Kamboja Patyşalygynyň doly ady Kamboja 180,000 inedördül kilometrden gowrak meýdany tutýar. Günorta-Gündogar Aziýanyň Indoçina ýarym adasynyň günortasynda, demirgazykda Laos, demirgazyk-günbatarda Taýland, gündogarda we günorta-gündogarda Wýetnam we günorta-günbatarda Taýland aýlagy ýerleşýär. Kenar ýakasynyň uzynlygy 460 kilometre barabardyr. Merkezi we günorta bölekleri düzlükler, gündogar, demirgazyk we günbatar daglar we platolar bilen gurşalan we sebitleriň köpüsi tokaýlar bilen örtülendir. Kardom gerşiniň gündogar bölegindäki Aola dagy deňiz derejesinden 1813 metr beýiklikde we bu sebitdäki iň beýik belentlikdir. Mekong derýasynyň uzynlygy takmynan 500 kilometre barabar bolup, gündogardan akýar. Tonle Sap köli, Indoçina ýarym adasyndaky iň uly köl, pes suw derejesinde 2500 inedördül kilometrden gowrak we ýagyş möwsüminde 10 000 inedördül kilometre barabardyr. Kenar ýakasynda köp adalar bar, esasan Koh Kong adasy we Long Island. Tropiki musson howasy bar, ortaça ýyllyk temperaturasy 29-30 ° C, maý aýyndan oktýabr aýyna çenli ýagyş möwsümi we indiki ýylyň noýabr aýyndan aprel aýyna çenli gurak möwsüm. Ainer we mussonyň täsiri bilen ýagyşlar dürli-dürli bolýar. Sýanşan dagynyň günorta ujy 5400 mm, Phnom Penh-e baryp biler Gündogarda takmynan 1000 mm. 20urt 20 welaýata we 4 häkimlige bölünýär.

Funan Patyşalygy biziň eramyzyň I asyrynda döredilip, 3-nji asyrda Indoçina ýarym adasynyň günorta bölegini dolandyrýan güýçli ýurda öwrüldi. V asyryň ahyryndan 6-njy asyryň başyna çenli Funan hökümdarlaryň arasyndaky içerki dawalar sebäpli peselip başlady. 7-nji asyryň başynda demirgazykdan ýokary göterilen Zhenla tarapyndan basylyp alyndy. Zhenla Patyşalygy 9 asyrdan gowrak wagt bäri bar. 9-njy asyrdan XV asyryň başyna çenli Angkor neberesi Zhenlanyň taryhynyň gülläp ösen döwri bolup, dünýä belli Angkor siwilizasiýasyny döretdi. XVI asyryň ahyrynda Chenla Kamboja adyny aldy. Şondan XIX asyryň ortalaryna çenli Kamboja doly pese gaçdy we Siam we Wýetnam üçin güýçli goňşularyň wassal döwletine öwrüldi. Kamboja 1863-nji ýylda fransuz goragçysy boldy we 1887-nji ýylda Fransuz Indoçina federasiýasyna goşuldy. 1940-njy ýylda Japanaponiýa tarapyndan basylyp alyndy. 1945-nji ýylda Japanaponiýa boýun bolansoň, Fransiýa basyp aldy. 1953-nji ýylyň 9-njy noýabrynda Kamboja Patyşalygy garaşsyzlygyny yglan etdi.

Milli baýdak: Uzynlygy 3: 2 bolan ini bilen gönüburçly. Üç sany parallel gorizontal gönüburçlukdan, ortasynda giň gyzyl ýüzi we ýokarsynda we aşagynda gök zolaklardan ybarat. Gyzyl şowlulygy we şatlygy, gök bolsa ýagtylygy we erkinligi aňladýar. Gyzyl giň ýüzüň ortasyna ak Angkor ybadathanasy altyn çyzyk bilen boýaldy.Kambojanyň uzak taryhyny we gadymy medeniýetini alamatlandyrýan meşhur budda binasy.

Kambojanyň 13,4 million ilaty bar, şolardan 84,3% oba we 15,7% şäher. 20-den gowrak etnik topar bar, şolardan ilatyň 80% -ini kmer halky düzýär, şeýle hem Çam, Punong, Laos, Taý we Sting ýaly etnik azlyklar bar. Khmer umumy dil, iňlis we fransuz dilleri hem resmi diller. Döwlet dini buddizmdir. Inurtda ýaşaýanlaryň 80% -den gowragy buddaçylyga ynanýar. Çam halkynyň köpüsi yslama ynanýar, şäher ilatynyň birnäçesi katoliklige ynanýar.

Kamboja, senagat binýady gowşak adaty oba hojalygydyr. Dünýäde iň ösen ýurtlaryň biri. Garyplyk çäginden aşakda ýaşaýan ilat umumy ilatyň 28% -ini tutýar. Mineral ýataklaryna esasan altyn, fosfat, gymmat bahaly daşlar we nebit, şeýle hem az mukdarda demir, kömür, gurşun, marganes, hek daşy, kümüş, wolfram, mis, sink we galaýy girýär. Tokaý hojalygy, balykçylyk we maldarçylyk baý serişdelere baý. 200-den gowrak agaç görnüşi bar we umumy saklanyş mukdary takmynan 1,136 milliard kub metrdir. Çaý, demir agajy, gyzyl sandal agajy we köp sanly bambuk ýaly tropiki agaçlara baý. Uruş we tokaýlaryň çapylmagy sebäpli tokaý baýlyklaryna uly zeper ýetdi. Tokaý bilen gurşaw derejesi ýurduň umumy meýdanynyň 70% -inden 35% -e çenli azaldy, esasan gündogaryň, demirgazykyň we günbataryň daglyk ýerlerinde. Kamboja suw baýlyklaryna baý. Tonle Sap köli dünýäde meşhur tebigy süýji suw balykçylyk meýdançasy we Günorta-Gündogar Aziýanyň iň uly balykçylyk meýdançasydyr. "Balyk köli" diýlip atlandyrylýar. Günorta-günbatar kenar, balyk we gysga öndürýän möhüm balykçylyk ýeridir. Oba hojalygy halk hojalygynda esasy orny eýeleýär. Oba hojalygynyň ilaty umumy ilatyň takmynan 71% -ini we umumy zähmet ilatynyň 78% -ini tutýar. Ekin meýdanlary 6,7 million gektar, şolardan suwarymly ýer 374,000 gektar, 18% -i tutýar. Esasy oba hojalyk önümleri tüwi, mekgejöwen, kartoşka, nohut we noýba bolup durýar. Mekong derýasynyň basseýni we Tonle Sap kölüniň kenarlary tüwi öndürýän meşhur sebitler, Battambang welaýaty bolsa "däne" diýilýär. Ykdysady ekinlere rezin, burç, pagta, temmäki, şeker palmasy, gant şugundyry, kofe we ​​kokos degişlidir. Inurtda 100,000 gektar rezin ekin meýdanlary bar we bir meýdana rezin öndürmek has ýokary, ýyllyk 50,000 tonna rezin önümçiligi esasan gündogar Kampong Çam welaýatynda paýlanýar. Kambojanyň senagat bazasy gowşak, esasanam azyk önümçiligi we ýeňil senagat. Esasy syýahatçylyk ýerleri dünýä belli Angkor ýadygärlikleri, Pnompen we Sihanoukwil portydyr.

Pnompen : Kambojanyň paýtagty Pnompen takmynan 1,1 million ilaty bolan (1998) ýurduň iň uly şäheridir.

"Phnom Penh" aslynda Kamboja kmerinde "Nüz Nang Ben" bolupdy. "-Üz-Nang" "dag", "Ben" - adamyň familiýasy. Bilelikde "Haý-Nang" we "Ben" "Benşam hanym" diýilýär. Taryhy maglumatlara görä, 1372-nji ýylda Kambojada uly suw joşmasy bolupdyr. Kambojanyň paýtagtynyň kenaryndaky depede Ben atly bir aýal ýaşaýar. Bir gün irden suw götermek üçin derýa gideninde, akýan derýada ýüzýän ullakan agajy gördi we agaç çukurynda altyn budda heýkeli peýda boldy. Derrew derýany halas etmek üçin birnäçe aýal-gyzy çagyryp, agaç gowagynda 4 sany bürünç heýkel we 1 sany Budda heýkeliniň bardygyny bildi. Ben hanym takwa Buddist we muny jennetden gelen sowgat diýip hasaplaýar, şonuň üçin özi we beýleki aýallar Budda heýkellerini ýuwup, dabaraly ýagdaýda öýlerine garşy aldylar we berkitdiler. Soň bolsa, goňşulary bilen öýüniň öňündäki depäni ýygnap, içindäki bäş sany Buddanyň heýkelini berkitmek üçin depäniň depesinde Buddist ybadathanasyny gurdy. Ben Madame-ni ýatlamak üçin soňraky nesiller bu daga "Nüz Nang Ben" diýip at berdiler, bu bolsa Ben Madame dagyny aňladýar. Şol döwürde daşary ýurtly hytaýlylar "Jin Ben" diýip atlandyrýardylar. Kanton dilinde "Ben" we "Bian" sözleri gaty ýakyn. Wagtyň geçmegi bilen Jin Ben hytaý dilinde "Phnom Penh" -e öwrüldi we häzirki wagtda hem ulanylýar.

Pnompen gadymy paýtagt. 1431-nji ýylda Siam Khmer şäherine çozdy. Çydap bolmaýan çozuş sebäpli Kmer şasy Ponlia-atat 1434-nji ýylda paýtagt Angkordan Pnompen şäherine göçdi. Pnompeniň paýtagtyny gurandan soň, köşk gurdy, 6 sany budda ybadathanasy gurdy, diň dagyny galdyrdy, depressiýalardan doldy, kanallar gazdy we Pnompen şäherini emele getirdi. 1497-nji ýylda şa maşgalasynyň bölünmegi sebäpli şol wagtky patyşa Phnom Penhden göçüpdir. 1867-nji ýylda korol Norodom ýene Pnompen şäherine göçdi.

Pnompeniň günbatar bölegi täze etrapdyr, häzirki zaman binalary, giň bulwarlar we köp sanly seýilgähler, gazonlar we ş.m. Seýilgäh güllerden we otlardan, arassa howadan doly we adamlaryň dynç almagy üçin amatly ýerdir.