Şweýsariýa Konfederasiýasynyň doly ady 41284 inedördül kilometr meýdany tutýar. Bu gündogar tarapda Awstriýa we Lihtenşteýn, günortada Italiýa, günbatarda Fransiýa we demirgazykda Germaniýa bilen merkezi Europeewropada ýerleşýän gury ýer. Countryurduň meýdany beýik we dik bolup, üç tebigy sebite bölünýär: demirgazyk-günbatarda Jura daglary, günortada Alp daglary we ortasynda Şweýsariýa platosy, ortaça beýikligi 1350 metr. Esasy derýalar Reýn we Rhone. Köller köp, 1484 bar, iň uly Genevaenewa köli (Genevaenewa köli) takmynan 581 inedördül kilometre barabardyr. Lander, okean howasynyň we kontinental howanyň üýtgemegine täsir edýän demirgazyk howanyň sebtine degişlidir we howanyň üýtgemegi.

Beöň 3-nji asyrda Alemanni (nemes halky) Şweýsariýanyň gündogaryna we demirgazygyna, burgundlylar günbatara göçüp, ilkinji burgund dinastiýasyny esaslandyrypdyrlar. XI asyrda Mukaddes Rim imperiýasy tarapyndan dolandyrylypdyr. 1648-nji ýylda Mukaddes Rim imperiýasynyň dolandyryşyndan dynyp, garaşsyzlyk yglan etdi we bitaraplyk syýasatyny alyp bardy. 1798-nji ýylda Napoleon I Şweýsariýany basyp aldy we ony "Helvedik respublikasy" diýip üýtgetdi. 1803-nji ýylda Şweýsariýa Konfederasiýany dikeltdi. 1815-nji ýylda Wena konferensiýasy Şweýsariýany hemişelik bitarap ýurt hökmünde tassyklady 1848-nji ýylda Şweýsariýa täze konstitusiýa düzdi we şondan soň bitewi federal döwlete öwrülen Federal Geňeşi döretdi. Iki jahan urşunda-da Şweýsariýa bitarap galdy. Şweýsariýa 1948-nji ýyldan bäri Birleşen Milletler Guramasynyň synçy ýurdy. 2002-nji ýylyň mart aýynda geçirilen referendumda Şweýsariýaly saýlawçylaryň 54,6% -i we 23 Şweýsariýaly kantonyň 12-si Birleşen Milletler Guramasyna goşulmaga razy boldy. 2002-nji ýylyň 10-njy sentýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň 57-nji Baş Assambleýasy biragyzdan Şweýsariýa Konfederasiýasynyň Birleşen Milletler Guramasynyň täze agzasy hökmünde resmi taýdan kabul edilen karary biragyzdan kabul etdi.

Döwlet baýdagy: inedördül. Baýdak gyzyl, ortasynda ak haç bar. Şweýsariýanyň baýdak nagşynyň gelip çykyşy barada dürli pikirler bar, olaryň arasynda dört wekil bar. 1848-nji ýyla çenli Şweýsariýa gyzyl we ak haç baýdagynyň Şweýsariýa Konfederasiýasynyň baýdagydygyny resmi taýdan kesgitläp, täze federal konstitusiýa düzdi. Ak reňk parahatçylygy, adalaty we ýagtylygy, gyzyl bolsa halkyň ýeňşini, bagtyny we joşgunyny aňladýar, Döwlet baýdagynyň ähli nagyşlary ýurduň agzybirligini alamatlandyrýar. Bu milli baýdak 1889-njy ýylda üýtgedilip, asyl gyzyl we ak haç gönüburçlugy meýdana üýtgedip, ýurduň diplomatik adalat we bitaraplyk syýasatyny alamatlandyrdy.

Şweýsariýanyň 7,507,300 ilaty bar, olaryň 20% -den gowragy daşary ýurtlular. Nemes, fransuz, italýan we latyn romantikasy ýaly dört diliň hemmesi resmi diller. Residentsaşaýjylaryň arasynda takmynan 63,7% nemes, 20,4% fransuz, 6,5% italýan, 0,5% latyn romany we 8,9% beýleki dillerde gürleýär. Katoliklige ynanýanlaryň ýaşaýjylary 41,8%, protestantlar 35,3%, beýleki dinler 11,8% we ynanmaýanlar 11.1% boldy.

Şweýsariýa diýseň ösen we häzirki zaman ýurt. 2006-njy ýylda jemi içerki önümi 386,835 milliard ABŞ dollary bolup, adam başyna düşýän gymmaty 51,441 ABŞ dollary bolup, dünýäde ikinji ýerde durýar.

Senagat Şweýsariýanyň milli ykdysadyýetiniň esasy özenidir we önümçilik jemi içerki önümiň takmynan 50% -ini emele getirýär. Şweýsariýanyň esasy senagat pudaklary: sagatlar, maşynlar, himiýa, azyk we beýleki pudaklar. Şweýsariýa "Sagatlar we sagatlar şalygy" hökmünde bellidir. 1587-nji ýylda Genevaenewa sagat öndüreninden bäri 400 ýyldan gowrak wagt bäri dünýä sagatlary pudagynda öňdebaryjy ornuny saklap gelýär. Soňky ýyllarda Şweýsariýada sagat eksporty ep-esli artdy. Maşyn öndürmek pudagy esasan dokma tehnikasyny we elektrik öndürmek enjamlaryny öndürýär. Maşyn gurallary, takyk gurallar, metrler, ulag tehnikasy, oba hojalygy tehnikasy, himiýa tehnikasy, azyk tehnikasy we çaphana enjamlary hem örän möhümdir. Soňky ýyllarda printerleriň, kompýuterleriň, kameralaryň we film kameralarynyň önümçiligi çalt ösdi. Azyk senagatynyň önümleri esasan içerki zerurlyklar üçin, ýöne peýnir, şokolad, derrew kofe we ​​konsentrirlenen iýmitler dünýäde hem bellidir. Himiýa senagaty hem Şweýsariýa senagatynyň möhüm sütünidir. Häzirki wagtda himiýa senagatynyň önümçiliginiň takmynan 2/5 bölegini derman öndürýär, boýaglaryň, pestisidleriň, balzamlaryň we tagamlaryň halkara bazaryndaky ýagdaýy hem möhümdir.

Şweýsariýanyň jemi içerki önüminiň takmynan 4% -ini, oba hojalygynyň iş üpjünçiligi ýurduň umumy işiniň 6,6% -ini tutýar. Uzak wagt bäri Şweýsariýanyň hökümeti oba hojalygynyň önümçiligini ösdürmäge uly ähmiýet berýär. Subsidiýa bermek, daglyk ýerler üçin ýörite subsidiýalar bermek we esasy oba hojalyk önümleri üçin baha subsidiýalary bermek ýaly oba hojalygy üçin subsidiýa syýasatlaryny uzak möhletleýin durmuşa geçirmek; gök önümleriň we miweleriň importyny çäklendirmek we azaltmak; daýhanlara göterimsiz karz bermek; oba hojalygyny mehanizasiýalaşdyrmak we ýöriteleşdirmek; güýçlendirmek; Oba hojalygynyň ylmy gözlegleri we tehniki taýýarlygy.

Şweýsariýada ösen syýahatçylyk pudagy bar we mundan beýläk hem ösdürilmegine garaşylýar. Şweýsariýa dünýäniň maliýe merkezidir, bank we ätiýaçlandyryş pudaklary iň uly pudakdyr. Syýahatçylyk pudagy uzak wagtlap durnukly we güýçli ösüş depginini saklap, syýahatçylyk bilen baglanyşykly pudaklaryň ösüşi üçin bazary üpjün edýär.

Bern: Bern nemes dilinde "aýy" diýmegi aňladýar. Şweýsariýanyň paýtagty we Şweýsariýanyň merkezi günbatarynda ýerleşýän Bern kantonynyň paýtagty. Aare derýasy şäheri iki bölege bölýär, Iordan derýasynyň günbatar kenaryndaky köne şäher we gündogar kenarda täze şäher.Aare derýasynyň üstünden ýedi giň köpri Köne şäher bilen Täze şäheri birleşdirýär. Bern ýumşak we çygly howa, gyşda yssy we tomusda salkyn.

Bern 800 ýyllyk taryhy bolan meşhur şäherdir. Bu şäher 1191-nji ýylda döredilende harby postdy. 1218-nji ýylda erkin şäher boldy. 1339-njy ýylda Germaniýadan garaşsyzlyk gazandy we 1353-nji ýylda garaşsyz kanton hökmünde Şweýsariýa Konfederasiýasyna goşuldy. 1848-nji ýylda Şweýsariýa Konfederasiýasynyň paýtagty boldy.

Köne Berne şäheri orta asyr arhitekturasyny henizem saklap gelýär we ESUNESKO tarapyndan "Bütindünýä medeni miras sanawyna" girizildi. Şäherde dürli görnüşdäki çüwdürimler, arçalar bilen gezelenç ýollary we beýik diňler hemme zady görýär we özüne çekýär. Şäher häkimliginiň öňündäki meýdança iň gowy goralýan orta asyr meýdançasydyr. Berndäki köp sanly ýadygärligiň arasynda jaň diňi we kafedral özboluşlydyr. Mundan başga-da, Bern 1492-nji ýylda gurlan Niederger buthanasy we Galkynyş zamanasy köşk görnüşindäki federal hökümet binasy 1852-1877-nji ýyllarda guruldy.

Meşhur Bern uniwersiteti 1834-nji ýylda esaslandyryldy. Milli kitaphana, şäher kitaphanasy we Bern uniwersitetiniň kitaphanasy köp sanly gymmatly golýazmalary we seýrek kitaplary ýygnady. Mundan başga-da, şäherde taryh, tebigat, sungat we ýarag muzeýleri bar. Universalhliumumy poçta bileleşigi, Halkara telekommunikasiýa bileleşigi, Halkara demir ýol birleşigi we Halkara awtorlyk hukugy bileleşigi ýaly halkara guramalaryň ştab-kwartirasy hem şu ýerde ýerleşýär.

Bern "sagatlaryň paýtagty" hökmünde hem bellidir. Sagady öndürmekden başga-da, şokolad gaýtadan işlemek, maşyn, gural, dokma, himiýa we beýleki pudaklar hem bar. Mundan başga-da, Şweýsariýanyň oba hojalyk önümlerini paýlaýyş merkezi we demir ýol transport merkezi hökmünde Sýurih bilen Genevaenewany birleşdirýän demir ýollar bar. Tomusda Berniň 9,6 km günorta-gündogarynda ýerleşýän Belpmoos howa menzilinde Sýurih şäherine yzygiderli gatnawlar bolýar.

Genevaenewa: Genevaenewa (Genevaenewa) ajaýyp Leman kölünde ýerleşýär. Günorta, gündogar we günbatar taraplarda Fransiýa bilen serhetleşýär. Gadymy döwürlerden bäri harby strategler üçin söweş meýdany bolup gelýär. Kartadan Genevaenewa Şweýsariýanyň çäginden çykýar. Ortadaky iň dar ýer bary-ýogy 4 kilometr. Köp ýerlerde ýer Fransiýa bilen paýlaşylýar. Kwantland halkara howa menziliniň ýarysy hem Fransiýa degişlidir. Quietuwaş Rhone derýasy şäheriň içinden geçýär. Köl bilen derýanyň goşulyşmagynda birnäçe köpri köne şäheri we täze şäheri demirgazyk we günorta kenarlarynda birleşdirýär. Ilaty 200,000. Januaryanwar aýynda iň pes temperatura -1 July, iýul aýynda iň ýokary temperatura 26 is. Genevaenewada fransuz dili giňden ýaýran we iňlis dili hem meşhur.

Genevaenewa halkara şäher, käbir adamlar degişme bilen "Genevaenewa Şweýsariýa degişli däl" diýýärler. Esasy sebäbi, Birleşen Milletler Guramasynyň Genevaenewadaky ştab-kwartirasy we Halkara Gyzyl Haç ýaly jemlenen halkara guramalarynyň bolmagydyr; bu ýerde dünýäniň dürli künjeklerinden syýahatçylaryň ýygnanýan ýeri; iş ýetmezçiliginiň öwezini dolmak üçin Ortaýer deňziniň ýurtlaryndan bu ýere işlemek üçin köp adam gelýär. Anotherene bir sebäp, Kalwin özgertmelerinden bäri Genevaenewa köne sistema garşy çykýanlaryň gaçybatalgasyna öwrüldi. Rousse innowasiýa ideýalaryna gaty çydamly Genewenlileriň arasynda dünýä indi.Wolter, Baýron we Lenin asuda gurşaw gözlemek üçin Genevaenewa geldi. Bu halkara şäheriň 500 ýyldan gowrak wagtyň içinde doglandygyny aýdyp bileris.

Depelerdäki köne şäherdäki ýönekeý we ajaýyp binalar täze şäherdäki häzirki zaman binalary bilen düýpgöter tapawutlanýar, bu orta asyr köne şäheriň häzirki zaman halkara şäherine şöhratly ösüşini aýdyň görkezýär. Köne şäherdäki daşdan ýasalan köçeler sizi bir asyrlyk ertekilerine alyp barmak üçin sessiz-üýnsüz elini uzadýan ýaly dar we egrem-bugram öňe tarap uzady. Greenaşyl agaçlaryň kölegesinde ýalpyldawuk Europeanewropa arhitekturasy ýönekeý we dabaraly. Gadymy dükanlar köçäniň iki gapdalynda sary we ýaşyl tegelek alamatlar bilen asylýar.Leman kölünde gurlan şäher Genevaenewanyň täze şäheridir. Şäher merkezindäki söwda we ýaşaýyş ýerleri tertipli we giň we tertipli. Her ýerdäki seýilgähde, köne agaçlar, asuda we owadan. Köne şäherde ýa-da täze şäherde bolsun, şäher eteklerinde ýa-da syýahatçylyk ýerlerinde bolsun, size güllerden we ajaýyp görnüşlerden doly owadan şäher hödürlenýär.

Genevaenewa medeni we sungat merkezidir, ondan gowrak uly we kiçi muzeý we sergi zaly bar. Bularyň içinde iň meşhury, Köne şäheriň günorta çetinde ýerleşýän Sungat we taryh muzeýidir. Muzeýde medeni ýadygärlikler, ýaraglar, senetçilik önümleri, gadymy suratlar we gumanitar alym Rousso, XVI asyr dini reforma lideri we Galkynyş zamanasynyň wekili Kalwin ýaly köp sanly taryhy şahsyýetiň portretleri görkezilýär. Birinji gatdaky arheologiki açyşlar taryhdan häzirki döwre çenli siwilizasiýanyň ösüşini görkezýär, ikinji gatda suratlar we beýleki şekillendiriş sungaty we bezegler agdyklyk edýär. Iň gymmatly eser, Konrad Witsiň 1444-nji ýylda Genevaenewa sobory üçin "Balyk tutmagyň gudraty" atly gurbanlyk sypasydyr.

Genevaenewadaky iň meşhur bina Birleşen Milletler Guramasynyň Genevaenewadaky merkezi bolan Palais des Nations. 326,000 inedördül metr meýdany Genevaenewa kölüniň sag kenaryndaky Ariane seýilgähinde ýerleşýär. Binanyň bezegi hemme ýerde "Dünýä" aýratynlyklaryny görkezýär. Köçäniň daşky görnüşi italýan hekinden, Rhone derýasynyň hek daşy we Jura daglaryndan, içki bölegi Fransiýadan, Italiýadan we Şwesiýadan mermerden, ýerdäki goňur kenep halylary bolsa Filippinlerden. Agza döwletler dürli bezegler we esbaplar sowgat etdiler. Ispaniýaly tanymal suratkeş Pause Mariýa Setiň urşy ýeňip, parahatçylygy öwreden suratlary iň özüne çekiji zat. ABŞ-nyň prezidenti Wudrow Wilsonyň hatyrasyna ABŞ-nyň hödürlän ýaraglary. Unilemi ýeňmek üçin ýadygärlik öňki Sowet Soýuzy tarapyndan kosmos tehnologiýasy pudagynda gazanan üstünliklerini ýatlamak üçin sowgat berildi. Şeýle hem, Dwinner-Sands tarapyndan Halkara Çagalar ýylyny bellemek üçin döredilen heýkeller we agza döwletler tarapyndan bagyş edilen sosna, serwi we beýleki ajaýyp agaçlar bar.

Lozanna: Lozanna (Lozanna) Şweýsariýanyň günorta-günbatarynda, Genevaenewa kölüniň demirgazyk kenarynda we Jura daglarynyň günortasynda ýerleşýär. Bu meşhur syýahatçylyk merkezi we saglyk şypahanasydyr. Lozanna 4-nji asyrda guruldy we 1803-nji ýylda Vaudyň (Wat) paýtagty boldy. Şäher daglar we köller bilen gurşalan.Furlong derýasy we Loof derýasy şäher meýdanyndan geçip, şäheri üç bölege bölýär. Şäheriň ajaýyp görnüşleri bar, Baýron, Rousse, Gugo we Dikens ýaly köp Europeanewropaly ýazyjy bu ýerde ýaşapdyr, şonuň üçin Lozanna "Halkara medeni şäher" ady bilen hem bellidir.

Lozannadaky meşhur gadymy binalarda XII asyrda gurlan we Şweýsariýanyň iň ajaýyp binasy hökmünde tanalýan Got katolik ybadathanasy we XIV asyrda tamamlanan we bölekleýin muzeýe öwrülen Katolik köşk diňi bar. , 1537-nji ýylda döredilen Protestant ylahyýet seminariýasy, soňra fransuz dini reformaçysy Kalwiniň taglymatlaryny öwrenýän merkeze öwrüldi we häzirki wagtda giňişleýin ýokary okuw mekdebi Lozanna uniwersitetine öwrüldi. Mundan başga-da, 1893-nji ýylda döredilen dünýäde ilkinji myhmanhana mekdebi bolan Lozanna myhmanhanasy bar. Daş töwereklerde XIV asyryň başynda gurlan Çiron galasynda ýarag ammarlary, sagat diňleri we asma köprüler ýaly gadymy harabalyklar bar.

Lozanna ösen söwda we söwda bilen baý oba hojalygynda ýerleşýär we çakyr önümçiligi pudagy aýratyn bellidir. Halkara olimpiýa komitetiniň we Europeanewropanyň düwnük barlag merkeziniň merkezi şu ýerde ýerleşýär. Bu ýerde köp sanly halkara konferensiýa hem geçirilýär. 1906-njy ýylda “Simplon tuneli” açylandan soň, Lozanna Pari Parisden, Fransiýadan Milana, Italiýa we Genevaenewadan Berne geçmeli boldy. Häzirki wagtda Lozanna möhüm demir ýol merkezine we howa menziline öwrüldi.