Latwiýa döwlet kody +371

Nädip aýlamaly Latwiýa

00

371

--

-----

IDDdöwlet kody Şäher kodyTelefon belgisi

Latwiýa Esasy maglumatlar

Timeerli wagt Wagtyňyz


Timeerli wagt zolagy Wagt guşaklygynyň tapawudy
UTC/GMT +2 sagat

giňişlik / uzynlyk
56°52'32"N / 24°36'27"E
izo kodlamak
LV / LVA
walýuta
Euroewro (EUR)
Dil
Latvian (official) 56.3%
Russian 33.8%
other 0.6% (includes Polish
Ukrainian
and Belarusian)
unspecified 9.4% (2011 est.)
elektrik
C Europeanewropa 2 pin ýazyň C Europeanewropa 2 pin ýazyň
F görnüşli Şuko wilkasy F görnüşli Şuko wilkasy
Döwlet baýdagy
LatwiýaDöwlet baýdagy
maýa
Riga
banklaryň sanawy
Latwiýa banklaryň sanawy
ilaty
2,217,969
meýdany
64,589 KM2
GDP (USD)
30,380,000,000
telefon
501,000
Jübi telefony
2,310,000
Internet eýeleriniň sany
359,604
Internet ulanyjylarynyň sany
1,504,000

Latwiýa giriş

Latwiýa 64,589 inedördül kilometr meýdany tutýar, gündogar Europeanewropa düzlüginiň günbatar böleginde, günbatarda Baltika deňzi we içerki Riga aýlagy bilen serhetleşýär. Demirgazykda Estoniýa, gündogarda Russiýa, günortada Litwa we günorta-gündogarda Belarus bilen serhetleşýär. Lower pes we tekiz, gündogarda we günbatarda depeler bar, serhediň umumy uzynlygy 1841 kilometre barabardyr. Ortaça beýiklik 87 metr, ýerüsti depeler we düzlükler, podzol agdyklyk edýär, ýarysyna golaýy ekin meýdanlary, tokaý bilen örtügi 44%. Howa deňiz howasyndan kontinental howanyň geçişiniň ortasynda. Çyglylyk ýokary, ýylyň ýarysyna golaýy ýagyş we gar.

Latwiýa Respublikasynyň doly ady Latwiýa 64,589 inedördül kilometre, şol sanda 62,046 inedördül kilometre we 2543 inedördül kilometre içerki suwy öz içine alýar. Gündogar Europeanewropa düzlüginiň günbatar böleginde, günbatarda Baltika deňzine (307 kilometr uzyn kenar ýakasy) seredip, Riga aýlagy içerki çuňluga gidýär. Demirgazykda Estoniýa, gündogarda Russiýa, günortada Litwa we günorta-gündogarda Belarus bilen serhetleşýär. Lower pes we tekiz, gündogarda we günbatarda depeler bar. Serhediň umumy uzynlygy 1,841 kilometr, şolardan kenar ýakasy 496 kilometr. Ortaça beýikligi 87 metre ýetýän ýer, depeler we düzlükler, podzol agdyklyk edýär we ýarysyna golaýy ekin meýdanlarydyr. Tokaý bilen gurşaw derejesi 44%, 14 müň ýabany görnüş bar. 14,000 derýa bar, şolardan 777-siniň uzynlygy 10 kilometrden gowrak. Esasy derýalar Daugava we Gaoya. Bu sebitde köp köl we batgalyk bar. Meýdany 1 inedördül kilometrden gowrak bolan 140 köl bar. Uly köller Lubans köli, Razna köli, Egulie köli we Burteneks köli. Howa, okean howasyndan kontinental klimata geçmegiň aralyk görnüşidir. Tomusda gündizine ortaça temperatura 23 and, gijede ortaça temperatura 11 winter bolýar. Gyşda kenarýaka sebitlerinde ortaça temperatura minus 2-3 coast, kenarýaka däl ýerlerde minus 6-7 ℃ bolýar. Annualyllyk ortaça ýagyş 633 mm. Çyglylyk ýokary, ýylyň ýarysyna golaýy ýagyş we gar.

26urt 26 etrap we 7 etrap derejesindäki şäherlere bölünýär, 70 şäher we 490 oba bar. Esasy uly şäherler: Riga, Daugawapils, Liepaja, Jargava, Jurmala, Wentspils, Rezekne.

Miladydan öňki 9000-nji ýylda Europaewropa ýaryşyna degişli Latwiýada adamzadyň iň irki işjeňligi ýüze çykypdyr. Synp jemgyýeti V asyrda ýüze çykypdyr. Irki feodal gersogy XIII-XIII asyrda döredilipdir. XII asyryň ahyryndan 1562-nji ýyla çenli nemes haçly ýörişleri tarapyndan basylyp alyndy we soňra Deliwoniýa re regimeimine degişlidir. 1583-nji ýyldan 1710-njy ýyla çenli Şwesiýa we Polşa-Litwa bölünipdi. Latwiýa halky XVII asyryň başynda emele geldi. 1710-njy ýyldan 1795-nji ýyla çenli patyşa Russiýasy tarapyndan basyp alyndy. 1795-1918-nji ýyllar aralygynda Latyn Amerikasynyň gündogar we günbatar bölekleri degişlilikde Russiýa we Germaniýa tarapyndan bölünipdi. Garaşsyzlyk 1918-nji ýylyň 18-nji noýabrynda yglan edildi. Burgeua Demokratik Respublikasynyň döredilmegi 1922-nji ýylyň 16-njy fewralynda yglan edildi. 1940-njy ýylyň iýunynda Sowet goşuny Latda ýerleşip, Molotow-Ribbentrop gizlin goşmaça teswirnamasyna esaslanyp we Sowet häkimiýetini döretdi. Şol ýylyň 21-nji iýulynda Latwiýa Sowet Sosialistik Respublikasy döredildi we 5-nji awgustda Sowet Soýuzyna goşuldy. . 1941-nji ýylyň tomsunda Gitler Sowet Soýuzyna hüjüm edip, Latwiýany basyp aldy. 1944-nji ýyldan 1945-nji ýylyň maý aýyna çenli Sowet Gyzyl Goşuny Latwiýanyň ähli ýerini azat etdi we Latwiýa Sowet Soýuzyna birleşdirildi. 1990-njy ýylyň 15-nji fewralynda Latwiýa milli garaşsyzlygy dikeltmek barada jarnama kabul etdi we 27-nji fewralda öňki baýdagyny, döwlet nyşanyny we Döwlet senasyny dikeltdi. 4-nji maýda Latwiýanyň Sovietokary Soweti "Garaşsyzlyk Jarnamasyny" resmi taýdan kabul etdi we adyny Twiýa Respublikasyna üýtgetdi. 1991-nji ýylyň 22-nji awgustynda Latwiýanyň Sovietokary Soweti Latwiýa Respublikasynyň garaşsyzlygyny dikeldendigini habar berdi. Şol ýylyň 6-njy sentýabrynda Sowet Döwlet Geňeşi garaşsyzlygyny ykrar etdi we 17-nji sentýabrda Latwiýa Birleşen Milletler Guramasyna goşuldy.

Milli baýdak: Uzynlygy 2: 1 töweregi bolan gorizontal gönüburçluk. Topokardan aşak, gyzyl, ak we gyzyl üç sany parallel gorizontal çyzykdan durýar. XIII asyrda Latwiýada ýaşaýan Latga halky gyzyl, ak we gyzyl baýdaklary ulandy. Bu milli baýdak hakykatdanam 1918-nji ýylda kanunlaşdyryldy we Döwlet baýdagynyň reňkleri we nisbatlary 1922-nji ýylda kesgitlenildi. Latwiýa 1940-njy ýylda öňki Sowet Soýuzynyň respublikasy boldy. Şol döwürde Döwlet baýdagy öňki Sowet Soýuzynyň baýdagynyň aşaky böleginde ak we gök suw süýümli nagyşdy. Latwiýa 1990-njy ýylda garaşsyzlyk yglan etdi, Latwiýanyň milli bitewiligini alamatlandyrýan gyzyl, ak we gyzyl baýdaklar milli baýdak hökmünde ulanyldy.

Latwiýanyň 2,281,300 ilaty bar (2006-njy ýylyň dekabry). Latwiýalylar 58,5%, ruslar 29%, Belaruslar 3,9%, ukrainler 2,6%, polýaklar 2,5% we litwalar 1,4% boldy. Mundan başga-da, ýewreý, gypjak we eston ýaly etnik toparlar bar. Resmi dil latw dilidir we rus dilinde köplenç ulanylýar. Esasan Rim Katolikligine, Protestant Lýuteranlara we Gündogar Prawoslawlara ynanýarlar.

Latwiýanyň oňat ykdysady binýady bar. Ol senagata we oba hojalygyna we maldarçylyga esaslanýar. Baltika deňziniň boýunda ykdysady taýdan ösen ýurt. Öňki Sowet Soýuzynyň iň ösen we gülläp ösen sebitlerinden biri. Baltika ýurtlarynyň üçüsiniň arasynda senagaty Birinji orunda, oba hojalygy ikinji ýerde durýar. Tokaý baýlyklaryndan başga-da (2,9 million gektar) torf, hek daşy, gips we dolomit ýaly az sanly gurluşyk materiallary bar. Esasy senagat pudaklary azyk önümlerini gaýtadan işlemek, dokma, agaç gaýtadan işlemek, himiýa, maşyn öndürmek we gämi abatlamak ýaly ugurlary öz içine alýar. Oba hojalygy ekiş, balykçylyk, maldarçylyk we beýleki pudaklary öz içine alýar we oba hojalygy we maldarçylyk örän ösen. Ekin meýdanlary umumy meýdanyň 39% -ini tutýar we 2,5 million gektara ýetýär. Ekinler esasan däne, zygyr, şeker şugundyry, arpa, çowdary we kartoşka ekilýär. Ekin meýdanlarynyň ýarysy ot-iým ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin ulanylýar. Oba hojalygynda esasan süýt sygyrlaryny we doňuzlary ösdürip ýetişdirmekde maldarçylyk agdyklyk edýär. Aryçylyk örän ýygy duş gelýär. Oba hojalygy ekiş, balyk we maldarçylyk ýaly pudaklary öz içine alýar. Populationurduň ilatynyň 30% oba ýerlerinde ýaşaýar, şolardan oba hojalygynyň ilaty ýurduň umumy ilatynyň 15% -ini emele getirýär.


Riga: Latwiýanyň paýtagty Riga, Baltika sebitindäki iň uly merkez we tomus şypahanasy, şeýle hem dünýä belli port. Gadymy döwürde Riga derýasy bu ýerden geçip, şäher adyny alypdyr. Riga Baltika döwletleriniň merkezinde, Riga aýlagy bilen serhetleşýär, şäher Daugava derýasynyň iki kenaryny öz içine alýar we Baltika deňzinden 15 km demirgazykda ýerleşýär. Riganyň geografiki ýerleşişi örän möhümdir. Günbatar we gündogar Europeewropanyň, Russiýanyň we Skandinawiýanyň çatrygynda ýerleşýär. Porty möhüm strategiki ähmiýete eýe we "Baltika deňziniň urýan ýüregi" hökmünde bellidir. Riga derýa we köl bilen serhetleşýändigi sebäpli, üç derýa we bir köl diýlip hem atlandyrylýar. Üç derýa Daugava derýasyna, Lieruba derýasyna we şäher kanalyna, beýleki köl Giş kölüne degişlidir. Meýdany 307 inedördül kilometre barabardyr. Januaryanwar aýynda ortaça temperatura -4,9 July, iýul aýynda ortaça temperatura 16,9 is. Ilaty 740,000-den gowrak, milli ilatyň üçden bir bölegini tutýar.

1930-njy ýyllarda Riga baryp gören iňlis ýazyjysy Graham Grin "Riga, Demirgazykda Pari Paris" sözüni ýazdy. Idoluň iki gapdalynda häzirki zaman kafeler we restoranlar bar, şäheriň söwda we güýmenje çäreleri gülläp ösýär. “Radisson Slavyanska” pawiliony Daugava derýasynyň boýunda ýerleşýär we köne şähere seredip, ýurtda iň doly konferensiýa desgalaryna eýe. Rigadaky naharlar beýleki Demirgazyk ýurtlaryna meňzeýär, ýagly we baý, ýöne şeýle hem kremli arpa çorbasy we süýt balyk çorbasy, doňuz we sogan bilen piroglar we goňur çörek pudagy ýaly aýratynlyklary bar. Alserli ýaşaýjylar piwo içmegi halaýarlar.

Senagat gämi gurluşygy, elektrik enjamlary, maşynlar, ulaglar, aýna, dokma önümleri, sarp ediş harytlary we azyk gaýtadan işleýän pudaklary öz içine alýar. Şäherde halkara howa menzili, ýük porty, ýolagçy porty we ähli taraplaýyn aragatnaşyk desgalary bar. Sowet döwründe Riga 8 million tonnadan gowrak önüm öndürýän möhüm portdy.