Surinam Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT -3 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 3°55'4"N / 56°1'55"W |
| izo kodlamak |
| SR / SUR |
| walýuta |
| Dollar (SRD) |
| Dil |
| Dutch (official) English (widely spoken) Sranang Tongo (Surinamese sometimes called Taki-Taki is native language of Creoles and much of the younger population and is lingua franca among others) Caribbean Hindustani (a dialect of Hindi) Javanese |
| elektrik |
 C Europeanewropa 2 pin ýazyň F görnüşli Şuko wilkasy |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Paramaribo |
| banklaryň sanawy |
| Surinam banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 492,829 |
| meýdany |
| 163,270 KM2 |
| GDP (USD) |
| 5,009,000,000 |
| telefon |
| 83,000 |
| Jübi telefony |
| 977,000 |
| Internet eýeleriniň sany |
| 188 |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 163,000 |
Surinam giriş
|
Surinamyň meýdany 160,000 inedördül kilometrden gowrak bolup, Günorta Amerikanyň demirgazyk-gündogar böleginde ýerleşýär, günbatarda Gaýana, demirgazykda Atlantik ummany, gündogarda Fransuz Gwiana we günortada Braziliýa bilen serhetleşýär. Orta ýerde batgalyk, tropiki otlar, günortada depeler we pes platolar, suw çeşmelerine baý köp sanly derýa, iň möhümi ortadan akýan Surinam derýasydyr. Tokaý meýdany ýurduň meýdanynyň 95% -ini tutýar we gaty agaç görnüşleri köp. Braziliýa bilen günorta serhetde Gaýana. Aslynda hindileriň ýaşaýan ýeri. 1593-nji ýylda Ispaniýanyň koloniýasyna öwrüldi. XVII asyryň başynda Angliýa Ispaniýany kowdy. 1667-nji ýylda Angliýa bilen Gollandiýa şertnama baglaşdy we Sowet Soýuzy Gollandiýanyň koloniýasy hökmünde bellendi. 1815-nji ýylda Wena şertnamasy Gollandiýanyň Surinamanyň kolonial statusyny resmi taýdan kesgitledi. 1954-nji ýylda "içerki özbaşdaklyk" durmuşa geçirildi. Garaşsyzlyk 1975-nji ýylyň 25-nji noýabrynda yglan edildi we Respublikan döredildi. Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Topokardan aşak, ýaşyl, ak, gyzyl, ak we ýaşyl bäş sany parallel zolakdan durýar. Gyzyl, ýaşyl we ak zolaklaryň giňliginiň gatnaşygy 4: 2: 1. Baýdagyň ortasynda sary bäş burçly ýyldyz bar. Greenaşyl baý tebigy baýlyklary we hasylly topragy aňladýar, şeýle hem halkyň Täze Surinamada garaşýan zatlaryny, ak adalaty we erkinligi, gyzyl joşguny we ösüşi, şeýle hem ähli güýji watana bagyşlamak islegini aňladýar. Sary bäş burçly ýyldyz milli jebisligi we ýagty geljegi alamatlandyrýar. Surinamyň 493,000 ilaty bar (2004). Gollandiýada takmynan 180,000 adam ýaşaýar. Hindiler 35%, krollar 32%, indoneziýalylar 15%, galanlary beýleki jynslardan. Gollandiýa resmi dil bolup, Surinamada köplenç ulanylýar. Her etnik toparyň öz dili bar. Identaşaýjylar protestantizm, katolikizm, hinduizm we yslam dinine ynanýarlar. Tebigy baýlyklar köp, esasy minerallar boksit, nebit, demir, marganes, mis, nikel, platina, altyn we ş.m. Surinamanyň milli ykdysadyýeti esasan alýuminiý gazyp almak, gaýtadan işlemek we önümçilik we oba hojalygyna daýanýar. Soňky ýyllarda nebit pudagyny işjeň ösdürip başlady. Gyzykly bir hakykat: 1667-nji ýylda Surinamada mesgen tutan Gollandiýalylar XVIII asyryň başynda Javaawadan kofe agaçlaryny hödürlediler. Ilkinji partiýa kofe agaçlaryny Amsterdam şäheriniň häkimi Hansback bolan flaman garakçysyna hödürledi. Has takygy, bu kofe agaçlary şol döwürde Gollandiýanyň Gwiana sebitinde ekilipdi we birnäçe ýyldan soň goňşy Fransuz Gwianasy sebitinde giňden ekildi. Şol wagt Mulg atly bir fransuz jenaýatçysy bardy we oňa fransuz koloniýalaryna kofe agaçlary girizilse, günäsiniň geçiljekdigi we Fransiýa girip-çykyp biljekdigi wada berildi. Elbetde, şeýle etdi. |