Aragtida guud

Côte d’Ivoire, oo ah magaca buuxa ee Jamhuuriyadda Côte d’Ivoire, wuxuu ku yaal galbeedka Afrika, wuxuuna xuduud la leeyahay Liberia iyo Guinea dhanka galbeed, iyo Mali iyo Burkinafa oo woqooyiga ka tirsan Waxayna kudhowdahay Sokol, waxay kudhisantahay wadanka Ghana dhanka bari iyo gacanka Guinea dhanka koonfureed xeebta dhererkeedu waa 550 kilomitir. Dhulku wuu yara fooraraa woqooyi-galbeed ilaa koonfur-bari. Woqooyi-galbeed waa Buurta Manda iyo Buuraha Chuli oo leh joog dhererkeedu yahay 500-1000 mitir, waqooyiga waa dhul hoose oo dhererkiisu yahay 200-500 mitir, koonfur-bari-na waa dhul xeebeed xeebeed leh dherer ka yar 50 mitir. Nimba Mountain (xadka u dhexeeya Kochi iyo Guinea), oo ah meesha ugu sareysa dhulka oo dhan, waxay ka sarreysaa heerka badda 1,752 mitir. Webiyada ugu waaweyn waa Bondama, Comoe, Sasandra iyo Cavalli. Waxay leedahay cimilo kulul. Koonfurta 7 ° N loolka waa cimilada kulaylaha roobka, woqooyiga 7 ° N loolka waa cimilada kulaylaha.

Tirada dadka qaranku waa 18.47 milyan (2006). Dalka waxaa ka jira 69 qowmiyadood, oo loo qeybiyay 4 qowmiyadood oo waaweyn: qoyska Akan waxaa loo tiriyay qiyaastii 42%, qoyska Mandi waxaa loo tiriyaa qiyaastii 27%, qoyska Walter waxaa loo tiriyaa qiyaastii 16%, halka qoyska Kru loo xisaabiyo ilaa 15%. Qowmiyad kasta waxay leedahay luuqad u gaar ah, Diula (qoraal maleh) waxaa laga isticmaalaa inta badan dalka. Afka rasmiga ahi waa Faransiis. 38.6% dadka degan ayaa aaminsan diinta Islaamka, 30.4% waxay aaminsan yihiin diinta masiixiga, 16.7% ma qabaan wax diin ah, inta soo hartayna waxay aaminsanyihiin diimo hore.

Caasimadda siyaasadeed ee Yamoussoukro (Yamoussoukro), oo ay ku nool yihiin 299,000 (2006). Abidjan, caasimada dhaqaalaha, waxaa ku nool dad gaaraya 2.878 milyan (2006). Heerkulku waa kan ugu sarreeya laga bilaabo Febraayo illaa Abriil, celcelis ahaan waa 24-32 in; Agoosto, heerkulku waa kan ugu hooseeya, celcelis ahaan waa 22-28 ℃. Bishii Maarso 12, 1983, Ko wuxuu go'aansaday inuu u wareejiyo caasimadda Yamoussoukro, laakiin hay'adaha dawladda iyo ergooyinka diblomaasiyadeed wali waxay ku sii jiraan Abidjan.

Dalku wuxuu u qaybsan yahay 56 gobol, 197 magaalo iyo 198 degmo. Bishii Juun 1991, dawladda Kuweyt waxay u qaybisay dhulka oo dhan 10 maamul-goboleed, mid kasta oo ka mid ahna waxay leedahay dhowr gobol oo hoos yimaada, guddoomiyaha gobolka maamulka ayaa mas'uul ka ah isku-dubbaridka degmada, laakiin ma ahan hay'ad heer-maamul oo heer-koowaad ah. Waxaa loo beddelay 12 xukun oo kala ah Julaay 1996, 16 Janaayo 1997, iyo 19 2000.

Côte d’Ivoire wuxuu tarjumay Ivory Coast kahor 1986. Kahor duullaankii gumeystayaashii reer Galbeedka, qaar kamid ah boqortooyooyin yaryar ayaa laga aasaasay dhulkaas, sida Boqortooyada Gongge, Boqortooyada Indenier, iyo Boqortooyada Assini. Qarnigii 11aad ee miilaadiga, Magaalada Gongge oo ay dhisteen Senufos waqooyiga waxay ka mid ahayd xarumaha ganacsiga Waqooyiga-koonfurta ee Afrika xilligaas. Laga soo bilaabo qarnigii 13aad ilaa 15aad, qaybta woqooyi ee Kobe waxay ka tirsanaan jirtay Boqortooyadii Maali. Qeybtii labaad ee qarnigii 15aad, Burtuqiis, Nederland, iyo gumeystayaashii Faransiiska ayaa midba midka kale ku soo duulay. Fool maroodiga iyo addoommada la dhacay, aagga xeebta waxay sameeyeen suuq caan ah oo foolka maroodiga ah. Gumeystayaashii Burtuqiiska waxay u bixiyeen meesha Côte d’Ivoire sanadkii 1475 (macnaheedu waa Ivory Coast). Waxay noqotay maxmiyad Faransiis 1842. Bishii Oktoobar 1893, dowladda Faransiiska ayaa soo saartay wareegto, taasoo u aqoonsaneysa laanta inay tahay ismaamul hoosaad Faransiis ah. Qoyska waxaa lagu soo daray Faransiiska Galbeedka Afrika 1895. Waxaa loo qoondeeyey inay tahay dhul dibadeed oo Faransiis ah 1946. Waxay noqotay "jamhuuriyad-iskeed u madax bannaan" 1957. Bishii Diseembar 1958, waxay noqotay "jamhuuriyad iskeed u taagan" oo ka tirsan "Bulshada Faransiiska". Gooni-isu-taagga waxaa lagu dhawaaqay 7dii Agoosto, 1960, laakiin waxay ku sii sugnaatay "Beesha Faransiiska".

Calanka Qaranka: Waa afargeesle leh dheelitir dherer iyo ballac ah 3: 2. Dusha sare ee calanku wuxuu ka kooban yahay saddexagallo isleeg oo isle'eg oo siman, oo ah liin, caddaan, iyo cagaar siday u kala socdaan bidix iyo midig. Orange wuxuu metelaa cirifka kulaylaha, caddaanku wuxuu astaan ​​u yahay midnimada woqooyiga iyo koonfurta, cagaarkana wuxuu metelaa kaynta bikradda ah ee ku taal gobolka koonfurta. Saddexda midab ee liinta, caddaanka, iyo cagaarka ayaa siday u kala horreeyaan loo fasiray: waddaninimo, nabad iyo daahirnimo, iyo rajo mustaqbal.

Tirada dadku waa 18.1 milyan (2005). Dalka waxaa ku nool 69 qowmiyadood, inta badan waxaa loo qaybiyaa 4 qowmiyadood oo waaweyn, luqadda rasmiga ahna waa Faransiis. 40% dadka dalka waxay aaminsan yihiin diinta Islaamka, 27.5% waxay aaminsan yihiin diinta Katooliga, inta soo hartayna waxay aaminsan yihiin uurjiifka.

Xornimada kadib, Côte d'Ivoire waxay hirgalisay nidaam dhaqaale oo bilaash ah oo udub dhexaad u ah "hantiwadaaga xorta ah" iyo "Côte d'Ivoire". Meelaha ugu badan ee macdanta lagu keydiyo waa dheeman, dahab, manganis, nikkel, yuraaniyam, bir iyo batrool. Kaydka saliida ee la xaqiijiyey waa ilaa 1.2 bilyan oo tan, keydka gaaska dabiiciga waa 15.6 bilyan oo mitir kuyuub, biraha waa 3 bilyan oo tan, bauxite waa 1.2 bilyan oo tan, nikkel waa 440 milyan oo tan, manganesena waa 35 milyan oo tan. Bedka keynta waa 2.5 milyan oo hektar. Qiimaha waxsoosaarka warshadaha ayaa qiyaastii ah 21% wax soosaarka guud.

Warshadaha wax soo saarka cuntada ayaa ah waaxda ugu weyn ee warshadaha, waxaana ku xiga warshadaha dharka cudbiga, iyo sidoo kale soo saarista saliida, kiimikada, qalabka dhismaha iyo warshadaha wax soo saarka qoryaha. Soosaarka saliida iyo gaaska dabiiciga ayaa si xawli ah kor ugu kacay sanadihii la soo dhaafay.

Beeraha ayaa door muhiim ah ka ciyaara dhaqaalaha qaranka, qiimaha wax soo saarkiisuna wuxuu gaarayaa qiyaastii 30% ee GDP. Dhoofinta beeraha waxay ka dhigan tahay 66% wadarta dakhliga dhoofinta. Bedka dhul beereedka waa 8.02 milyan oo hektar, 80% shaqaalaha xoogga dalka waxay ku howlan yihiin wax soo saar beeraha. Dalagyada kaashka ah ayaa fadhiya meel muhiim ah, Cocoa iyo kafee waa labada dalag ee lacagta ugu badan laga helo, aagga wax lagu beerona waa 60% dhul beereedka dalka. Waxsoosaarka iyo dhoofinta koko-ka ayaa kaalinta koowaad ka gashay adduunka, iyadoo dakhliga ka soo gala dhoofintu uu noqonayo boqolkiiba 45% wadarta dhoofinta dalka. Waxsoosaarka kafeega ayaa hada kaalinta afaraad ka galay adduunka uguna horreeya qaaradda Afrika. Soosaarka suufka abuurka ah ayaa ku jira kaalinta saddexaad ee Afrika, iyo soosaarka timirta ayaa kaalinta koowaad ka galay Afrika iyo saddexaad adduunka Laga soo bilaabo 1994, dhoofinta miraha kulaylaha ayaa sidoo kale kordhay, gaar ahaan muuska, cananaaska, iyo babayga.

Kheyraadka kayntu way badan yihiin, alwaaxuna wuxuu mar ahaa wax soo saarka saddexaad ee dhoofinta ugu badan. Wershadaha xoolaha ayaan horumarin. Digaagga iyo ukunta asal ahaan way isku filan yihiin, kalabar hilib ahna waa la keenaa. Qiimaha waxsoosaarka kaluumeysiga ayaa gaaraya 7% wadarta qiimaha wax soo saarka beeraha. Fiiro gaar ah u yeelo horumarinta dalxiiska iyo horumarinta ilaha dalxiiska.