Eritreýa Esasy maglumatlar
| Timeerli wagt | Wagtyňyz |
|---|---|
|
|
|
| Timeerli wagt zolagy | Wagt guşaklygynyň tapawudy |
| UTC/GMT +3 sagat |
| giňişlik / uzynlyk |
|---|
| 15°10'52"N / 39°47'12"E |
| izo kodlamak |
| ER / ERI |
| walýuta |
| Nakfa (ERN) |
| Dil |
| Tigrinya (official) Arabic (official) English (official) Tigre Kunama Afar other Cushitic languages |
| elektrik |
 C Europeanewropa 2 pin ýazyň |
| Döwlet baýdagy |
|---|
 |
| maýa |
| Asmara |
| banklaryň sanawy |
| Eritreýa banklaryň sanawy |
| ilaty |
| 5,792,984 |
| meýdany |
| 121,320 KM2 |
| GDP (USD) |
| 3,438,000,000 |
| telefon |
| 60,000 |
| Jübi telefony |
| 305,300 |
| Internet eýeleriniň sany |
| 701 |
| Internet ulanyjylarynyň sany |
| 200,000 |
Eritreýa giriş
|
Eritreýa Afrikanyň demirgazyk-gündogarynda, günortada Efiopiýa, günbatarda Sudan, günorta-gündogarda Jibuti we gündogarda Gyzyl deňizde ýerleşýär. Meýdany 124,300 inedördül kilometre (Daklak adalaryny hem öz içine alýar) 1200 km kenarýaka kenary bar we deňizde Saud Arabystany we Yemenemen bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Mande bogazynyň strategiki ýagdaýy, Europeewropanyň, Aziýanyň we Afrikanyň üç yklymynda deňiz geçelgesiniň bokurdagy möhümdir. Eritreýa oba hojalygydyr, ilatyň 80% -i oba hojalygy we maldarçylyk bilen meşgullanýar. Eritreýanyň doly ady Eritreýa demirgazyk-gündogar Afrikada, demirgazykda Efiopiýa, günbatarda Sudan, günorta-gündogarda Jibuti we gündogarda Gyzyl deňiz ýerleşýär. 124,320 inedördül kilometr meýdany (Dakhlak adalaryny hem öz içine alýar) we uzyn kenar ýakasy bar. Saud Arabystanyndan we Yemenemenden 1200 km uzaklykda, deňziň aňyrsynda, Europeewropanyň, Aziýanyň we Afrikanyň üç yklymynyň bokurdagy bolan Mande bogazy möhüm strategiki pozisiýa eýeleýär. Eritreýa bir wagtlar Aksum imperiýasynyň syýasy, ykdysady we medeni merkezi bolup, Efiopiýa Patyşalygy tarapyndan uzak wagtlap dolandyrylypdyr. 1869-njy ýylda italýanlar Eritreýanyň territoriýasyny basyp alyp başladylar we 1882-nji ýylda koloniýa diýip yglan etdiler. 1890-njy ýylda basyp alnan ýerleri Eritreýanyň adynyň gelip çykyşy bolan "Eritreýa" diýilýän bitewi koloniýa birleşdirmek maksat edinildi. Italiýa 1941-nji ýylda yza çekildi we Ekwador Angliýa tarapyndan basylyp alyndy we howandarlyk etdi. 1950-nji ýylda Eritreýa Efiopiýa bilen özbaşdak bölüm hökmünde federasiýa döretdi.Taraplar 1952-nji ýylda federasiýany döretdiler we Iňlis goşunlary şol ýyl yza çekildi. 1962-nji ýylda Eritreýa Efiopiýanyň welaýatyna öwrüldi. 1993-nji ýylyň 23-25-nji aprelinde Ekwador Ekwadoryň garaşsyzlygy barada referendum geçirdi we saýlawçylaryň 99,8% -i garaşsyzlygy goldaýar. Efiopiýanyň Geçiş hökümeti referendumyň netijesini kabul edýär we Ekwadoryň garaşsyzlygyny ykrar edýär. Ekwador 1993-nji ýylyň 24-nji maýynda resmi taýdan garaşsyzlygyny yglan etdi we esaslandyrylyş dabarasyny geçirdi. Döwlet baýdagy: gönüburçly. Baýdak üstü üçburçlukdan, baýdak meýdançasynyň golaýyndaky gyzyl izoseles üçburçlukdan ybarat. Gyzyl böleginde üç sany sary zeýtun şahasyndan ybarat tegelek nagyş bar. Gyzyl garaşsyzlyk we azatlyk ugrundaky göreşi, ýaşyl ekerançylygy we maldarçylygy, gök ýurduň baý deňiz baýlyklaryny we baýlygyny, sary mineral baýlyklary, zeýtun şahasy parahatçylygy alamatlandyrýar. Eritreýanyň umumy ilaty 4,56 million (2006-njy ýylda çak edilýär) we 9 etnik topar bar: Tigrinýa, Tigraý, Hidalaibe, Biren, Kunama, Nala, Saho, Afar, Raşaýda. Olaryň arasynda Tigrinýa we Tigraý taýpalary köplügi emele getirýär we Afar taýpasy esasan günorta-gündogarda ýerleşýär we has täsirli. Her etnik topar öz dilini ulanýar, esasy dilleri Tigrinýa we Tigraý. Umumy Iňlis we Arap. Dini ynançlarda hristiançylyk we yslam dini agdyklyk edýär, yzarlaýanlaryň ýarysy, käbirleri katoliklige we adaty fetişizme ynanýarlar. Eritreýa oba hojalygy ýurt, ýurduň ilatynyň 80% -i oba hojalygy we maldarçylyk bilen meşgullanýar. Oba hojalygy önümleri eksport girdejisiniň 70% -ini emele getirýär. Maldarçylyk halk hojalygynda ep-esli orny eýeleýär. Nebit, mis, altyn, demir, duz we tebigy gaz ýaly tebigy baýlyklar hem köp. Esasy senagat pudaklary nebiti gaýtadan işlemek, dokma önümleri, azyk önümçiligi, deri, aýna önümleri we aýakgap önümçiligi. Ekwadoryň kenar ýakasynyň uzynlygy 1200 kilometre barabardyr we deňiz senagaty birneme ösüpdir. Gyzyl deňziň ýeke-täk çuň suw porty we Assab emeli porty bolan Massawa porty uly geçirijidir. |