ILibya Imininingwane Eyisisekelo
Isikhathi sendawo | Isikhathi sakho |
---|---|
|
|
Izoni yesikhathi yasendaweni | Umehluko wendawo |
UTC/GMT +2 ihora |
ububanzi / ubude |
---|
26°20'18"N / 17°16'7"E |
ukufaka ikhodi kwe-iso |
LY / LBY |
imali |
Algeria (LYD) |
Ulimi |
Arabic (official) Italian English (all widely understood in the major cities); Berber (Nafusi Ghadamis Suknah Awjilah Tamasheq) |
ugesi |
Thayipha ipulagi yakudala yaseBrithani |
ifulegi lesizwe |
---|
inhlokodolobha |
I-Tripolis |
uhlu lwamabhange |
ILibya uhlu lwamabhange |
inani labantu |
6,461,454 |
indawo |
1,759,540 KM2 |
GDP (USD) |
70,920,000,000 |
ifoni |
814,000 |
Umakhalekhukhwini |
9,590,000 |
Inani labasingathi be-Intanethi |
17,926 |
Inani labasebenzisi be-Intanethi |
353,900 |
ILibya isingeniso
ILibya ihlanganisa indawo engamakhilomitha-skwele angaba ngu-1 759 500. Itholakala enyakatho ye-Afrika, inqamula eGibhithe empumalanga, eSudan ngaseningizimu-mpumalanga, eChad naseNiger ngaseningizimu, e-Algeria naseTunisia entshonalanga, naseMedithera ngasenyakatho. Ugu lolwandle cishe lungamakhilomitha ayi-1,900 ubude, futhi ngaphezu kwe-95% yensimu yonke iyihlane kanye ne-semi-desert. Izindawo eziningi zinokuphakama okulingene kwamamitha ayi-500. Kunamathafa asogwini olusenyakatho futhi ayikho imifula engapheli namachibi kuleyo nsimu. Iziphethu zemithombo zisakazwa kabanzi futhi ziwumthombo omkhulu wamanzi. ILibya, igama eligcwele leGreat Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya, lihlanganisa indawo engamakhilomitha-skwele ayi-1,759,540. Kutholakala enyakatho ye-Afrika. Unqamula iGibhithe empumalanga, iSudan iya eningizimu-mpumalanga, iChad neNiger ngaseningizimu, ne-Algeria neTunisia entshonalanga. Ngasenyakatho uLwandle iMedithera. Ugu lolwandle cishe lungamakhilomitha ayi-1 900 ubude. Ngaphezu kwe-95% yensimu yonke eyihlane kanye ne-semi-desert. Ukuphakama okujwayelekile kwezindawo eziningi ngamamitha angama-500. Kunamathafa asogwini olusenyakatho. Ayikho imifula engapheli namachibi ensimini. Iziphethu zemithombo zisakazwa kabanzi futhi ziwumthombo omkhulu wamanzi. Ugu olusenyakatho lunesimo sezulu esishisayo saseMedithera, esinobusika obufudumele nobunemvula nobusika obushisayo nobomile. Izinga lokushisa elijwayelekile ngoJanuwari liyi-12 ℃, kanti izinga lokushisa elijwayelekile ngo-Agasti lingama-26 ℃. Ehlobo, livame ukuthintwa umoya owomile futhi oshisayo ovela oGwadule oluseningizimu yeSahara (endaweni eyaziwa ngokuthi "iGhibli) Ukwephula umthetho, izinga lokushisa lingafinyelela kuma-50 ℃; imvula emaphakathi yonyaka ingu-100-600 mm. Izindawo ezinkulu eziphakathi nezwe zingaphansi kwesimo sezulu esishisayo sasogwadule, esinokushisa okushisayo nemvula encane, okunomehluko omkhulu wokushisa kwamasizini nobusuku, cishe ngo-15 ℃ ngoJanuwari nango-32 ngoJulayi. ℃ ngenhla; imvula emaphakathi minyaka yonke ingaphansi kuka-100 mm; ingxenye emaphakathi yeSabha iyindawo eyomile kakhulu emhlabeni. Izinga lokushisa eTripoli lingu-8-16 ℃ ngoJanuwari nango-22-30 ℃ ngo-Agasti. ILibya ivuselelwe ngo-1990 Hlukanisa izifunda zokuphatha, uhlanganise izifundazwe zokuqala eziyi-13 zibe yizifundazwe eziyi-7, futhi ube nezifunda ezingama-42. Amagama ezifundazwe ami kanje: Salalah, Bayanoglu, Wudian, Sirte Bay, Tripoli, Green Mountain, Xishan. Izakhamuzi zasendulo zaseLibya kwakunguBerbers, amaTuaregs namaTubos.AbaseCarthage bahlasela cishe ngekhulu lesi-7 BC.AbaseLibya babelwa neCarthage ngonyaka ka-201 BC Umbuso wobumbano weNumidian wasungulwa.AmaRoma ahlasela ngonyaka we-146 BC.Ama-Arabhu anqoba amaByzantine ngekhulu lesi-7 futhi anqoba amaBerbers endawo, aletha isiko lama-Arabhu kanye nobuSulumane.UMbuso WaseTurkey wathumba iTripoli maphakathi nekhulu le-16 I-Tania neCyrenaica babephethe izindawo ezisogwini.I-Libya yaba ikoloni lase-Italy ngemuva kwempi yase-Italiya neTurkey ngo-Okthoba 1912. Ekuqaleni kuka-1943, iBrithani neFrance babengena enyakatho naseningizimu yeLibya.AbaseBrithani babengena ezindaweni ezisenyakatho iTripolitani naseCyrenaica. , IFrance yathatha isifunda esiseningizimu neFezzan futhi yasungula uhulumeni wezempi. Ngemuva kweMpi Yezwe II, iZizwe Ezihlangene zasebenzisa amandla kuzo zonke izindawo zaseLibya. NgoDisemba 24, 1951, iLibya yamemezela inkululeko yayo futhi yasungula i-United Kingdom yaseLibya ngohlelo lukahulumeni. INkosi I yayiyinkosi. Ngo-Ephreli 15, 1963, uhlelo lombuso lwachithwa futhi izwe laqanjwa kabusha ngokuthi uMbuso WaseLibya. NgoSepthemba 1, 1969, "iFree Officer Organisation" eholwa nguGaddafi yavula umbuso wamasosha futhi yaketula umthetho we-Idriss. , Usungule iKomidi Le-Revolution Command elaliholwa uGaddafi, wasebenzisa amandla amakhulu ezwe, futhi wamemezela ukusungulwa kweRiphabhuliki Yase-Libyan Arab. Ngo-Mashi 2, 1977, uGaddafi wakhipha "Isimemezelo Samandla Abantu", ememezela ukuthi uLi ungene "ekuphathweni kwamandla kwabantu ngqo". Isikhathi sabantu ", siqede bonke ohulumeni bezigaba, samisa izingqungquthela zabantu namakomidi abantu kuwo wonke amazinga, futhi bashintsha i-republic yaba yiJamahiriya. Ngo-Okthoba 1986, igama lezwe laguqulwa. Ifulegi lesizwe: unxande ovundlile nonobude obude Ububanzi besilinganiso ngu-2: 1. Ifulegi liluhlaza ngaphandle kwamaphethini. ILibya yizwe lamaSulumane, futhi iningi lezakhamizi zalo likholelwa ku-Islam. Okuhlaza umbala owuthandayo wabalandeli bamaSulumane. AbaseLibya futhi babheka okuluhlaza njengophawu lwenguquko. , Oluhlaza lumele umbala wobuhle, injabulo nokunqoba. ILibya inabantu abayizigidi ezi-5.67 (2005), ikakhulukazi ama-Arabhu (cishe ama-83.8%), abanye bangamaGibhithe, amaTunisia, namaBerbers. Iningi lezakhamizi likholelwa kubuSulumane, kanti amaSulumane amaSunni enza u-97%. Allah UBo wulimi lukazwelonke, futhi isiNgisi nesiNtaliyane nakho kuyakhulunywa emadolobheni amakhulu. ILibya ingumkhiqizi obalulekile kawoyela eNyakatho Afrika, kanti uwoyela uyindlela yokuphila kwezomnotho nensika enkulu. Ukukhiqizwa kukawoyela kubalwa ngama-50-70% we-GDP, kanti ukuthekelisa uwoyela kuthumela ngaphezu kuka-95% wokuthekelisa okuphelele. Ngaphezu kukawoyela, izinqolobane zegesi yemvelo nazo zinkulu, kanti ezinye izinsiza zifaka i-iron, i-potassium, i-manganese, i-phosphate, ne-copper. Imikhakha emikhulu yezimboni ukukhishwa kukaphethiloli nokucwengisisa, kanye nokucubungula ukudla, ama-petrochemicals, amakhemikhali, izinto zokwakha, ukukhiqiza ugesi, izimayini nezindwangu. Indawo yomhlaba olimekayo ilinganiselwa ku-2% wendawo ephelele yezwe. Ukudla akukwazi ukuzimela, futhi inani elikhulu lokudla lingeniswa. Izitshalo ezinkulu ukolweni, ibhali, ummbila, amakinati, amawolintshi, iminqumo, ugwayi, izinsuku, imifino, njll. Ukufuya izilwane kusendaweni ebalulekile kwezolimo. Abelusi nabelusi abangaphansi kwesigamu balandisa ngaphezu kwengxenye yabantu bezolimo. Amadolobha amakhulu ITripoli: ITripoli iyinhloko-dolobha kanye nechweba elikhulu kunawo wonke eLibya. Itholakala engxenyeni esenyakatho-ntshonalanga yeLibya nasogwini oluseningizimu yeMedithera. Inabantu abangu-2 million (2004). ITripoli ibiyisikhungo sokuhweba nendawo ehlelekile kusukela ezikhathini zasendulo. Ngekhulu lesi-7 BC, abaseFenike basungula amadolobha amathathu kule ndawo, bebonke abizwa ngokuthi "iTripoli", okusho ukuthi "amadolobha amathathu". Kamuva, amabili awo abhujiswa ukuzamazama komhlaba okukhulu ngo-365 AD. U-Oye uphakathi. Idolobha lasinda lodwa, ladlula ekwindla laze lakhula laba iTripoli namuhla. Idolobha laseTripoli lalihlala amaRoma iminyaka engama-600 ngaphambi kokuhlaselwa yiVandals futhi labuswa yiByzantium. Ngekhulu lesi-7, ama-Arabhu eza azohlala lapha, futhi kusukela lapho, isiko lama-Arabhu laqala lapha. Ngo-1951, iLibya yaba yinhloko dolobha ngemuva kokuthola inkululeko. |