Tajikistan, oo ah magaca buuxa ee Jamhuuriyadda Tajikistan, wuxuu ku fadhiyaa dhul dhan 143,100 KM oo laba jibbaaran waana waddan aan bad lahayn oo ku yaal koonfur-bari ee Bartamaha Aasiya. Waxay xuduud la leedahay Uzbekistan iyo Kyrgyzstan dhanka galbeed iyo Kyrgyzstan, Shiinaha Xinjiang dhanka bari, iyo Afghanistan dhanka koonfureed. Waxay ku taalaa dhul buuraley ah, 90% ka mid ahi waa dhul buuraley ah iyo daaqsimeed, in ku dhow kala barna ay ka sarreeyaan 3000 mitir heerka badda.waxaa loo yaqaan "dalka buuraha". Xadka buurta woqooyi waxaa iska leh nidaamka buurta Tianshan, qeybta dhexe waxaa iska leh nidaamka buurta Gisar-Altai, koonfur-bari waa Pamirs-ka barafka ku dahaadhan, tan ugu sareysaana waa tan ugu sarreysa shuuciyada iyadoo sare loo qaadayo 7495 mitir. Woqooyiga waxa ku yaal cidhifka galbeed ee dooxada Fergana, koonfur-galbeedna waxaa ku yaal Dooxada Wahsh, Gysar Valley iyo Penchi Valley. Webiyada intooda badani waxay ka tirsan yihiin nidaamka biyaha fawdada ah, oo ay ku jiraan Syr, Amu Darya, Zelafshan, Vakhsh iyo Fernigan. Kheyraadka biyaha waa kuwo aad u tiro badan. Harooyinka waxaa badanaa lagu qaybiyaa Pamirs-ka. Lake Lake waa harada cusbada ugu weyn, 3965 mitir ka sarreysa heerka badda. Aagga oo dhan wuxuu leeyahay cimilo qaaradeed oo caadi ah Cimilada qaaradda ee aagga buuraha dhaadheer waxay ku kordhaa kororka joogga, iyo farqiga heerkulka u dhexeeya woqooyi iyo koonfur waa weyn yahay Dhulka oo dhan wuxuu leeyahay cimilo qaaradeed oo caadi ah, oo leh celcelis heer kul ah -2 ℃ ～ 2 ℃ bisha Janaayo iyo celceliska heerkulka 23 ℃ ～ 30 ℃ bisha Luulyo. Roobka sanadlaha ah waa 150-250 mm. Qeybta galbeed ee Pamir waxaa ku daboolan baraf sanadka oo dhan, sameysmaya baraf aad u weyn. Waxaa jira noocyo badan oo xayawaan ah iyo dhir ah dhulka, oo leh in ka badan 5,000 nooc oo dhir ah oo keli ah.

Dalku wuxuu u qaybsan yahay saddex gobol, hal degmo, iyo hal degmo oo si toos ah u hoos timaadda Dawladda Dhexe: Gobolka Gorno-Badakhshan, Gobolka Soghd (oo hore u ahaan jiray Gobolka Leninabad), Gobolka Khatlon, iyo Dawladda Dhexe. Degmo iyo magaalada Dushanbe.

Qarniyadii 9aad ilaa 10aad ee miilaadiga, ummaddii Tajik ahaan asal ahaan waa la aasaasay, waxayna ahayd ummad qadiim ah bartamaha Aasiya. Qarnigii 9aad, Tajikiyadaha waxay aasaaseen boqortooyadii ugu horreysay ee xoogga weyn ee Samanid iyadoo Bukhara ay tahay caasimadda taariikhda. Dhaqanka iyo caadooyinka qaran ee Tajikiyada waxay ku sugnaayeen qarnigan qarniga dheer. qaab Waxay ku biireen boqortooyooyinkii Ghaznavid iyo Kharazm qarniyadii 10aad ilaa 13aad. Waxaa ka adkaaday Tataarkii Mongol-ka qarnigii 13-aad. Wuxuu ku biiray Bukhara Khanate ilaa qarnigii 16aad. Sannadkii 1868, qaybo ka mid ah Fergana iyo Samarkand oo woqooyiga ah ayaa lagu midoobay Ruushka, Bukhara Khan oo ku taal koonfurtana waxay ahayd dawlad Ruushku ku dhex wareego. Jamhuuriyadda Tajikka Soofiyeeti Hantiwadaagga waxaa la aasaasay Oktoobar 16, 1929, waxayna ku biirtay Midowgii Soofiyeeti 5-tii Diseembar isla sannadkaas. Ogast 24, 1990, Soofiyeeti Sare ee Tajikistan wuxuu qaatay Baaqa Madaxbanaanida Jamhuuriyadda. Dhamaadkii Agoosto 1991, waxaa loo bixiyay Jamhuuriyadda Tajikistan.Sibtember 9-keedii isla sannadkaas, Jamhuuriyadda Tajikistan waxay ku dhawaaqday madax-bannaanideeda.Maanta ayaa la xaqiijiyay inay tahay Maalinta Xorriyadda Jamhuuriyadda waxayna ku biirtay CIS bishii Diseembar 21.

Calanka Qaranka: Waa leydi siman oo le eg oo le'eg dherer iyo ballac qiyaastii 2: 1. Dusha sare ilaa hoos, waxay ka kooban tahay saddexagal leysku siman oo siman oo casaan, cadaan, iyo cagaar Dhexda qeybta cad ah, waxaa ku taajirsan taaj iyo toddobo si siman oo loo qeybiyey xiddigo shan gees leh. Casaanku wuxuu astaan ​​u yahay guusha waddanka, cagaarka wuxuu astaan ​​u yahay barwaaqo iyo rajo, caddaankuna wuxuu u taagan yahay aaminaad diimeed; taajka iyo pentagram-ka ayaa astaan ​​u ah madax-bannaanida iyo madax-bannaanida dalka. Tajikistan waxay noqotay jamhuuriyad midowgii hore ee Soofiyeeti sanadkii 1929. Tan iyo sanadkii 1953, waxay qaadatay calan guduudan oo leh xidig shan gees leh oo huruud ah, manjarka iyo dubbaarka oo ku yaal qaybta kore iyo silsilado siman oo cadaan iyo cagaar ah oo kuyaala qeybta hoose. Gooni-isu-taagga waxaa lagu dhawaaqay 9-kii Sebtember, 1991, waxaana la qaatay calanka hadda jira.

Tirada dadka Tajikistan waa 6,919,600 (Diseembar 2005). Qowmiyadaha ugu waa weyn waa Tajik (70.5%), Uzbek (26.5%), Russian (0.32%), marka lagu daro Tatar, Kyrgyz, Ukraine, Turkmen, Kazakh, Belarus, Armenia iyo qowmiyadaha kale. Inta badan dadka deegaanka ayaa aaminsan diinta Islaamka, badankooduna waa Sunni, aagga Pamir-na waxaa iska leh qabiilka Shiicada ah ee Ismaaciil. Luqadda qaranku waa Tajik (indo-yurubiyanka reer luuqada Iiraaniyiinta ah, oo lamid ah Beershiya), ruushkuna waa luuqada wada xiriirka qowmiyadaha.

Kheyraadka dabiiciga ah badanaa waa biraha aan birta ahayn (lead, zinc, tungsten, antimony, meerkuri, iwm), biraha dhifka ah, dhuxusha, cusbada dhagaxa, marka lagu daro saliida, gaaska dabiiciga, macdanta yuraaniyamta badan iyo qalabka dhismaha oo kaladuwan. . Kaydka Uranium-ka ayaa kaalinta koowaad ka galay barwaaqa sooranka Dawladaha Madaxa-bannaan, macdanta "lead" iyo "zinc" waxay ku jiraan kaalinta koowaad ee Bartamaha Aasiya. Warshaduhu waxay inta badan ku urursan yihiin Dushanbe iyo Leninabad, inta badan macdanta, warshadaha fudud iyo warshadaha cuntada. Warshadaha korontada waxay sameeyeen guulo waaweeyn, kheyraadkeeda qofba qof ee keydku wuxuu kujiraa kuwa ugu sareeya aduunka. Warshadaha nalka waxaa ku badan suufka suufka, xariir xariir iyo sameynta bustaha dharka.Farsamooyinka gacanta ee dadku waa kuwo aad u fiican oo qaab gaar ah leh. Warshadaha cuntada badanaa waa soo saarida saliida, soosaarida dufanka, khamriga soosaarka, iyo miraha iyo khudradda. Beeraha ayaa ah waaxda ugu horeysa dhaqaalaha. Orchard, sericulture iyo beerista canabka ayaa aad muhiim u ah. Warshadaha xooluhu badanaa waa daaq, adhi, lo 'iyo fardo. Warshadaha lagu beero cudbigu waxay door muhiim ah ka ciyaaraan beeraha, waxayna si gaar ah caan ugu yihiin soo saarista cudbi tayo sare leh oo suuf ah.

Dushanbe: Dushanbe (Dushanbe, Душанбе) waa caasimada Tajikistan, waxay ku taalaa 38.5 darajooyin waqooyi iyo 68.8 digrii Longitude, oo udhaxeysa wabiyada Varzob iyo Kafirnigan Basaska Gisar, oo 750-930 mitir ka sarreeya heerka badda, wuxuu ku fadhiyaa dhul dhan 125 kiiloomitir oo laba jibbaaran. Heerkulka ugu sarreeya xagaaga wuxuu gaari karaa 40 ℃, heer kulka ugu hooseeya ee jiilaalkuna waa -20 ℃. Dadku waa 562,000. Dadka dagan ayaa u badan Ruush iyo Tajiks.Qowmiyadaha kale waxaa ka mid ah Tataar iyo Yukreeniyaan.

Dushanbe waa magaalo cusub oo ay aasaaseen seddex tuulo oo fog fog oo ay ku jiraan Kyushambe Kacaankii Oktoobar ka dib. Laga soo bilaabo 1925, waxaa loogu yeeri jiray magaalo. Kahor 1925, waxaa loogu yeeri jiray Kishrak (oo macnaheedu yahay tuulo). Waxaa loo bixiyay Dushanbe 1925 ilaa 1929, oo asal ahaan loo tarjumay Joushambe, oo macnaheedu yahay Isniinta.Waxaa loogu magac daray suuqa Isniinta. Laga soo bilaabo 1929 ilaa 1961, waxaa loo bixiyay Stalinabad, oo macnaheedu yahay "Stalin City". Sannadkii 1929, waxay noqotay caasimaddii Jamhuuriyadda Tajikkii Soofiyeeti ee Soofiyeeti (jamhuuriyaddii Midowgii Soofiyeeti ee hore). Wixii ka dambeeyay 1961, waxaa loo bixiyay Dushanbe. Bishii Sebtember 1991, waxay noqotay caasimadda Jamhuuriyadda Tajikistan oo ku dhawaaqday madax-bannaanideeda.

Dushanbe waa xarunta waxbarasho qaran ee siyaasadeed, warshadeed, saynis iyo dhaqan. Wadooyinka magaalada waxay leeyihiin qaab shabag afar geesle ah, inta badan dhismooyinka waa bungalow si looga hortago dhulgariir. Xarumaha cilmi baarista maamulka, dhaqanka, waxbarashada iyo sayniska waxay ku yaalliin bartamaha magaalada, qeybaha koonfurta iyo galbeedka ee magaaladana waa goobo warshado iyo degsiimo cusub. Hay'adaha cilmi-baarista cilmiga ah inta badan waxaa ka mid ah Akadamiyadda Jamhuuriyadda Sayniska iyo Machadka Tajik ee Cilmiga Beeraha. Machadyada tacliinta sare waxaa ka mid ah Tajik National University, National Medical University, Taoslav University, Beeraha University, iwm.