutýar; ortasy sary. Ispaniýanyň milli nyşany sary böleginiň çep tarapyna boýaldy. Gyzyl we sary, Ispaniýanyň halky tarapyndan söýülýän we Ispaniýany emele getirýän dört gadymy şalygy aňladýar.

Ispaniýanyň 42,717 million ilaty bar (2003). Esasan kastiliýalylar (ýagny ispanlar), azlyklaryň arasynda katalonlar, basklar we galisiýalylar bar. Resmi dil we milli dil Kastiliýa, ýagny ispan. Azlyklaryň dilleri sebitde resmi dillerdir. Residentsaşaýjylaryň 96% -i katoliklige ynanýarlar.

Ispaniýa orta ösen kapitalistik senagat ýurdy. 2006-njy ýylda jemi içerki önüm 1081,229 milliard dollar bolup, adam başyna 26,763 dollar bilen dünýäde 9-njy ýerde durýar. Tokaýyň umumy meýdany 1179,2 gektar. Esasy senagat pudaklaryna gämi gurluşygy, polat, awtoulag, sement, magdançylyk, gurluşyk, dokma, himiýa, deri, energetika we beýleki pudaklar girýär. Hyzmat pudagy günbatar halk ykdysadyýetiniň möhüm sütünidir, şol sanda medeniýet we bilim, saglyk, söwda, syýahatçylyk, ylmy gözlegler, sosial ätiýaçlandyryş, ulag we maliýe, şolaryň arasynda syýahatçylyk we maliýe has ösen. Syýahatçylyk Günbatar ykdysadyýetiniň möhüm sütünidir we daşary ýurt walýutasynyň esasy çeşmelerinden biridir. Meşhur syýahatçylyk ýerleri Madrid, Barselona, ​​Sewilýa, Kosta del Sol, owadan kenar we ş.m.

Gyzykly bir hakykat: Ispaniýada her ýyl geçirilýän Öküz söweş festiwalynyň resmi ady "San Fermin". San Fermin Ispaniýanyň demirgazyk-gündogaryndaky baý Navarre welaýatynyň paýtagty Pamplona. Şäheriň howandary keramatly. Öküz söweş festiwalynyň gelip çykyşy Ispaniýanyň öküz söweşi däbi bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr. Pamplona halkyna şäheriň etegindäki öküz öküzinden alty sany öküz şäherdäki öküz sürmek gaty kyn diýilýär. XVII asyrda käbir tomaşaçylaryň göwnüne degip, öküze ylgap, öküzi gaharlandyryp, öküziň içine çekmäge het edipdirler. Soň bolsa bu adat öküz festiwalyna öwrüldi. 1923-nji ýylda meşhur amerikan ýazyjysy Hemingweý öküziň ylgaýşyna ilkinji gezek tomaşa etmek üçin Pamplona geldi we meşhur "Gün hem çykýar" romanyny ýazdy. Öz işinde öküz ylgaw festiwalyny jikme-jik beýan edip, ony meşhur etdi. Hemingweý 1954-nji ýylda edebiýat boýunça Nobel baýragyny alandan soň, Ispaniýanyň öküz sürmek festiwaly hasam meşhur boldy. Hemingweýiň öküzleriň ylgaýşyna goşan goşandy üçin minnetdarlyk bildirmek üçin ýerli ýaşaýjylar öküziň derwezesinde oňa heýkel dikdiler.

Madrid: Ispaniýanyň paýtagty Madrid Europeewropanyň meşhur taryhy şäheridir. Iberiýa ýarym adasynyň merkezinde, Meseta düzlüginde, 670 metr belentlikde ýerleşýän Europeewropanyň iň beýik paýtagtydyr. XI asyrdan ozal Murlar üçin gala bolup, gadymy döwürlerde "Magilit" diýlip atlandyrylypdyr. Ispaniýanyň koroly Filip II paýtagty 1561-nji ýylda bu ýere göçürdi. XIX asyrda uly şähere öwrüldi. 1936-njy ýyldan 1939-njy ýyla çenli Ispaniýanyň raýat urşy döwründe bu ýerde Madridiň meşhur goragy söweşildi.

Şäherdäki häzirki zaman beýik binalar we dürli görnüşdäki gadymy binalar gapdalynda durup, biri-birine şöhle saçýar. Tokaýlar, gazonlar we her dürli täsin çüwdürimler we Kiçi Aziýanyň gadymy halky tarapyndan hormatlanýan tebigat hudaýy Nibelaýyň heýkeli bolan çüwdürim iň özüne çekiji. Ajaýyp Porta Alcala, Alkalanyň köçesindäki Garaşsyzlyk meýdanynda ýerleşýär.Onyň 5 arkasy bar we Madriddäki meşhur gadymy binalaryň biridir. Maliýe ministrligi, Bilim ministrligi we Ispaniýanyň esasy banklary Alkala şaýolunyň iki gapdalynda ýerleşýär. 1752-nji ýylda gurlan Korollyk Şekillendiriş sungaty akademiýasy Murillo we Goýa ýaly ispan sungat ussatlarynyň eserlerini özünde jemleýär. Ajaýyp Serwantes ýadygärligi Plaza de Españanyň üstünde dur. Umentadygärligiň öňünde Don Kixotyň we Sanko Panzanyň heýkelleri bar. Umentadygärligiň ýadygärligi bedeniň öňündäki howuzda, ýadygärligiň iki gapdalynda agaçlar bilen şöhlelenýär; "Madrid diňi" diýlip atlandyrylýan Ispaniýanyň beýik binasy meýdançanyň gyrasynda ýerleşýär.

Barselona: Barselona Ispaniýanyň demirgazyk-gündogaryndaky Kataloniýa awtonom sebitiniň paýtagtydyr. Demirgazykda Fransiýa we günorta-gündogarda Ortaýer deňzi bilen serhetleşýär. Ortaýer deňzinde ikinji we Ispaniýada Madridden soň ikinji uly port. ikinji uly şäher.

Barselona adaty, uniwersal, Ortaýer deňzi we ýumşak howa aýratynlyklaryna eýedir. Barselona Korikerolla daglarynyň birneme eňňit düzlüginde ýerleşýär. Bu düzlük ýuwaş-ýuwaşdan Korizerola daglaryndan kenara tarap eňňit edip, özüne çekiji peýza .y emele getirýär. Tibi Babel bilen Montjuiciň iki depesiniň arasynda ýerleşýän, orta asyrlarda köne şäheri saklamakdan başga-da, beýleki tarapynda döwrebap binalary bolan täze şäher Got sebiti diýilýär. Kafedral merkezi hökmünde Plaza Katalunýanyň arasynda sansyz got binalary bar we Las Ramblas esasanam janly. Greenaşyl kölegede açyk howa restoranlary we gül dükanlary köp, agşam köp erkekler we aýallar bu ýere gezelenje gelýärler. Täze şäher meýdanynyň gurluşygy XIX asyrda başlandy we tertipli gurlan häzirki zaman binalary bu sebitiň nyşanydyr.

Sagrada Familia Barselonadaky ajaýyp bina we Gaudiniň ajaýyp eseri. Bu ybadathana 1882-nji ýylda guruldy, ýöne maliýeleşdirmekdäki kynçylyklar sebäpli gurulmady. Bu hem gaty jedelli bina. Käbir adamlar onuň üçin däli, käbirleri dört beýik minaranyň dört biskwit ýalydygyny aýdýarlar. Wayöne, her niçigem bolsa, Barselona halky binany tanady we öz keşbini görkezmek üçin ony ulanmagy saýlady.