Azərbaycan Əsas məlumat
Yerli vaxt | Vaxtınız |
---|---|
|
|
Yerli saat qurşağı | Saat qurşağı fərqi |
UTC/GMT +4 saat |
enlik / uzunluq |
---|
40°8'50"N / 47°34'19"E |
iso kodlama |
AZ / AZE |
Valyuta |
Manat (AZN) |
Dil |
Azerbaijani (Azeri) (official) 92.5% Russian 1.4% Armenian 1.4% other 4.7% (2009 est.) |
elektrik |
Avropa tipli 2 pimli c tipini yazın F tipli Shuko tapası |
milli bayraq |
---|
kapital |
Bakı |
banklar siyahısı |
Azərbaycan banklar siyahısı |
əhali |
8,303,512 |
sahə |
86,600 KM2 |
GDP (USD) |
76,010,000,000 |
telefon |
1,734,000 |
Cib telefonu |
10,125,000 |
İnternet hostlarının sayı |
46,856 |
İnternet istifadəçilərinin sayı |
2,420,000 |
Azərbaycan giriş
Azərbaycan Zaqafqaziyanın şərq hissəsində, Asiya ilə Avropanın qovşağında, sahəsi 86,600 kvadrat kilometrdir. Şərqdə Xəzər dənizi, cənubda İran və Türkiyə, şimalda Rusiya, qərbdə Gürcüstan və Ermənistanla həmsərhəddir. Azərbaycanın bütün ərazilərinin 50% -dən çoxu dağlıqdır, şimalda Böyük Qafqaz dağları, cənubda Kiçik Qafqaz dağları, ortada Kulinka hövzəsi, cənub-qərbdə Orta Araksin hövzəsi, şimalda Dalalapuyaz dağları və Zəngger. Zursky Dağları ilə əhatə olunmuş, cənub-şərqdə Taleş Dağları var. Azərbaycan Respublikasının tam adı olan Azərbaycan, Zaqafqaziyanın şərq hissəsində, Asiya ilə Avropanın qovşağında, 86,600 kvadrat kilometr ərazini əhatə edir. Şərqdə Xəzər dənizi, cənubda İran və Türkiyə, şimalda Rusiya, qərbdə Gürcüstan və Ermənistanla həmsərhəddir. Ermənistan və İran arasında Mərkəzi Arras hövzəsində yerləşən Naxçıvan Muxtar Respublikası və Dağlıq Qarabağ Muxtar Bölgəsi, Ermənistanın anklavlarıdır. Azərbaycanın bütün ərazisinin 50% -dən çoxu dağlıqdır, şimalında Böyük Qafqaz dağları, cənubunda Kiçik Qafqaz dağları və aralarında Kulinka hövzəsi var. Cənub-qərb Mərkəzi Araksin hövzəsidir, şimal isə Dalalapuyaz dağları və Zangezulski dağları ilə əhatə olunmuşdur. Cənub-şərqdə Tares dağları var. Əsas çaylar Kür və Arazdır. İqlim müxtəlifdir. Eramızın 3-10-cu əsrlərində İran və Ərəb xilafəti tərəfindən idarə olunurdu. 9-16-cı əsrdə Şirfan kimi feodal ölkələr var idi. Azərbaycan milləti əsasən 11-13 əsrdə formalaşmışdır. 11-14-cü əsrdə Türk-Səlcuqlular, Moğol Tatarları və Teymurilər tərəfindən işğal edildi. XVI-XVIII əsrlərdə İranın Səfəvi sülaləsi tərəfindən idarə olunurdu. 1813 və 1928-ci illərdə Şimali Azərbaycan Rusiyaya birləşdirildi (Bakı vilayəti, Elizabeth Bol vilayəti). 28 aprel 1920-ci ildə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının qurulduğunu elan etmiş, 1922-ci il martın 12-də Zaqafqaziya Sovet Federal Sosialist Respublikasına qoşulmuş, həmin il 30 dekabrda Federasiya üzvü olaraq Sovet İttifaqına qoşulmuş və 5 dekabr 1936-cı ildə Sovet İttifaqının üzvü olmuşdur. Birbaşa Sovet İttifaqının üzvü olan bir respublika. 6 fevral 1991-ci ildə ölkənin adı dəyişdirildi. Həmin il 30 avqustda Azərbaycan Ali Soveti müstəqilliyini rəsmən elan edən və Azərbaycan Cümhuriyyətini quran İstiqlal Bəyannaməsini qəbul etdi. Milli bayraq: Uzunluğun eni ilə 2: 1 nisbətində olan üfüqi düzbucaqlıdır. Yuxarıdan aşağıya açıq mavi, qırmızı və yaşıl rənglərlə birləşdirilmiş üç paralel üfüqi düzbucaqlıdan ibarətdir. Qırmızı hissənin ortasında bir aypara və səkkizguşəli bir ulduz var və ay və ulduzlar hər ikisi ağ rəngdədir. 1936-cı ildə Azərbaycan keçmiş Sovet İttifaqının bir respublikası oldu. Daha sonra qəbul edilmiş milli bayraqda beş guşəli ulduz, oraq və çəkic olan qırmızı bayraq, bayrağın alt hissəsi isə geniş mavi haşiyəyə sahib oldu. 1990-cı ilin avqustunda müstəqillik elan edildi və 5 fevral 1991-ci ildə 1936-cı ildən əvvəl qəbul edilmiş dövlət bayrağı bərpa edildi, yəni yuxarıda qeyd olunan üçrəngli bayraq. Azərbaycan əhalisi 8.436 milyon nəfərdir (1 yanvar 2006). Cəmi 43 etnik qrup mövcuddur ki, bunların da 90,6% -i azərbaycanlı, 2,2% -i Rezgen, 1,8% -i rus, 1,5% -i erməni, 1,0% -i talışlardır. Rəsmi dil türk dil ailəsinə mənsub olan Azərbaycan dilidir. Sakinlərin çoxu rus dilini yaxşı bilir. Əsasən İslam dininə inanırıq. Azərbaycanda ağır sənaye üstünlük təşkil edir, yüngül sənaye isə inkişaf etməyib. Ən çox təbii ehtiyatlar neft və təbii qazdır. Neft emalı sənayesi ölkənin əsas sənaye sektorudur. Yalnız Rusiyadan ikinci, keçmiş Sovet İttifaqı respublikalarında ikinci yer. Digər sənaye sahələrinə neft kimyası, maşınqayırma, əlvan metallurgiya, yüngül sənaye və qida emalı sənayesi daxildir. Maşın istehsal sənayesi əsasən neft və qaz hasilatı avadanlığı istehsal edir. Kənd təsərrüfatında nağd məhsullar üstünlük təşkil edir və pambıq xüsusilə vacibdir; tütün, tərəvəz, taxıl, çay və üzüm də müəyyən bir nisbətdədir. Heyvandarlıqda həm ət, həm də yun və ət və süd üstünlük təşkil edir. Nəqliyyat əsasən dəmir yolundan asılıdır. Əsas dəniz limanı Bakıdır. Bakı: Bakı Azərbaycanın paytaxtı və milli iqtisadi və mədəni mərkəzdir. Xəzər dənizinin ən böyük limanı. Apsheronmi Adasının cənubunda yerləşən neft sənayesinin mərkəzi və "neft şəhəri" olaraq bilinir. Həm də keçmiş Sovet İttifaqı Zaqafqaziyanın ən böyük şəhəridir. Bakı 2200 kvadrat kilometr ərazini əhatə edən 10 inzibati bölgə və 46 şəhərdən ibarətdir. Əhalisi 1.8288 milyon nəfərdir. Yanvar ayının orta temperaturu 4 July, iyulun orta temperaturu 27.3 ℃. XVIII əsrdə Bakı, Bakı Xanlığının paytaxtı idi. Sənayedə neft istehsalı 1870-ci illərdə başlamış, 19-cu əsrin sonunda, 22 əsas neft emalı bazası olan Zaqafqaziya sənaye mərkəzi və neft bazasına çevrilmiş və digər sənaye sahələrinin çoxu neftlə əlaqəli idi. 1991-ci ilin avqustunda müstəqillik qazandıqdan sonra Azərbaycanın paytaxtı oldu. Bakı uzun bir tarixə sahib qədim bir şəhərdir. Şəhərdə XI əsrdə inşa edilən Şenak-Karl Məscid qülləsi, XII əsrdə Qız-Karas qalası və XIII əsr Bakı kimi bir çox maraq yeri var. İlov Daş qalası, XV əsrdən Şirvan Sarayı və XVII əsrdən Kral Xan Sarayı yaxşı qorunub saxlanılmışdır. 2000-ci ildə UNESCO Bakılı Duvarlı Şəhəri və Kral Şirvan sarayını və Qız Qalasını mədəni irs siyahısına saldı və "Dünya Mirası Siyahısı" na saldı. |