Albaniýa döwlet kody +355

Nädip aýlamaly Albaniýa

00

355

--

-----

IDDdöwlet kody Şäher kodyTelefon belgisi

Albaniýa Esasy maglumatlar

Timeerli wagt Wagtyňyz


Timeerli wagt zolagy Wagt guşaklygynyň tapawudy
UTC/GMT +1 sagat

giňişlik / uzynlyk
41°9'25"N / 20°10'52"E
izo kodlamak
AL / ALB
walýuta
Lek (ALL)
Dil
Albanian 98.8% (official - derived from Tosk dialect)
Greek 0.5%
other 0.6% (including Macedonian
Roma
Vlach
Turkish
Italian
and Serbo-Croatian)
unspecified 0.1% (2011 est.)
elektrik
C Europeanewropa 2 pin ýazyň C Europeanewropa 2 pin ýazyň
F görnüşli Şuko wilkasy F görnüşli Şuko wilkasy
Döwlet baýdagy
AlbaniýaDöwlet baýdagy
maýa
Tirana
banklaryň sanawy
Albaniýa banklaryň sanawy
ilaty
2,986,952
meýdany
28,748 KM2
GDP (USD)
12,800,000,000
telefon
312,000
Jübi telefony
3,500,000
Internet eýeleriniň sany
15,528
Internet ulanyjylarynyň sany
1,300,000

Albaniýa giriş

Albaniýa 28,700 inedördül kilometre barabardyr. Günorta-gündogar Europeewropadaky Balkan ýarym adasynyň günbatar kenarynda, demirgazykda Serbiýa we Çernogoriýa, demirgazyk-gündogarda Makedoniýa, günorta-gündogarda Gresiýa, Adriatik deňzi we Ion deňzi we Otranto bogazynyň üsti bilen Italiýa bilen serhetleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy 472 kilometre barabardyr. Daglar we depeler ýurduň meýdanynyň 3/4 bölegini tutýar, günbatar kenarlary bolsa subtropiki Ortaýer deňziniň howasyna eýe. Esasy etnik topar alban, alban dili tutuş ýurtda gürlenýär we köp adam yslama ynanýar.

Albaniýa Respublikasynyň doly ady, meýdany 28,748 inedördül kilometre barabardyr. Günorta-Gündogar Europeewropadaky Balkan ýarym adasynyň günbatar kenarynda ýerleşýär. Demirgazykda Serbiýa we Çernogoriýa (ugugoslawiýa), demirgazyk-gündogarda Makedoniýa, günorta-gündogarda Gresiýa, günbatarda Adriatik we Ion deňizleri we Otranto bogazynyň üsti bilen Italiýa bilen serhetleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy 472 kilometre barabardyr. Daglar we depeler ýurduň meýdanynyň 3/4 bölegini tutýar, günbatar kenarlary düz. Subtropiki Ortaýer deňzi howasy bar.

Albanlar Balkanlaryň gadymy ýaşaýjylarynyň, Ilyanlaryň nesilleri. IX asyrdan soň Wizantiýa imperiýasy, Bolgariýa Patyşalygy, Serbiýa Patyşalygy we Wenesiýa respublikasy tarapyndan dolandyryldy. Garaşsyz feodal gersogy 1190-njy ýylda döredildi. 1415-nji ýylda Türkiýe tarapyndan basylyp alyndy we 500 ýyl töweregi Türkiýe tarapyndan dolandyryldy. Garaşsyzlyk 1912-nji ýylyň 28-nji noýabrynda yglan edildi. Birinji jahan urşy döwründe Awstriýa-Wengriýa, Italiýa, Fransiýa we beýleki ýurtlaryň goşunlary basyp aldy 1920-nji ýylda Owganystan ýene garaşsyzlygyny yglan etdi. Burgeuaz hökümeti 1924-nji ýylda, Respublikan 1925-nji ýylda, monarhiýa 1928-nji ýylda monarhiýa üýtgedildi. Sogu 1939-njy ýylyň aprelinde Italiýa çozýança patyşa boldy. Ikinji jahan urşy döwründe italýan we nemes faşistleri yzygiderli basyp alyndy (1943-nji ýylda nemes faşistleri tarapyndan basylyp alyndy). 1944-nji ýylyň 29-njy noýabrynda Azerbaýjanyň halky Kommunistik partiýanyň ýolbaşçylygynda häkimiýeti ele almak we ýurdy azat etmek üçin anti-faşistik milli azat ediş söweşini alyp bardy. 1946-njy ýylyň 11-nji ýanwarynda Albaniýa Halk Respublikasy döredildi. 1976-njy ýylda Konstitusiýa üýtgetmeler girizildi we ady Albaniýanyň Sosialistik Halk Respublikasyna üýtgedildi. 1991-nji ýylyň aprelinde konstitusiýa üýtgetme girizildi we ýurduň ady Albaniýa Respublikasy boldy.

Milli baýdak: Uzynlygy 7: 5 bolan ini bilen gönüburçly. Baýdak meýdançasy, ortasynda gara iki kelleli bürgüt bilen goýy gyzyl reňkde. Albaniýa "dag bürgütleriniň ýurdy" diýlip atlandyrylýar we bürgüt milli gahryman Skanderbegiň nyşany hasaplanýar.

Albaniýanyň ilaty 3,134 million (2005), şolardan 98% -i albanlar. Etnik azlyklar esasan grek, makedon, serb, horwat we ş.m. Resmi dil alban dilidir. Residentsaşaýjylaryň 70% -i yslama, 20% -i prawoslaw kilisesine, 10% -i katoliklige ynanýar.

Albaniýa Europeewropanyň iň garyp ýurdy. Populationurduň ilatynyň ýarysy henizem ekerançylyk bilen meşgullanýar we ilatyň bäşden bir bölegi daşary ýurtlarda işleýär. Seriousurduň çynlakaý ykdysady problemalary ýokary işsizlik, ýokary derejeli hökümet işgärleriniň arasyndaky korrupsiýa we guramaçylykly jenaýat. Albaniýa daşary ýurtlardan, esasanam Gresiýadan we Italiýadan ykdysady kömegi alýar. Eksport az, import esasan Gresiýadan we Italiýadan gelýär. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlar üçin serişdeler esasan maliýe kömeginden we daşary ýurtlarda işleýän bosgunlaryň girdejilerinden gelýär.


Tirana: Albaniýanyň paýtagty Tirana, Albaniýanyň syýasy, ykdysady, medeni we transport merkezi we Tiranyň paýtagty. Ol Ksemýa dagynyň günbatar tarapynda, Issem derýasynyň merkezi böleginde, gündogarda, günortada we demirgazykda daglar bilen gurşalan, Adriatik kenar ýakasyndan 27 km günbatarda we hasylly merkezi Albaniýa düzlüginiň ahyrynda ýerleşýär. Iň ýokary ortaça temperatura 23,5 ℃, iň pes temperatura 6,8 is. Residentsaşaýjylaryň köpüsi musulmanlar.

Tirana ilkinji gezek XVII asyryň başynda bir türk generaly tarapyndan guruldy. Immigrantlary özüne çekmek üçin metjit, konditer dükany we hammam gurdy. Ulagyň ösmegi we kerwenleriň köpelmegi bilen Tirana kem-kemden söwda merkezine öwrüldi. 1920-nji ýylda Luşne konferensiýasy Tirany Albaniýanyň paýtagty etmek kararyna geldi. Patyşa Zog I-iň döwründe 1928-nji ýyldan 1939-njy ýyla çenli Tirana şäherini täzeden meýilleşdirmek üçin italýan arhitektorlary işe alyndy. 1939-njy ýyldan 1944-nji ýyla çenli Albaniýany nemes we italýan basyp almagy gutarandan soň, 1946-njy ýylyň 11-nji ýanwarynda Tirana şäherinde Albaniýa Halk Respublikasy döredildi.

Ikinji jahan urşundan soň Tirana Sowet Soýuzynyň we Hytaýyň kömegi bilen giň gerim aldy. 1951-nji ýylda gidroelektrik we ýylylyk elektrik stansiýalary guruldy. Indi Tirana, metallurgiýa, traktorlary bejermek, azyk önümçiligi, dokma önümleri, derman önümleri, kosmetika, boýaglar, aýna we farfor ýaly pudaklar bilen ýurduň iň uly şäher we esasy senagat merkezine öwrüldi. Tiranyň golaýynda kömür kän bar. Durres we beýleki ýerler bilen demir ýol baglanyşyklary bar we halkara howa menzili bar.

Şäher agaçlaryň kölegesinde, 200-den gowrak seýilgäh we köçe bagy bar we şäher merkezindäki Skanderbeg meýdanyndan birnäçe agaçdan ýasalan şaýollar ýaýraýar. 1969-njy ýylda, Albaniýa Halk Respublikasynyň döredilmeginiň 23 ýyllygy mynasybetli Skanderbeg meýdançasynda Albaniýanyň milli gahrymany Skanderbeg üçin bürünçden ýasalan heýkel tamamlandy. Meýdanyň golaýynda metjit (1819-njy ýylda gurlan), Sogu neberesiniň şa köşgi, Milli azat ediş söweş muzeýi, rus binagärlik we medeniýet köşgi we Tirana milli uniwersiteti bar. Şäheriň gündogarynda we demirgazygynda esasy bölegi köne şäher bolup, olaryň köpüsi adaty aýratynlyklary bolan köne binalardyr. Şäherde teatrlar, muzeýler we konsert zallary bar. Şäheriň gündogar çetindäki Daeti dagynyň beýikligi 1612 metr, emeli köller, açyk teatrlar we dynç alyş öýleri bilen gurşalan 3500 gektar Daeti milli seýilgähi bar.