Azerbaýjan döwlet kody +994

Nädip aýlamaly Azerbaýjan

00

994

--

-----

IDDdöwlet kody Şäher kodyTelefon belgisi

Azerbaýjan Esasy maglumatlar

Timeerli wagt Wagtyňyz


Timeerli wagt zolagy Wagt guşaklygynyň tapawudy
UTC/GMT +4 sagat

giňişlik / uzynlyk
40°8'50"N / 47°34'19"E
izo kodlamak
AZ / AZE
walýuta
Manat (AZN)
Dil
Azerbaijani (Azeri) (official) 92.5%
Russian 1.4%
Armenian 1.4%
other 4.7% (2009 est.)
elektrik
C Europeanewropa 2 pin ýazyň C Europeanewropa 2 pin ýazyň
F görnüşli Şuko wilkasy F görnüşli Şuko wilkasy
Döwlet baýdagy
AzerbaýjanDöwlet baýdagy
maýa
Bakuw
banklaryň sanawy
Azerbaýjan banklaryň sanawy
ilaty
8,303,512
meýdany
86,600 KM2
GDP (USD)
76,010,000,000
telefon
1,734,000
Jübi telefony
10,125,000
Internet eýeleriniň sany
46,856
Internet ulanyjylarynyň sany
2,420,000

Azerbaýjan giriş

Azerbaýjan Transkawkazyň gündogar böleginde Aziýa bilen Europeewropanyň çatrygynda, meýdany 86,600 inedördül kilometre barabardyr. Gündogarda Hazar deňzi, günortada Eýran we Türkiýe, demirgazykda Russiýa, günbatarda Gürjüstan we Ermenistan bilen serhetleşýär. Azerbaýjanyň tutuş meýdanynyň 50% -den gowragy daglyk, demirgazykda Uly Kawkaz daglary, günortada Kiçi Kawkaz daglary, ortada Kulinka basseýni, günorta-günbatarda Orta Araksin basseýni we demirgazykda Dalalapuýaz daglary we Zangger. Zurskiý daglary bilen gurşalan, günorta-gündogarda Taleş daglary bar.

Azerbaýjan Respublikasynyň doly ady, Kawkazyň gündogar böleginde Aziýa bilen Europeewropanyň çatrygynda ýerleşýär, meýdany 86,600 inedördül kilometre barabardyr. Gündogarda Hazar deňzi, günortada Eýran we Türkiýe, demirgazykda Russiýa, günbatarda Gürjüstan we Ermenistan bilen serhetleşýär. Merkezi Arras basseýninde we Ermenistan bilen Eýranyň arasynda ýerleşýän Nakhiçewan Awtonom Respublikasy we Nagorno-Garabag awtonom sebiti Ermenistanda anklawlardyr. Azerbaýjanyň tutuş meýdanynyň 50% -den gowragy daglyk, demirgazykda Uly Kawkaz daglary, günortada Kiçi Kawkaz daglary we arasynda Kulinka basseýni bar. Günorta-günbatar Merkezi Araksin basseýni, demirgazygy bolsa Dalalapuýaz daglary we Zangezulski daglary bilen gurşalandyr. Günorta-gündogarda Tares daglary bar. Esasy derýalar Kura we Aras. Howasy dürli-dürli.

biziň eramyzyň 3-10-njy asyrynda Eýran we Arap halyfaty tarapyndan dolandyrylypdyr. Şirfan ýaly feodal ýurtlar 9-16-njy asyrda guruldy. Azerbaýjan halky esasan 11-13-nji asyrda emele geldi. 11-14-nji asyrda türk-seljuklar, mongol tatarlary we Timuridler tarapyndan basylyp alyndy. XVI-XVIII asyrda Eýranyň Safawidler neberesi tarapyndan dolandyrylypdyr. 1813-nji we 1928-nji ýyllarda demirgazyk Azerbaýjan Russiýa goşuldy (Baku welaýaty, Elizelizaweta Bol welaýaty). 1920-nji ýylyň 28-nji aprelinde Azerbaýjan Sowet Sosialistik Respublikasynyň döredilendigini yglan etdi, 1922-nji ýylyň 12-nji martynda Zakawkaz Sowet Sosialistik Respublikasyna goşuldy, şol ýylyň 30-njy dekabrynda Sowet Soýuzyna Federasiýa agzasy boldy we 1936-njy ýylyň 5-nji dekabrynda Sowet Soýuzynyň agzasy boldy. Sowet Soýuzynyň gol astyndaky respublikan. 1991-nji ýylyň 6-njy fewralynda bu ýurduň ady Azerbaýjan Respublikasy diýlip atlandyryldy. Şol ýylyň 30-njy awgustynda Azerbaýjanyň Sovietokary Soweti Garaşsyzlyk Jarnamasyny kabul etdi, garaşsyzlygy resmi taýdan yglan etdi we Azerbaýjan Respublikasyny döretdi.

Döwlet baýdagy: uzynlygy 2: 1 ini bolan gorizontal gönüburçluk. Topokardan aşak açyk gök, gyzyl we ýaşyl bilen birleşdirilen üç sany parallel gorizontal gönüburçlukdan durýar. Gyzyl bölegiň ortasynda ýarym aý we sekiz burçly ýyldyz bar, aý we ýyldyzlaryň ikisi-de ak. Azerbaýjan 1936-njy ýylda öňki Sowet Soýuzynyň respublikasy boldy. Soňra kabul edilen milli baýdakda bäş burçly ýyldyz, orak we çekiç bilen gyzyl baýdak, baýdagyň aşaky böleginde gök giň araçäk bardy. 1990-njy ýylyň awgustynda garaşsyzlyk yglan edildi we 1991-nji ýylyň 5-nji fewralynda 1936-njy ýyla çenli kabul edilen milli baýdak dikeldildi, ýagny ýokarda ady agzalan üçburç baýdak.

Azerbaýjanyň ilaty 8,436 million (2006-njy ýylyň 1-nji ýanwary). Jemi 43 etnik topar bar, olaryň 90,6% -i azerbaýjan, 2,2% -i Rezgen, 1.8% -i ruslar, 1,5% -i ermeni we 1,0% -i Talyş. Resmi dil türk dili maşgalasyna degişli azerbaýjan. Residentsaşaýjylaryň köpüsi rus dilini bilýärler. Esasan yslama ynanýarlar.

Azerbaýjanda agyr senagat agdyklyk edýär, ýeňil senagat bolsa ösmeýär. Iň köp tebigy baýlyk nebit we tebigy gazdyr. Nebiti gaýtadan işleýän pudak ýurduň esasy senagat pudagydyr. Diňe Russiýadan we ikinji Sowet Soýuzynyň respublikalarynda ikinji orunda. Beýleki pudaklara nebithimiýa, maşyn öndürmek, reňkli metallurgiýa, ýeňil senagat we azyk gaýtadan işleýän senagat girýär. Maşyn öndürmek pudagy esasan nebit we gaz çykarmak enjamlaryny öndürýär. Oba hojalygynda nagt ekinler agdyklyk edýär we pagta aýratyn möhümdir; temmäki, gök önümler, däne, çaý we üzüm hem belli bir paýy eýeleýär. Maldarçylykda hem et, ýüň, et we süýt agdyklyk edýär. Ulag esasan demirýola bagly. Esasy deňiz porty Baku.


Baku: Baku Azerbaýjanyň paýtagty we milli ykdysady we medeni merkezdir. Hazar deňzindäki iň uly port. Apsheronmi adasynyň günortasynda ýerleşýän bu nebit pudagynyň merkezi we "nebit şäheri" hökmünde tanalýar. Şeýle hem öňki Sowet Soýuzynyň Zakawkazdaky iň uly şäheridir. Bakuw 2200 inedördül kilometr meýdany 10 administratiw etrapdan we 46 şäherden ybarat. Ilaty 1,8288 million. Januaryanwar aýynda ortaça temperatura 4 ℃, iýul aýynda ortaça temperatura 27,3 is.

XVIII asyrda Bakuw hanlygynyň paýtagtydy. Senagat nebit önümçiligi 1870-nji ýyllarda başlandy. XIX asyryň ahyrynda, 22 esasy nebiti gaýtadan işleýän bazasy bolan we beýleki pudaklaryň köpüsi nebit bilen baglanyşykly Zakawkaziýa senagat merkezine we nebit bazasyna öwrüldi. 1991-nji ýylyň awgust aýynda garaşsyzlykdan soň Azerbaýjanyň paýtagty boldy.

Baku uzak taryhy bolan gadymy şäher. 11-nji asyrda gurlan Senak-Karl metjidi diňi, XII asyrda Kiz-Karas diňi we XIII asyr Baku ýaly şäherde köp gyzyklanýan ýerler bar. Ilow Daş gala, XV asyrdan Şirwan köşgi we XVII asyrdan Şa Han köşgi gowy saklanýar. 2000-nji ýylda ESUNESKO Bakuwly diwarly şäheri we şa Şirwan köşgüni we Gyz diňini medeni miras hökmünde görkezdi we ony "Bütindünýä mirasynyň sanawyna" goşdy.