Irlandiýa 70,282 inedördül kilometr meýdany tutýar. Günbatar Europeewropadaky Irlandiýa adasynyň günorta-merkezi böleginde ýerleşýär. Günbatarda Atlantik ummany bilen serhetleşýär, demirgazyk-gündogarda Iňlis Demirgazyk Irlandiýa bilen serhetleşýär we gündogarda Irlandiýa deňziniň üsti bilen Angliýa bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Kenar ýakasynyň uzynlygy 3169 kilometre barabardyr. Merkezi bölegi daglar we düzlükler, kenarýaka sebitleri esasan daglyk ýerlerdir. Iň uzyn derýa bolan Şannon derýasynyň uzynlygy 370 kilometre deňdir. Iň uly köl Korib köli (168 inedördül kilometr). Onda ortaça deňiz howasy bar. Irlandiýa "Emerald adasy ýurdy" hökmünde bellidir.

26urt 26 okruga, 4 sany etrap derejesine we 7 sany etrap däl şähere bölünýär. Welaýat şäher ýerlerinden we şäherlerden durýar.

Miladydan öňki 3000-nji ýylda materikli Europeanewropaly immigrantlar Irlandiýa adasynda mesgen tutup başladylar. Beöň 432-nji ýylda Keramatly Patrik bu ýere hristiançylygy we rim medeniýetini ýaýratmak üçin geldi. XII asyrda feodal jemgyýetine girdi. 1169-njy ýylda Angliýa tarapyndan basylyp alyndy. 1171-nji ýylda Angliýanyň koroly Genri II söýgi düzgünini döretdi. Angliýanyň koroly 1541-nji ýylda Irlandiýanyň şasy boldy. 1800-nji ýylda Söýgi-Iňlis bileleşigi şertnamasyna gol çekildi we Beýik Britaniýa bilen Irlandiýa Beýik Britaniýa döredildi, ol Angliýa tarapyndan doly basylyp alyndy. 1916-njy ýylda Dublinde Angliýa garşy "Pasha gozgalaňy" başlandy. Irlandiýanyň milli garaşsyzlyk hereketiniň ösmegi bilen Iňlis hökümeti we Irlandiýa 1921-nji ýylyň dekabrynda Angliýa-Irlandiýa şertnamasyna gol çekip, Irlandiýanyň günortasyndaky 26 okruga "erkin döwlet" gurmaga we özbaşdaklykdan peýdalanmaga mümkinçilik berdi. Demirgazykdaky 6 okrug (häzirki Demirgazyk Irlandiýa) henizem Angliýa degişlidir. 1937-nji ýylda Irlandiýanyň konstitusiýasy "Erkin döwlet" respublikany yglan etdi, emma ol Arkalaşygyň çäginde galdy. 1948-nji ýylyň 21-nji dekabrynda Irlandiýanyň mejlisi Arkalaşygyň arasyndan aýrylýandygyny yglan edýän kanun kabul etdi. 1949-njy ýylyň 18-nji aprelinde Angliýa söýginiň garaşsyzlygyny ykrar etdi, ýöne demirgazykdaky 6 okruga gaýtaryp bermekden ýüz öwürdi. Irlandiýa garaşsyz bolanyndan soň, yzygiderli Irlandiýa hökümetleri Demirgazyk we Günorta Irlandiýanyň birleşdirilmegini kesgitlenen syýasat hökmünde kabul etdiler.

Döwlet baýdagy: uzynlygy 2: 1 ini bolan gorizontal gönüburçluk. Çepden saga üç sany paralel deň dik gönüburçlukdan durýar: ýaşyl, ak we mämişi. Greenaşyl, katoliklige ynanýan we Irlandiýanyň ýaşyl adasyny hem aňladýan irlandiýalylary aňladýar; mämişi protestantizmi we onuň yzyna eýerijileri aňladýar. Bu reňk Orange-Nassau köşgüniň reňkleri bilen ylhamlanýar, şeýle hem abraý we baýlygy aňladýar; ak katolikleri aňladýar; Protestantlar bilen hemişelik ýaraşyk, raýdaşlyk we dostluk ýagtylyga, erkinlige, demokratiýa we parahatçylyga ymtylýar.

Irlandiýanyň umumy ilaty 4,2398 million (2006-njy ýylyň aprel aýy). Olaryň aglabasy irlandiýalylar. Resmi diller Irland we Iňlis dilleridir. Residentsaşaýjylaryň 91,6% -i Rim Katolikçiligine, beýlekiler Protestantizme ynanýarlar.

Taryhda Irlandiýa oba hojalygy we maldarçylyk agdyklyk edýän ýurtdy we "Europeanewropa Manory" ady bilen tanalýardy. Irlandiýa 1950-nji ýyllaryň ahyrynda açyk syýasaty durmuşa geçirip başlady we 1960-njy ýyllarda çalt ykdysady ösüş gazandy. 1980-nji ýyllardan başlap, Ai programma üpjünçiligi we bio-ineringenerçilik ýaly ýokary tehnologiýaly pudaklar bilen milli ykdysadyýetiň ösüşine itergi berdi we ekerançylyk we maldarçylyk ykdysadyýetinden bilim ykdysadyýetine geçmegi tamamlap, gowy maýa goýum gurşawy bilen daşary ýurt maýa goýumlaryny özüne çekdi. 1995-nji ýyldan bäri Irlandiýanyň milli ykdysadyýeti çalt ösmegini dowam etdirdi we “Europeanewropa gaplaňy” diýlip atlandyrylýan Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasynda iň çalt ykdysady ösüşe eýe bolan ýurda öwrüldi. 2006-njy ýylda Irlandiýanyň jemi içerki önümi 202,935 milliard dollar bolup, adam başyna düşýän ortaça 49,984 ABŞ dollary boldy. Dünýäniň iň baý ýurtlaryndan biri.

Dublin: Irlandiýa Atlantik ummanynyň zümrüd hökmünde tanalýar we paýtagty Dublin gara zümrüdler bilen bezelýär. Dublin asyl Gaelt dilinde "gara suw derýasy" diýmegi aňladýar, sebäbi şäherden akýan Liffi derýasynyň aşagyndaky Wiklow dagynyň torfy derýany gara edýär. Dublin Irlandiýa adasynyň gündogar kenaryndaky Dublin aýlagy bilen ýanaşyk, meýdany 250 inedördül kilometrden gowrak we ilaty 1,12 million (2002).

Dubliniň asyl ady Bel asasakles bolup, "goralýan parom şäheri" we Irland dilinde "gara howuz" diýmegi aňladýar. Milady 140-njy ýylda grek alymy Ptoleminiň geografiki eserlerinde "Dublin" ýazylypdyr. 1949-njy ýylyň aprelinde Irlandiýa düýbünden garaşsyz bolansoň, Dublin resmi taýdan paýtagt hökmünde bellendi we döwlet edaralarynyň, mejlisiň we Courtokary kazyýetiň ýerine öwrüldi.

Dublin poeziýadan doly gadymy we ajaýyp şäher. Liffi derýasynyň üstündäki on köpri demirgazyk bilen günortany birleşdirýär. Derýanyň günorta kenarynda ýerleşýän Dublin galasy şäherdäki iň meşhur gadymy gurluşyk toplumydyr. 13-nji asyryň başynda gurlupdy we taryhy taýdan Irlandiýadaky Iňlis häkimliginiň öýi bolupdy. Gala nesil şejerelerinden, arhiw diňlerinden, Mukaddes Üçbirlik buthanasyndan we zallardan ybarat. 1760-njy ýylda gurlan nesil şejeresi galanyň öň tarapynda, tegelek jaň diňini we nesil şejeresi muzeýini öz içine alýar. Mukaddes Üçbirlik buthanasy ajaýyp nagyşlary bilen tanalýan 1807-nji ýylda gurlan got binasydyr. Leinster köşgi 1745-nji ýylda guruldy we häzirki wagtda Mejlis öýi. Irlandiýanyň poçta bölümi taryhy granit binadyr, bu ýerde Irlandiýa Respublikasynyň dünýä inendigi yglan edildi we üçekde ilkinji gezek Irlandiýanyň ýaşyl, ak we mämişi baýdagy galdyryldy.

Dublin milli medeni we bilim merkezidir. Meşhur Üçbirlik kolleji (ýagny Dublin uniwersiteti), Irlandiýanyň opepiskop uniwersiteti, Milli kitaphanasy, muzeý we Dubliniň Korollyk jemgyýeti şu ýerde ýerleşýär. Üçbirlik kolleji 1591-nji ýylda döredildi we 400 ýyldan gowrak taryhy bar. Kollejiň kitaphanasy Irlandiýanyň iň uly kitaphanalarynyň biridir, gadymy we orta asyr golýazmalary we irki neşir edilen kitaplary öz içine alýan 1 milliondan gowrak kitap bar. Şolaryň arasynda 8-nji asyryň owadan suratlandyrylan "Kells kitaby" iň gymmatly kitapdyr.

Dublin Irlandiýanyň iň uly portudyr we import we eksport söwdasy ýurduň umumy daşary söwdasynyň ýarysyny tutýar. Her ýyl 5000 gämi gidýär. Dublin, şeýle hem piwo, egin-eşik, dokma, himiýa, iri maşyn öndürmek, awtoulag we metallurgiýa ýaly pudaklary bolan Irlandiýanyň iň uly önümçilik şäheridir. Mundan başga-da, Dublin ýurtdaky möhüm maliýe merkezidir.