Täjigistan Respublikasynyň doly ady 143,100 inedördül kilometre barabar Täjigistan we Merkezi Aziýanyň günorta-gündogarynda ýerleşýän gury ýer. Günbatarda Özbegistan we Gyrgyzystan we gündogarda Gyrgyzystan, gündogarda Hytaýyň Sinszýan we günortada Owganystan bilen serhetleşýär. Ol daglyk ýerde ýerleşýär, olaryň 90% -i daglyk ýerler we platolar, ýarysyna golaýy deňiz derejesinden 3000 metr belentlikde. Demirgazyk dag gerşi Týanşan dag ulgamyna, merkezi bölegi Gisar-Altaý dag ulgamyna, günorta-gündogar gar bilen örtülen Pamirlere we iň beýikligi 7495 metr beýiklikdäki kommunistik pikdir. Demirgazykda Fergana basseýniniň günbatar gyrasy, günorta-günbatarda Wahş jülgesi, Gysar jülgesi we Pençi jülgesi bar. Derýalaryň köpüsi esasan Sir, Amu Derýa, Zelafşan, Wahş we Fernigan ýaly ajaýyp suw ulgamyna degişlidir. Suw serişdeleri ep-esli. Köller esasan Pamirlerde paýlanýar. Gara köli 3965 metr belentlikdäki iň uly duz köli. Tutuş sebitde adaty kontinental howa bar, beýik daglyk ýerlerde kontinental howa beýikligiň ýokarlanmagy bilen ýokarlanýar we demirgazyk bilen günortanyň arasyndaky temperatura tapawudy uly. Tutuş sebitde adaty kontinental howa bar, ýanwar aýynda ortaça -2 ℃ ～ 2, iýul aýynda ortaça 23 ℃ 30 with. Annualyllyk ýagyş 150-250 mm. Pamiriň günbatar bölegi ýylboýy gar bilen örtülip, ​​ullakan buzluklary emele getirýär. Bu sebitde haýwanlaryň we ösümlikleriň köp görnüşi bar we diňe 5000-den gowrak ösümlik görnüşi bar.

threeurt gönüden-göni Merkezi hökümetiň garamagynda üç ştata, bir etrap we bir häkimlige bölünýär: Gorno-Badahşan ştaty, Soghd ştaty (öňki Leninabad ştaty), Hatlon ştaty we Merkezi hökümet Etrap we Duşanbe şäheri.

9-njy asyrdan X asyra çenli Täjigistan halky esasan emele geldi we Merkezi Aziýada gadymy halkdy. IX asyrda Täjigiler Buhara bilen taryhda paýtagt hökmünde ilkinji giň we güýçli Saman dinastiýasyny gurupdyrlar. Täjikleriň milli medeniýeti we däp-dessurlary şu asyr dowam eden taryhy döwürde bolupdyr. görnüşi. XIII-XIII asyrda Gaznawid we Harazm şalygyna goşuldy. XIII asyrda mongol tatarlary tarapyndan ýeňildi. Buhara hanlygyna XVI asyrdan bäri goşulýar. 1868-nji ýylda demirgazykda Fergana bilen Samarkandyň bölekleri Russiýa birleşdirildi, günortada Buhara Han Russiýanyň wassal döwleti boldy. Täjik Sowet Sosialistik Respublikasy 1929-njy ýylyň 16-njy oktýabrynda döredildi we şol ýylyň 5-nji dekabrynda Sowet Soýuzyna girdi. 1990-njy ýylyň 24-nji awgustynda Täjigistanyň Sovietokary Soweti Respublikanyň özygtyýarlylyk Jarnamasyny kabul etdi. 1991-nji ýylyň awgust aýynyň ahyrynda ol Täjigistan Respublikasy diýlip atlandyryldy. Şol ýylyň 9-njy sentýabrynda Täjigistan Respublikasy garaşsyzlygyny yglan etdi. Bu gün Respublikanyň garaşsyzlyk güni hökmünde tassyklandy we 21-nji dekabrda GDA-a goşuldy.

Milli baýdak: Uzynlygy 2: 1 töweregi bolan gorizontal gönüburçluk. Topokardan aşak, gyzyl, ak we ýaşyl üç sany parallel gorizontal gönüburçlukdan durýar. Ak bölegiň ortasynda bir täç we ýedi sany bäş burçly ýyldyz bar. Gyzyl, ýurduň ýeňşini, ýaşyl abadançylygy we umydy, ak reňk bolsa dini ynanjy aňladýar, täç we pentagram ýurduň garaşsyzlygyny we özygtyýarlylygyny alamatlandyrýar. Täjigistan 1929-njy ýylda öňki Sowet Soýuzynyň respublikasy boldy. 1953-nji ýyldan bäri ýokarky böleginde sary bäş burçly ýyldyz, orak we çekiç nagşy, aşaky böleginde ak we ýaşyl keseligine zolakly gyzyl baýdak aldy. Garaşsyzlyk 1991-nji ýylyň 9-njy sentýabrynda yglan edildi we häzirki milli baýdak kabul edildi.

Täjigistanda 6,919,600 ilaty bar (2005-nji ýylyň dekabry). Esasy etnik toparlar, tatar, gyrgyz, ukrain, türkmen, gazak, belarus, ermenistan we beýleki etnik toparlardan başga-da Täjik (70.5%), Özbek (26.5%), Rus (0,32%). Residentsaşaýjylaryň köpüsi yslama ynanýar, köpüsi sünni we Pamir sebiti şaýy ysmaýyl taýpasyna degişlidir. Milli dil Täjik (pars diline meňzeş hindi-Europeanewropa eýran dili maşgalasy), rus dili bolsa milletara aragatnaşyk dilidir.

Tebigy baýlyklar esasan reňkli metallar (gurşun, sink, wolfram, antimon, simap we ş.m.), seýrek metallar, kömür, gaýa duzy, nebitden başga-da, tebigy gaz, bol urany magdany we dürli gurluşyk materiallarydyr. . Uran ätiýaçlyklary GDA-da birinji, gurşun we sink känleri Merkezi Aziýada birinji ýerde durýar. Senagat esasan dag, ýeňil senagat we azyk senagaty Duşanbe we Leninabadda jemlenendir. Energetika pudagy uly üstünlikler gazandy we adam başyna düşýän energiýa çeşmeleri dünýäde birinji orunda durýar. Lightagtylyk pudagynda pagta arassalamak, ýüpek ýüplük we dokma ýorgan ýasamak agdyklyk edýär. Halk senetleri nepis we görnüşi boýunça özboluşly. Azyk senagaty esasan nebit çykarmak, ýag çykarmak, çakyr öndürmek we miwe we gök önümleri gaýtadan işlemekdir. Oba hojalygy ykdysadyýetiň öňdebaryjy pudagydyr. Bag, üzümçilik we üzüm ösdürip ýetişdirmek has möhümdir. Maldarçylyk pudagy esasan mal bakýar, goýun, mal we at ösdürip ýetişdirýär. Pagta ekmek pudagy oba hojalygynda möhüm rol oýnaýar we ýokary hilli inçe süýümli pagta öndürmek bilen meşhurdyr.

Duşanbe oktýabr rewolýusiýasyndan soň Kýuşambe ýaly üç uzak oba tarapyndan döredilen täze şäher. 1925-nji ýyldan bäri oňa şäher diýilýär. 1925-nji ýyla çenli Kişrak (obany aňladýar) diýilýärdi. 1925-nji ýyldan 1929-njy ýyla çenli Duşanbe diýlip atlandyryldy, ilkibaşda Joushambe diýlip terjime edildi, ýagny Duşenbe güni. 1929-njy ýyldan 1961-nji ýyla çenli "Stalin şäheri" diýilýän Stalinabad diýlip atlandyryldy. 1929-njy ýylda Täjik Sowet Sosialistik Respublikasynyň (öňki Sowet Soýuzynyň respublikasy) paýtagty boldy. 1961-nji ýyldan soň Duşanbe adyny aldy. 1991-nji ýylyň sentýabr aýynda garaşsyzlygyny yglan eden Täjigistan Respublikasynyň paýtagty boldy.

Duşanbe milli syýasy, senagat, ylmy we medeni bilim merkezidir. Şäherdäki köçelerde gönüburçly gözenek bar we binalaryň köpüsi ýer titremeleriniň öňüni almak üçin binalardyr. Dolandyryş, medeni, bilim we ylmy gözleg edaralary şäher merkezinde, şäheriň günorta we günbatar bölekleri täze senagat we ýaşaýyş ýerleri. Ylmy gözleg edaralaryna esasan Respublikan Ylymlar akademiýasy we Täjigistan Oba hojalygy ylymlary instituty girýär. Higherokary okuw jaýlaryna Täjigistan Milli Uniwersiteti, Milli Lukmançylyk Uniwersiteti, Taoslaw uniwersiteti, Oba hojalygy uniwersiteti we ş.m.