Albania, magaca buuxa ee Jamhuuriyadda Albania, wuxuu ku fadhiyaa dhul dhan 28,748 kiiloomitir oo laba jibbaaran. Waxay ku taal xeebta galbeed ee Jasiiradda Balkan ee Koonfur-bari Yurub. Waxaa xuduud la leh Serbia iyo Montenegro (Yugoslavia) waqooyiga, Makedonia waqooyi-bari, Griiga koonfur-bari, Adriatic iyo Badaha Ionian ee galbeedka, iyo Talyaaniga oo ka gudbaya Otranto Strait. Xeebta dhererkeedu waa 472 kilomitir. Buuraha iyo buuruhu waxay gaarayaan 3/4 ee aagga dalka, xeebta galbeedna waa bannaan. Waxay leedahay cimilo-dhexaad cimilo-wadaag ah.

Albaaniyiinta waa farac ka mid ah dadkii hore ee deganaa Balkans, Ilyans. Wixii ka dambeeyay qarnigii 9aad ee miilaadiga, waxaa xukumayay Boqortooyadii Byzantine, Boqortooyadii Bulgaria, Boqortooyadii Serbia, iyo Jamhuuriyadda Venice. Duud madax-bannaan oo madax-bannaan ayaa la aasaasay 1190. Waxaa ku soo duulay Turkiga 1415 waxaana xukumayay Turkiga muddo ku dhow 500 oo sano. Gooni-isu-taagga waxaa lagu dhawaaqay Nofeembar 28, 1912. Intii lagu jiray Dagaalkii Koowaad ee Adduunka, waxaa qabsaday ciidammadii Austria-Hungary, Italy, France iyo dalal kale, 1920-kii ayay Afghanistan markale ku dhawaaqday madax-bannaanideeda. Dawladdii burjuwaasiga waxaa la aasaasay 1924, Jamhuuriyadda waxaa la aasaasay 1925, boqortooyadiina waxaa loo beddelay boqortooyada 1928. Sogu wuxuu ahaa boqor ilaa duullaankii talyaaniga ee bishii Abriil 1939. Intii lagu guda jiray Dagaalkii Labaad ee Adduunka, waxaa si isdaba joog ah u qabsaday qabqablayaashii Talyaaniga iyo Jarmalka (oo ay ku soo duuleen faashiyiintii Jarmalka 1943). Bishii Nofeembar 29, 1944, dadka Azerbaijan oo uu hoggaaminayo Xisbiga Shuuciga ah waxay la galeen dagaal xorriyad-doon qaran oo ka soo horjeedda fashiiste si ay xukunka ula wareegaan, ugana xoreeyaan dalka. Janaayo 11, 1946, Jamhuuriyadda Dadka ee Albania waxaa la aasaasay. Sannadkii 1976dii, ayaa dastuurka wax laga beddelay oo magaca loo beddelay Jamhuuriyadda Hantiwadaagga Dadka ee Albania. Bishii Abriil 1991, wax ka beddelka dastuurka ayaa la ansixiyay, waddankana waxaa loo bixiyay Jamhuuriyadda Albania.

Calanka qaranka: Waa afargeesle leh cabbir dherer ahaan iyo ballaciisu yahay 7: 5. Dhulka calanku waa casaan madow oo leh gorgor madow oo laba madax leh oo dhexda lagu xardhay. Albania waxaa loo yaqaan "dalka gorgorka buuraha", gorgorkana waxaa loo arkaa inuu yahay astaanta halyeeyga qaranka Skanderbeg.

Tirada dadka Albania waa 3.134 milyan (2005), taas oo dadka reer Albania ay yihiin 98%. Qowmiyadaha laga tirada badan yahay ayaa u badan Griig, Macedonia, Seerbiya, Kroatiyaan, iwm. Luqadda rasmiga ah waa Albaaniyaan. 70% dadka deegaanka ayaa aaminsan diinta Islaamka, 20% waxay aaminsan yihiin kaniisada Orthodox, halka 10% ay aaminsan yihiin diinta Katooliga.

Albania waa waddanka ugu faqiirsan Yurub, kalabar dadka dalka ku nool weli waxay ku howlan yihiin falashada beeraha, shan meelood meel dadka ka mid ahi waxay ka shaqeeyaan dibadda. Dhibaatooyinka dhaqaale ee daran ee dalka ka jira waxaa ka mid ah shaqo la’aanta badan, musuqmaasuqa madaxda sare ee dowladda, iyo dembiyada abaabulan. Albania waxay kaalmo dhaqaale ka heshaa dalal shisheeye gaar ahaan Griiga iyo Talyaaniga. Dhoofku waa yar yahay, waxna la soo dhoofsashada inta badan waxay ka yimaadaan Griiga iyo Talyaaniga. Dhaqaalaha alaabada dibada laga keeno badanaa waxay ka yimaadaan kaalmada dhaqaale iyo dakhliga ka soo gala qaxootiga dibada ka shaqeeya.

Tirana: Tirana, caasimada Albania, waa xarunta siyaasadeed, dhaqaale, dhaqan iyo gaadiid ee Albania iyo caasimada Tirana. Waxay ku taal berkedda webiga dhinaceeda galbeed ee Kruya Mountain oo ku taal bartamaha Webiga Issem, oo ay ku wareegsan yihiin buuro bariga, koonfurta iyo woqooyiga, 27 kiiloomitir galbeedka xeebta Adriatic, iyo dhammaadka bartamaha barwaaqada leh ee Albania. Heerkulka ugu sarreeya celcelis ahaan waa 23.5 ℃ kan ugu hooseeyaana waa 6.8 ℃. Dadka degan badankood waa Muslimiin.

Tirana waxaa markii ugu horeysay dhisay Jeneraal Turki ah horaantii qarnigii 17aad. Si uu u soo jiito dadka soo galootiga ah, wuxuu aasaasay masaajid, dukaan keega lagu sameeyo iyo qubeys. Horumarinta gaadiidka iyo kororka gawaarida, Tirana waxay si tartiib tartiib ah u noqotay xarun ganacsi. Sannadkii 1920, shirkii Lushne wuxuu go'aansaday in Tirana laga dhigo caasimadda Albania. Intii lagu gudajiray xukunkii King Zog I 1928 ilaa 1939, nashqadeeyayaal Talyaani ah ayaa loo kireystay inay dib u qorsheeyaan magaalada Tirana. Kadib qabsashadii Jarmalka iyo Talyaani ee Albania sanadihii 1939 ilaa 1944 dhamaaday, Jamhuuriyadda Dadka ee Albania waxaa laga aasaasay magaalada Tirana Janawari 11, 1946. Dagaalkii Labaad ee Aduunka kadib, Tirana waxay sameysay balaarin balaaran iyadoo gacan ka heleysa Midowgii Soofiyeeti iyo Shiinaha Sannadkii 1951-kii, waxaa la dhisay warshad-biyood iyo tamarta kuleylka. Hadda Tirana waxay noqotay magaalada ugu weyn dalka iyo xarun weyn oo warshadeed, oo leh warshado ay ka mid yihiin birta, hagaajinta cagaf-cagafyada, ka shaqeynta cuntada, dharka, dawooyinka, waxyaabaha la isku qurxiyo, midabbada, dhalooyinka, iyo weelka. Tirana meel u dhow waxaa ku yaal dhuxul dhagaxa laga qodo. Waxaa jira isku xira tareen iyo Durres iyo meelo kale, waxaana ku yaalo garoon diyaaradeed oo caalami ah.

Magaalada waxaa hadheeyay geedo, waxaa ku yaal in ka badan 200 oo jardiinooyin iyo jardiinooyin waddooyinka ah, iyo dhowr waddo oo geed-saf ah ayaa ka baxa Fagaaraha Skanderbeg ee ku yaal bartamaha magaalada. Sannadkii 1969, oo ku beegnayd sannad-guuradii 23-aad ee ka soo wareegtay aasaaskii Jamhuuriyadda Dadka ee Albania, taallo naxaas ah oo loo sameeyay halyeygii qaranka Albaniya ee Skanderbeg ayaa lagu dhammaystiray Fagaaraha Skanderbeg. Barxadda agteeda waxaa ku yaal masaajidka (oo la dhisay 1819), qasrigii boqortooyada ee boqortooyadii Sogu, Matxafkii Dagaalkii Xoreynta Qaranka, Qasriga Dhismaha iyo Dhaqanka Ruushka, iyo Jaamacadda Qaranka ee Tirana. Qeybta ugu weyn ee bariga iyo waqooyiga magaalada waa magaalada qadiimiga ah, halkaas oo badankood ay yihiin dhismayaal duug ah oo leh astaamo dhaqameed. Magaalada waxaa ku yaal tiyaataro, matxafyo iyo hoolalka xafladaha. Buurta Daeti oo ku taal xaafadaha bari ee magaalada ayaa dhererkeedu yahay 1612 mitir.Waxay leedahay 3,500 hektar oo ah Beerta Qaranka ee Daeti, oo ay ku hareereysan yihiin harooyin macmal ah, tiyaatarro banaanka ah, iyo guryo nasasho.