Estonia, magaca buuxa ee Jamhuuriyadda Estonia, wuxuu ku fadhiyaa dhul dhan 45,200 kiiloomitir oo laba jibbaaran. Waxay ku taal xeebta bari ee Badda Baltic, waxay xuduud la leedahay Gacanka Riga, Badda Baltic iyo Gacanka Finland ee waqooyi-galbeed, Latvia ee koonfur-bari iyo Ruushka bariga. Xeebta dhererkeedu waa 3794 kilomitir. Dhulku dhulku waa mid hoose oo fidsan oo leh buuro hoose oo u dhexeeya, celcelis ahaanna kor u qaadaya 50 mitir. Harooyin badan iyo dhiiqo. Webiyada ugu waaweyn waa Narva, Pärnu, iyo Emagi. Harooyinka ugu waaweyn waa Lake Chud iyo Lake Wolz. Waxay leedahay cimilo-baddeed, iyada oo xilliga qaboobaha ugu qabow Janaayo iyo Febraayo, celcelis ahaan heer kulkiisu yahay -5 ° C, xagaaga ugu kulul Julaay, celcelis ahaan heerkulkiisu yahay 16 ° C iyo celcelis ahaan roob sanadle ah 500-700 mm.

Dalku wuxuu u qaybsan yahay 15 gobol, wadar ahaanna waa 254 magaalooyin waawayn iyo kuwa waaweyn Magacyada gobolada ayaa kala ah: Da-Viru, Yalva, Villandi, Yegheva, Tartu, Viru, Varga, Belva, Parnu iyo Riane.

Dadka reer Estonia waxay ku noolaayeen maanta Estonia tan iyo wakhtiyadii hore. Laga soo bilaabo 10-kii illaa 12-kii AD, koonfur-bari Estonia waxaa lagu daray Kievan Rus. Qaranka Estonia waxaa la aasaasay qarniyadii 12aad ilaa 13aad. Horaantii qarnigii 13aad, Estonia waxaa ku soo duulay oo qabsaday Jarmalka Jarmalka iyo Daanish. Laga soo bilaabo bartamihii qarnigii 13aad ilaa bartamihii qarnigii 16aad, Estonia waxaa qabsadey Saliibiyiintii Jarmalka waxayna ka mid noqotay Livonia. Dhamaadkii qarnigii 16aad, dhulkii Estonia waxaa loo qaybiyey Sweden, Danmark iyo Poland. Bartamihii qarnigii 17aad, Iswiidhan waxay qabsatay Estonia oo dhan. Intii u dhaxeysay 1700 iyo 1721, Peter the Great wuxuu dagaal dheer la galay "Waqooyiga Woqooyi" oo uu la galay Sweden si uu u qabsado marinka Badda Baltic, ugu dambeyntiina wuxuu ka adkaaday Sweden, wuxuuna ku qasbay Sweden inay saxiixdo "Nishtat Peace Treaty" oo ay la wareegto Estonia. Estonia waxaa lagu daray Ruushka.

Awoodii Soofiyeeti waxaa la aasaasay Nofeembar 1917. Bishii Febraayo 1918, dhammaan dhulkii Estonia waxaa qabsaday ciidamada Jarmalka. Estonia waxay ku dhawaaqday in la aasaasay jamhuuriyad dimoqraadi ah burjuwaadi bishii Meey 1919. Bishii Febraayo 24, 1920, Ai wuxuu ku dhawaaqay inuu ka go'ay awooddii Soofiyeeti. Borotokoolka qarsoodiga ah ee heshiiskii gardaro la’aanta ee ay kala saxeexdeen Midowgii Soofiyeeti iyo Jarmal bishii Ogos 23, 1938 wuxuu dhigayaa in Estonia, Latvia iyo Lithuania ay yihiin aagaggii saamaynta Midowgii Soofiyeeti. Estonia waxay ku biirtay Midowgii Soofiyeeti 1940. Markay ahayd Juun 22, 1941, Jarmalku wuxuu weeraray Midowgii Soofiyeeti.Estonia waxaa Jarmalka haystay muddo saddex sano ah waxayna ka mid noqotay Gobolka Bari ee Jarmalka. Bishii Nofeembar 1944, ciidammadii Soofiyeeti ee Cas waxay xoreeyeen Estonia. Bishii Nofeembar 15, 1989, Soofiyeeti Sare ee Estonia wuxuu caddeeyay in ansax ahayn ku dhawaaqista ku biiritaanka Estonia ee Midowgii Soofiyeeti 1940. Bishii Maarso 30, 1990, Jamhuuriyadda Estonia waa la soo celiyay. Bishii Agoosto 20, 1991, Jacaylku wuxuu si rasmi ah ugu dhawaaqay madax-bannaanida. Bishii Sebtember 10 ee isla sannadkaas, Ai wuxuu ku biiray CSCE wuxuuna ku biiray Qaramada Midoobay bishii Sebtember 17.

Calanka qaranka: Laydi xagal jiifsan oo leh cabir dherer ah ama ballaciisu yahay 11: 7. Dusha sare ee calanku wuxuu ka kooban yahay saddexagal oo siman oo isle'eg oo siman oo isku wada xidhan, oo buluug, madow iyo caddaan ah kor ilaa hoos. Buluug wuxuu astaan ​​u yahay madax-bannaanida, madax-bannaanida iyo midnimada dhuleed; madow wuxuu astaan ​​u yahay hantida, dalka barwaaqada ah ee dalka iyo kheyraadka macdanta qani ku ah; caddaanku wuxuu astaan ​​u yahay hanashada, xorriyadda, iftiinka iyo daahirnimada. Calanka hadda jira waxaa si rasmi ah loo adeegsaday 1918. Estonia waxay noqotay jamhuuriyad Midowgii Soofiyeeti ee hore sanadkii 1940. Tan iyo sanadkii 1945, calan guduudan oo leh xidig shan gees leh, hanjabaad iyo dubbe oo ku taal qaybta kore iyo diilimaad cadaan, buluug iyo casaan ah oo ku yaal qeybta hoose ayaa loo qaatay calanka qaranka. Sannadkii 1988, ayaa dib loo soo celiyey calankii asalka ahaa ee qaranka, taas oo ah, calanka hadda jira.

1.361 milyan Estonia (dhammaadkii 2006). Kuwaas waxaa ka mid ah, dadka magaalooyinka ku noolaa waxay gaarayeen 65.5% halka dadka reer miyiga ah ay ahaayeen 34.5%. Celceliska cimriga ragga waa 64.4 sano halka tan dumarkuna ay tahay 76.6 sano. Qowmiyadaha ugu waaweyn waa Estoniyaanka 67.9%, Ruushka 25.6%, Yukreeniyaan 2.1% iyo Belarusian. Afka rasmiga ah waa Istooniyaan. Ingiriisiga iyo Ruushka sidoo kale si ballaaran ayaa loo adeegsadaa. Diimaha ugu waaweyn waa Protestant Lutheran, Eastern Orthodox iyo Katooliga.

Estonia waxay ka horumarsan tahay warshadaha iyo beeraha. Kheyraadka dabiiciga waa kuyaryihiin dhulka hawdka waa 1.8146 milyan hektar, oo u dhiganta 43% guud ahaan dhulka. Macdanaha ugu waaweyn waxaa ka mid ah saliida shale (keydka ilaa 6 bilyan oo tan), dhagaxa fosfateerka (keydka ilaa 4 bilyan tan), nuurad, iwm. Qaybaha ugu waaweyn ee warshadaha waxaa ka mid ah soo saarista mashiinada, ka shaqeynta alwaaxda, qalabka dhismaha, qalabka elektarooniga, dharka iyo warshadaha soo saara cuntada. Beeraha waxaa ku badan dhaqashada xoolaha, inta badan dhaqashada lo'da caanaha, lo'da iyo doofaarrada; dalagyada ugu muhiimsan waa: qamadiga, galley, baradhada, khudradda, galleyda, flax iyo dalagyada calafka xoolaha. Warshadaha tiirarka sida dalxiiska, gaadiidka transit iyo warshadaha adeegga ayaa sii waday inay koraan.

Tallinn: Tallinn, caasimada Jamhuuriyadda Estonia (Tallinn), waxay ku taal inta u dhexeysa Gacanka Riga iyo Gacanka Copley ee xeebta koonfureed ee Gacanka Finland ee Badda Baltic ee waqooyiga-galbeed ee Ireland.Waxay isku xidhi jirtay Bartamaha iyo Bariga Yurub Koonfurta iyo Waqooyiga Yurub. Waxaa loo yaqaan "Isgoysyada Yurub" waana deked ganacsi oo muhiim ah, xarun warshadeed iyo soo jiidasho dalxiis oo ku taal xeebta badda Baltic. Xeebta dhererkeedu waa 45 kiiloomitir. Waxay leedahay bed dhan 158.3 kiiloomitir oo laba jibbaaran iyo dadweyne tiradoodu dhan tahay 404,000 (Maarso 2000). Cimilada waxaa iska cad badweynta, roob qabow iyo wax yar oo guga, xagaaga iyo xagaaga oo diirran oo qoyan, qabow iyo jiilaal qabow, celcelis ahaan heerkulka sanadlaha ah 4.7 ° C. Tallinn waxaa ku wareegsan biyo sedex dhinac leh waxayna leedahay muuqaal qurux badan oo fudud.Waa magaalada kaliya ee Waqooyiga Yurub ee ilaalisa muuqaalkeedii iyo qaabkeedii dhexe. Magaalada waxay u qaybsan tahay laba qaybood: magaaladii hore iyo magaalada cusub. Tallinn waa deked ganacsi oo muhiim ah, deked kalluumaysi iyo xarun warshadeed oo ku taal Estonia. Wax soosaarka dekedda ayaa kaalinta labaad ka galay dekedaha Baltiga, marka laga reebo Ventspils oo ku taal Latvia (waa dekedda ugu weyn ee aan qaboojiyaha lahayn ee xeebta Baltic) . Si loogu guuleysto dib-u-dhoofinta saliidda Ruushka ee Tallinn, dowladda Estoniya waxay dejisay qorshe istiraatiijiyadeed 2005 si loo adkeeyo xaaladda Tallinn ee marinka transit-ka ee Ruushka.

Warshadaha inta badan waxaa ka mid ah dhisida maraakiibta, soo saarida mashiinada, soo saarida biraha, kiimikada, sameynta waraaqaha, dharka iyo ka shaqeynta cuntada Sidoo kale waa xarunta tikniyoolajiyadda iyo dhaqanka ee Estonia.Magaaladu waxay leedahay Akadeemiyada Estonia ee Cilmiga, Akadeemiyada Warshadaha, Akadeemiyada Farshaxanka Fiican, Macallimiinta Kulliyadda iyo Akadeemiyada Muusiga, iyo sidoo kale matxafyo iyo tiyaatarro badan.