ጋና መሰረታዊ መረጃ
| የአካባቢ ሰዓት | የእርስዎ ጊዜ |
|---|---|
|
|
|
| የአከባቢ የጊዜ ሰቅ | የሰዓት ሰቅ ልዩነት |
| UTC/GMT 0 ሰአት |
| ኬክሮስ / ኬንትሮስ |
|---|
| 7°57'18"N / 1°1'54"W |
| ኢሶ ኢንኮዲንግ |
| GH / GHA |
| ምንዛሬ |
| ሴዲ (GHS) |
| ቋንቋ |
| Asante 14.8% Ewe 12.7% Fante 9.9% Boron (Brong) 4.6% Dagomba 4.3% Dangme 4.3% Dagarte (Dagaba) 3.7% Akyem 3.4% Ga 3.4% Akuapem 2.9% other (includes English (official)) 36.1% (2000 census) |
| ኤሌክትሪክ |
 D old የብሪታንያ መሰኪያ ይተይቡ g ዓይነት ዩኬ 3-pin |
| ብሔራዊ ባንዲራ |
|---|
 |
| ካፒታል |
| አክራ |
| የባንኮች ዝርዝር |
| ጋና የባንኮች ዝርዝር |
| የህዝብ ብዛት |
| 24,339,838 |
| አካባቢ |
| 239,460 KM2 |
| GDP (USD) |
| 45,550,000,000 |
| ስልክ |
| 285,000 |
| ተንቀሳቃሽ ስልክ |
| 25,618,000 |
| የበይነመረብ አስተናጋጆች ብዛት |
| 59,086 |
| የበይነመረብ ተጠቃሚዎች ብዛት |
| 1,297,000 |
ጋና መግቢያ
|
ጋና 238.500 ስኩየር ኪ.ሜ ስፋት ያላት ሲሆን በምዕራብ አፍሪካ በጊኒ ባህረ ሰላጤ ሰሜን ጠረፍ ላይ በምእራብ ኮት ዲቮዋርን ፣ በሰሜን ቡርኪናፋሶን ፣ በምስራቅ ቶጎን እና በደቡብ አትላንቲክ ውቅያንን በማዋሰን በምዕራብ አፍሪካ ትገኛለች ፡፡ መልከአ ምድሩ ከሰሜን እስከ ደቡብ ረጅም እና ከምስራቅ እስከ ምዕራብ ጠባብ ነው ፡፡ አብዛኛው የክልል ክልል በምስራቅ ከአካፒም ተራሮች ፣ በደቡብ በኩዋ ፕላቱ ፣ እና በሰሜን ከጋምጋጋ ገደል ጋር ተራራማ ነው ፡፡ በደቡብ ምዕራብ የሚገኙት የባሕር ዳር ሜዳ እና የአሳንቲ ፕላቱ ሞቃታማ የዝናብ ደን ያላቸው ሲሆን ቮልታ ሸለቆ እና ሰሜናዊው አምባ ደግሞ ሞቃታማ የሣር መሬት አላቸው ፡፡ ጋና በበዛው ኮኮዋ ብዛት የተነሳ “የትውልድ ከተማው የኮኮዋ” ዝና ብቻ ያገኘች ባለመሆኑ በወርቅ ሀብቷም “ጎልድ ኮስት” ተብላ ትመሰገናለች ፡፡ ጋና ፣ የጋና ሪፐብሊክ ሙሉ ስም በምዕራብ አፍሪካ ፣ በጊኒ ባሕረ ሰላጤ ሰሜን ጠረፍ ላይ ፣ በምዕራብ ኮት ዲ⁇ ር ፣ በሰሜን ቡርኪናፋሶ ፣ በምሥራቅ ቶጎ እና በደቡብ አትላንቲክ ውቅያኖስ ድንበር ላይ ይገኛል ፡፡ መልከአ ምድሩ ከሰሜን እስከ ደቡብ ረጅም እና ከምስራቅ እስከ ምዕራብ ጠባብ ነው ፡፡ አብዛኛው የክልል ክልል በምስራቅ ከአካፒም ተራሮች ፣ በደቡብ በኩዋ ፕላቱ ፣ እና በሰሜን ከጋምጋጋ ገደል ጋር ተራራማ ነው ፡፡ ከፍተኛው ከፍታ ፣ የጃቦቦ ተራራ ከባህር ጠለል በላይ 876 ሜትር ነው ፡፡ ትልቁ ወንዝ በካናዳ ውስጥ 1,100 ኪሎ ሜትር ርዝመት ያለው ቮልታ ወንዝ ሲሆን የአኮሶምቦ ግድብ ደግሞ 8,482 ስኩዌር ኪ.ሜ ስፋት ያለው ግዙፍ የቮልታ ማጠራቀሚያ በመፍጠር ከስር ተገንብቷል ፡፡ በደቡብ ምዕራብ የሚገኙት የባሕር ዳር ሜዳ እና የአሳንቲ ፕላቱ ሞቃታማ የዝናብ ደን ያላቸው ሲሆን ቮልታ ሸለቆ እና ሰሜናዊው አምባ ደግሞ ሞቃታማ የሣር መሬት አላቸው ፡፡ ጋና በበዛው ኮኮዋ ብዛት የተነሳ “የትውልድ ከተማው የኮኮዋ” ዝና ብቻ ያገኘች ባለመሆኑ በወርቅ ሀብቷም “ጎልድ ኮስት” ተብላ ትመሰገናለች ፡፡ በአገሪቱ ውስጥ 10 አውራጃዎች እና በክፍለ-ግዛቱ ስር 110 አውራጃዎች አሉ ፡፡ ጥንታዊው የጋና መንግሥት የተገነባው ከ 3 ኛ እስከ 4 ኛው ክፍለዘመን ሲሆን ከ 10 እስከ 11 ኛው ክፍለዘመን ውስጥ የደረሰበት ደረጃ ላይ ደርሷል ፡፡ ከ 1471 ጀምሮ ፖርቱጋላዊ ፣ ደች ፣ ፈረንሣይ እና እንግሊዝ ቅኝ ገዥዎች በተከታታይ ጋናን ወረሩ፡፡የጋናን ወርቅ እና የዝሆን ጥርስ ከመዝረፍም ባለፈ ጋናን ለባሪያ ንግድ ማጠናከሪያነት ይጠቀሙ ነበር ፡፡ በ 1897 እንግሊዝ ሌሎች አገሮችን ተክታ ጋናን “ጎልድ ኮስት” ብላ በመጥራት የጋና ገዢ ሆነች ፡፡ እ.ኤ.አ. መጋቢት 6 ቀን 1957 ጎልድ ኮስት ነፃነቷን በማወጅ ስሟን ወደ ጋና ቀይራለች ፡፡ እ.ኤ.አ. ሐምሌ 1 ቀን 1960 የጋና ሪፐብሊክ ተቋቋመ እና በህብረቱ ውስጥ ቀረች ፡፡ ብሔራዊ ባንዲራ-ከርዝመት እስከ 3 2 ስፋት ጋር አራት ማዕዘን ነው ፡፡ ከላይ እስከ ታች ከሶስት ትይዩ እና እኩል አግድም አራት ማዕዘኖች በቀይ ፣ ቢጫ እና አረንጓዴ የተዋቀረ ሲሆን በቢጫው ክፍል መካከል ጥቁር ባለ አምስት ጫፍ ኮከብ አለ ፡፡ ቀይ ለብሔራዊ ነፃነት የተሰዉትን የሰማዕታት ደም ያመለክታል ፤ ቢጫ የሀገሪቱን የበለፀጉ የማዕድን ቁሶች እና ሀብቶች ያሳያል ፤ እንዲሁም የጋናን የመጀመሪያዋ ሀገር “ጎልድ ኮስት” ን ይወክላል ፣ አረንጓዴ ደን እና ግብርናን ያመለክታል ፣ እንዲሁም ጥቁር ባለ አምስት ጫፍ ኮከብ የሰሜን አፍሪካን ነፃነት ሰሜን ኮከብ ያመለክታል ፡፡ የህዝብ ብዛት 22 ሚሊዮን ነው (በ 2005 ይገመታል) ፣ እና ኦፊሴላዊው ቋንቋ እንግሊዝኛ ነው ፡፡ እንደ ኤው ፣ ፎንቲ እና ሀውሳ ያሉ የጎሳ ቋንቋዎችም አሉ ፡፡ 69% የሚሆኑት ነዋሪዎች በክርስትና ያምናሉ ፣ 15.6% የሚሆኑት በእስልምና እና 8.5% ደግሞ በጥንታዊ ሃይማኖት ያምናሉ ፡፡ ጋና በሀብት የበለፀገች ናት ፡፡ እንደ ወርቅ ፣ አልማዝ ፣ ባውሳይት እና ማንጋኒዝ ያሉ የማዕድን ሀብቶች በዓለም ላይ ካሉ ከፍተኛ ሀብቶች መካከል ናቸው፡፡ከዚህ በተጨማሪ የኖራ ድንጋይ ፣ የብረት ማዕድናት ፣ አልአሉሳይት ፣ ኳርትዝ አሸዋ እና ካኦሊን ይገኛሉ ፡፡ የጋና የደን ሽፋን መጠን ከአገሪቱ የመሬት ስፋት 34 በመቶውን የሚሸፍን ሲሆን ዋናዎቹ የእንጨት ደኖች በደቡብ ምዕራብ ይገኛሉ ፡፡ ሦስቱ የወርቅ ፣ የኮካዋ እና ጣውላ ባህላዊ የወጪ ምርቶች የጋና ኢኮኖሚ የጀርባ አጥንት ናቸው ፡፡ ጋና በካካዎ የበለፀገች ሲሆን በዓለም ካካዋ አምራች እና ላኪዎች አንዷ ናት ፡፡ የካካዎ ምርት ከዓለም ምርት ወደ 13% ገደማ ነው ፡፡ የጋና ኢኮኖሚ በግብርና የተያዘ ነው ዋና ዋና ሰብሎች በቆሎ ፣ ድንች ፣ ማሽላ ፣ ሩዝ ፣ ወፍጮ ፣ ወዘተ የመሳሰሉት ሲሆን ዋነኞቹ ኢኮኖሚያዊ ሰብሎች ዘይት ዘንባባ ፣ ጎማ ፣ ጥጥ ፣ ኦቾሎኒ ፣ የሸንኮራ አገዳ እና ትምባሆ ናቸው ፡፡ ጋና ደካማ የኢንዱስትሪ መሠረት ያላት ሲሆን ወደ ጥሬ እቃ በሚገቡ ምርቶች ላይ ጥገኛ ናት፡፡ዋና ዋናዎቹ ኢንዱስትሪዎች የእንጨትና የኮኮዋ ማቀነባበሪያ ፣ የጨርቃ ጨርቅ ፣ ሲሚንቶ ፣ ኤሌክትሪክ ፣ ብረታ ብረት ፣ ምግብ ፣ አልባሳት ፣ የእንጨት ውጤቶች ፣ የቆዳ ውጤቶች እና የወይን ጠጅ ማምረቻዎችን ያጠቃልላሉ ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1983 የኢኮኖሚ መልሶ ማዋቀር ሥራ ከተተገበረበት ጊዜ አንስቶ የጋና ኢኮኖሚ ቀጣይነት ያለው ዕድገት ቀጥሏል ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1994 የተባበሩት መንግስታት የጋና ዝቅተኛ እድገት ያላት ሀገር የሚለውን ማዕረግ አሰረዘ ፡፡ |