Kamboje kode y'igihugu +855

Uburyo bwo guhamagara Kamboje

00

855

--

-----

IDDkode y'igihugu Umujyinimero ya terefone

Kamboje Amakuru Yibanze

Igihe cyaho Igihe cyawe


Umwanya wigihe Itandukaniro ryigihe
UTC/GMT +7 isaha

ubunini / uburebure
12°32'51"N / 104°59'2"E
kodegisi
KH / KHM
ifaranga
Riels (KHR)
Ururimi
Khmer (official) 96.3%
other 3.7% (2008 est.)
amashanyarazi
Andika inshinge za Amerika y'Amajyaruguru n'Ubuyapani inshinge 2 Andika inshinge za Amerika y'Amajyaruguru n'Ubuyapani inshinge 2
Andika c Abanyaburayi 2-pin Andika c Abanyaburayi 2-pin
ibendera ry'igihugu
Kambojeibendera ry'igihugu
umurwa mukuru
Phnom Penh
urutonde rwa banki
Kamboje urutonde rwa banki
abaturage
14,453,680
akarere
181,040 KM2
GDP (USD)
15,640,000,000
telefone
584,000
Terefone ngendanwa
19,100,000
Umubare wabakoresha interineti
13,784
Umubare w'abakoresha interineti
78,500

Kamboje Intangiriro

Kamboje ifite ubuso bwa kilometero kare 180.000. Iherereye mu majyepfo y’igice cya Indochina mu majyepfo y’iburasirazuba bwa Aziya, ihana imbibi na Laos mu majyaruguru, Tayilande mu majyaruguru y’iburengerazuba, Vietnam mu burasirazuba n’amajyepfo y’amajyepfo, n’ikigobe cya Tayilande mu majyepfo y’iburengerazuba. Inkombe ifite uburebure bwa kilometero 460. Ibice byo hagati n'amajyepfo ni ibibaya, iburasirazuba, amajyaruguru n'iburengerazuba bikikijwe n'imisozi n'ibibaya, kandi igice kinini gitwikiriwe n'amashyamba. Ifite ikirere gishyuha gishyuha kandi cyibasiwe nubutaka n’imvura, kandi imvura iratandukanye cyane. Nkigihugu cy’ubuhinzi gakondo, urufatiro rw’inganda rufite intege nke, kandi n’ahantu nyaburanga hakurura ba mukerarugendo harimo amateka y’amateka ya Angkor, Phnom Penh na Port ya Sihanoukville.

Kamboje, izina ryuzuye ryubwami bwa Kamboje, ifite ubuso bwa kilometero kare 180.000. Iherereye mu majyepfo y’igice cya Indochina mu majyepfo y’amajyepfo ya Aziya, hamwe na Laos mu majyaruguru, Tayilande mu majyaruguru y’iburengerazuba, Vietnam mu burasirazuba no mu majyepfo y’iburasirazuba, n’ikigobe cya Tayilande mu majyepfo y’iburengerazuba. Inkombe z'inyanja zifite uburebure bwa kilometero 460. Ibice byo hagati n'amajyepfo ni ibibaya, iburasirazuba, amajyaruguru n'iburengerazuba bikikijwe n'imisozi n'ibibaya, kandi igice kinini gitwikiriwe n'amashyamba. Umusozi wa Aola mu gice cyiburasirazuba bwa Range ya Cardamom ufite metero 1813 hejuru yinyanja kandi niwo mpinga ndende muri kariya gace. Umugezi wa Mekong ufite uburebure bwa kilometero 500 mu ifasi kandi unyura mu burasirazuba. Ikiyaga cya Tonle Sap nicyo kiyaga kinini mu gace k'Ubuhinde n'Ubushinwa, gifite ubuso bwa kilometero kare 2500 ku rwego rw'amazi make na kilometero kare 10,000 mu gihe cy'imvura. Hariho ibirwa byinshi kuruhande rwinyanja, cyane cyane ikirwa cya Koh Kong na Long Island. Ifite ikirere gishyuha gishyuha, hamwe nubushyuhe buri mwaka bwa 29-30 ° C, igihe cyimvura kuva Gicurasi kugeza Ukwakira, nigihe cyizuba kuva mu Gushyingo kugeza muri Mata umwaka ukurikira. Bitewe nubutaka n’imvura, imvura iratandukanye cyane ahantu hamwe. Isonga ryamajyepfo yumusozi wa Xiangshan rishobora kugera kuri mm 5400, Phnom Penh. Hafi ya mm 1000 iburasirazuba. Igihugu kigabanyijemo intara 20 n’amakomine 4.

Ubwami bwa Funan bwashinzwe mu kinyejana cya 1 nyuma ya Yesu, maze buhinduka igihugu gikomeye cyategekaga igice cy’amajyepfo y’igice cya Indochina mu kinyejana cya 3. Kuva mu mpera z'ikinyejana cya 5 kugeza mu ntangiriro z'ikinyejana cya 6, Funan yatangiye kugabanuka kubera amakimbirane yo mu gihugu hagati y'abategetsi.Mu ntangiriro z'ikinyejana cya 7, yigaruriwe na Zhenla yazamutse mu majyaruguru. Ubwami bwa Zhenla bumaze ibinyejana birenga 9. Ingoma ya Angkor kuva mu kinyejana cya 9 kugeza mu ntangiriro z'ikinyejana cya 15 yari igihe cyiza cy'amateka ya Zhenla kandi itangiza umuco w'icyamamare Angkor ku isi. Mu mpera z'ikinyejana cya 16, Chenla yiswe Kamboje. Kuva icyo gihe kugeza mu kinyejana cya cumi n'icyenda rwagati, Kamboje yari mu bihe byo kugabanuka burundu maze iba igihugu cy’abaturanyi bakomeye ba Siam na Vietnam. Kamboje yabaye umurinzi w’Abafaransa mu 1863 maze yinjira mu ishyirahamwe ry’Abafaransa Indochina mu 1887. Yigaruriwe n'Ubuyapani mu 1940. Ubuyapani bumaze kwitanga mu 1945, bwatewe n'Ubufaransa. Ku ya 9 Ugushyingo 1953, Ubwami bwa Kamboje bwatangaje ubwigenge.

Ibendera ry'igihugu: Ni urukiramende rufite igipimo cy'uburebure n'ubugari bwa 3: 2. Igizwe nu mpande eshatu zibangikanye zingana zifatanije hamwe, hamwe nisura nini itukura hagati, hamwe nimirongo yubururu hejuru no hepfo. Umutuku ushushanya amahirwe n'ibyishimo, naho ubururu bugereranya umucyo n'umudendezo. Hagati yubugari butukura, hari urusengero rwera Angkor rwera rufite uruziga rwa zahabu.Iyi ni inyubako izwi cyane yababuda ishushanya amateka maremare ya Kamboje n'umuco wa kera.

Kamboje ifite abaturage miliyoni 13.4, muri bo 84.3% ni icyaro naho 15.7% ni imijyi. Hariho amoko arenga 20, muri yo abaturage ba Khmer bangana na 80% by'abaturage, kandi hari n'amoko mato nka Cham, Punong, Lao, Tayilande na Sting. Khmer ni ururimi rusanzwe, kandi Icyongereza n'Igifaransa ni indimi zemewe. Idini rya Leta ni Budisime.Abantu barenga 80% muri iki gihugu bemera idini ry'Ababuda. Abenshi muri Cham bemera Islam, naho abatuye mu mijyi bake bemera Gatolika.

Kamboje ni igihugu cy’ubuhinzi gakondo gifite ishingiro ry’inganda. Ni kimwe mu bihugu byateye imbere ku isi. Abaturage batuye munsi y’umurongo w’ubukene bangana na 28% by’abaturage bose. Amabuye y'agaciro ni zahabu, fosifate, amabuye y'agaciro na peteroli, hamwe n'icyuma gito, amakara, isasu, manganese, hekeste, ifeza, tungsten, umuringa, zinc, na tin. Amashyamba, uburobyi n'ubworozi bikungahaye ku mutungo. Hariho ubwoko burenga 200 bwibiti, kandi ububiko bwuzuye ni metero kibe miliyari 1.136. Ikungahaye ku biti byo mu turere dushyuha nk'icyayi, ibiti by'icyuma, sandali itukura, n'ubwoko bwinshi bw'imigano. Kubera intambara no gutema amashyamba, umutungo w’amashyamba wangiritse cyane.Igipimo cy’amashyamba cyaragabanutse kiva kuri 70% by’ubuso bw’igihugu kigera kuri 35%, cyane cyane mu misozi y’iburasirazuba, amajyaruguru n’iburengerazuba. Kamboje ikungahaye ku mutungo w'amazi. Ikiyaga cya Tonle Sap ni ubutaka buzwi cyane bwo kuroba mu mazi meza ku isi ndetse n'ubutaka bunini bwo kuroba mu majyepfo y'uburasirazuba bwa Aziya. Inkombe y’amajyepfo yuburengerazuba nubutaka bukomeye bwo kuroba, butanga amafi na shrimp. Ubuhinzi bufite umwanya munini mubukungu bwigihugu. Abaturage b’ubuhinzi bangana na 71% byabaturage bose hamwe na 78% byabaturage bose. Ubutaka bwo guhingwa ni hegitari miliyoni 6.7, muri bwo ubuso bwo kuhira ni hegitari 374.000, bingana na 18%. Ibicuruzwa nyamukuru by’ubuhinzi ni umuceri, ibigori, ibirayi, ibishyimbo, n’ibishyimbo. Ikibaya cy’umugezi wa Mekong n’inkombe z’ikiyaga cya Tonle Sap ni ahantu hazwi cyane mu gutanga umuceri, kandi Intara ya Battambang izwi ku izina rya "ingano". Ibihingwa byubukungu birimo reberi, urusenda, ipamba, itabi, imikindo, isukari, ikawa, na cocout. Muri iki gihugu hari hegitari 100.000 z’ibihingwa bya reberi, kandi umusaruro wa reberi kuri buri gace ugereranije ni mwinshi, aho buri mwaka umusaruro wa toni 50.000 za reberi, ukwirakwizwa cyane mu ntara ya Kampong Cham. Uruganda rwa Kamboje rufite intege nke, cyane cyane harimo gutunganya ibiribwa n’inganda zoroheje. Ahantu nyaburanga hasurwa ni inzibutso zizwi cyane ku isi Angkor, Phnom Penh na Port ya Sihanoukville.


Phnom Penh : Phnom Penh, umurwa mukuru wa Kamboje, niwo mujyi munini mu gihugu utuwe n'abaturage bagera kuri miliyoni 1.1 (1998).

"Phnom Penh" mu ntangiriro yari "Magana Nang Ben" muri Khmer ya Kamboje. "Magana-Nang" bisobanura "umusozi", naho "Ben" nizina ryanyuma ryumuntu. Hamwe na hamwe, "Hai-Nang" na "Ben" bitwa "Madame Benshan". Dukurikije amateka, amateka y’umwuzure yabaye muri Kamboje mu 1372 nyuma ya Yesu. Ku musozi uri ku nkombe z'umurwa mukuru wa Kamboje, umugore witwa Ben aba. Umunsi umwe mu gitondo, ubwo yajyaga ku ruzi gukuramo amazi, yasanze igiti kinini kireremba mu ruzi rutemba, maze igishusho cya Buda cya zahabu kigaragara mu mwobo w'igiti. Yahise ahamagara abagore bake kugira ngo barokore igiti kiva mu ruzi, asanga mu buvumo bw'igiti hari ibishusho 4 by'umuringa n'ibishusho 1 bya Buda. Madamu Ben ni Umubuda wubaha Imana kandi atekereza ko ari impano iva mu ijuru, bityo we n'abandi bagore bogeje ibishusho bya Buda maze babaha ikaze mu rugo kandi babashyira mu bikorwa. Nyuma yaho, we n'abaturanyi be barundanyije umusozi imbere y'urugo rwe maze bubaka urusengero rw'Ababuda hejuru y'umusozi kugira ngo bashushanye ibishusho bitanu bya Buda imbere. Kwibuka uyu Madame Ben, ibisekuru byakurikiyeho bise uyu musozi "Magana Nang Ben", bisobanura umusozi wa Madame Ben. Icyo gihe, Abashinwa bari mu mahanga bitaga "Jin Ben". Mu Kantoneziya, imvugo ya "Ben" na "Bian" irihafi cyane. Nyuma y'igihe, Jin Ben yahindutse "Phnom Penh" mu Gishinwa kandi n'ubu aracyakoreshwa.

Phnom Penh ni umurwa mukuru wa kera. Mu 1431, Siam yateye Khmer.Kubera igitero kidashoboka, Umwami Khmer Ponlia-Yat yimuye umurwa mukuru kuva Angkor yerekeza i Phnom Penh mu 1434. Amaze gushinga umurwa mukuru wa Phnom Penh, yubatse ingoro ya cyami, yubaka insengero 6 z'Ababuda, azamura umusozi w’umunara, yuzura akababaro, acukura imiyoboro, maze bituma umujyi wa Phnom Penh ushingwa. Mu 1497, kubera amacakubiri y'umuryango wa cyami, umwami w'icyo gihe yimukiye i Phnom Penh. Mu 1867, Umwami Norodom yongeye kwimukira i Phnom Penh.

Igice cyiburengerazuba bwa Phnom Penh ni akarere gashya, gafite inyubako zigezweho, bulvari nini na parike nyinshi, ibyatsi, nibindi. Parike ifite indabyo n’ibimera bitoshye ndetse n’umwuka mwiza, bigatuma ahantu heza ho kuruhukira.