Ադրբեջան Հիմնական տեղեկություններ
Տեղական ժամանակ | Քո ժամանակը |
---|---|
|
|
Տեղական ժամային գոտի | Timeամանակային գոտու տարբերություն |
UTC/GMT +4 ժամ |
լայնություն / երկայնություն |
---|
40°8'50"N / 47°34'19"E |
ISO կոդավորումը |
AZ / AZE |
արժույթ |
մանաթ (AZN) |
Լեզու |
Azerbaijani (Azeri) (official) 92.5% Russian 1.4% Armenian 1.4% other 4.7% (2009 est.) |
էլեկտրականություն |
Տիպ c եվրոպական 2-փին F- տիպի Shuko վարդակից |
ազգային դրոշ |
---|
կապիտալ |
Բաքու |
բանկերի ցուցակ |
Ադրբեջան բանկերի ցուցակ |
բնակչություն |
8,303,512 |
տարածք |
86,600 KM2 |
GDP (USD) |
76,010,000,000 |
հեռախոս |
1,734,000 |
Բջջային հեռախոս |
10,125,000 |
Ինտերնետային հոսթերի քանակը |
46,856 |
Ինտերնետից օգտվողների թիվը |
2,420,000 |
Ադրբեջան ներածություն
Ադրբեջանը տեղակայված է Անդրկովկասի արևելյան մասում `Ասիայի և Եվրոպայի խաչմերուկում` 86,600 կմ 2 տարածքով: Արևելքից սահմանակից է Կասպից ծովին, հարավից ՝ Իրանին և Թուրքիային, հյուսիսից ՝ Ռուսաստանին, իսկ արևմուտքում ՝ Վրաստանին և Հայաստանին: Ադրբեջանի ամբողջ տարածքի 50% -ից ավելին լեռնային է. Հյուսիսում `Մեծ Կովկասի լեռները, հարավում` Փոքր Կովկասի լեռները, մեջտեղում `Կուլինկայի ավազանը, հարավ-արևմուտքում` Միջին Արաքսինի ավազանը և հյուսիսում `Դալալապույազ լեռներն ու angանգերը: Ursուրսկի լեռներով շրջապատված ՝ հարավ-արևելքում կա Թալեժ լեռները: Ադրբեջանը `Ադրբեջանի Հանրապետության լրիվ անվանումը, գտնվում է Անդրկովկասի արևելյան մասում` Ասիայի և Եվրոպայի խաչմերուկում `ընդգրկելով 86,600 կմ 2 տարածք: Արևելքից սահմանակից է Կասպից ծովին, հարավից ՝ Իրանին և Թուրքիային, հյուսիսից ՝ Ռուսաստանին, իսկ արևմուտքում ՝ Վրաստանին և Հայաստանին: Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունը և Լեռնային Karabakhարաբաղի Ինքնավար Մարզը, որոնք տեղակայված են Կենտրոնական Արրասի ավազանում, Հայաստանի և Իրանի միջև, հանդիսանում են Հայաստանում անկլավներ: Ադրբեջանի ամբողջ տարածքի 50% -ից ավելին լեռնային է, հյուսիսում `Մեծ Կովկասի լեռները, հարավում` Փոքր Կովկասի լեռները, իսկ մեջտեղում `Կուլինկայի ավազանը: Հարավ-արևմուտքը Կենտրոնական Արաքսինի ավազանն է, իսկ հյուսիսը շրջապատված է Դալալապույազ լեռներով և geանգեզուրսկի լեռներով: Հարավ-արևելքում կան Տարես լեռները: Հիմնական գետերն են Կուրը և Արասը: Կլիման բազմազան է: 3-10-րդ դարում այն ղեկավարում էին Իրանը և Արաբական խալիֆայությունը: 9-16-րդ դարում Շիրֆանի նման ֆեոդալական երկրներ կային: Ադրբեջանական ազգն ըստ էության կազմավորվել է 11-13 դարում: 11-14-րդ դարում այն ներխուժեցին թուրք-սելջուկներ, մոնղոլ թաթարներ և տիմուրիներ: 16-ից 18-րդ դարերում այն ղեկավարում էր Իրանի Սաֆավյան տոհմը: 1813 և 1928 թվականներին հյուսիսային Ադրբեջանն ընդգրկվեց Ռուսաստանի կազմում (Բաքվի նահանգ, Էլիզաբեթ Բոլի նահանգ): 1920-ի ապրիլի 28-ին հայտարարեց Ադրբեջանի Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետության ստեղծման մասին, 1922 թ. Մարտի 12-ին միացավ Անդրկովկասի Սովետական Դաշնային Սոցիալիստական Հանրապետությանը, նույն տարվա Դեկտեմբերի 30-ին `որպես Դաշնության անդամ, միացավ Խորհրդային Միությանը և 1936 թ.-ի դեկտեմբերի 5-ին դարձավ Խորհրդային Միության անդամ: Անդամ հանրապետություն ՝ անմիջապես Խորհրդային Միության տակ: 1991 թվականի փետրվարի 6-ին երկիրը վերանվանվեց Ադրբեջանի Հանրապետություն: Նույն թվականի օգոստոսի 30-ին Ադրբեջանի Գերագույն խորհուրդը ընդունեց Անկախության հռչակագիրը ՝ պաշտոնապես հռչակելով անկախություն և ստեղծելով Ադրբեջանի Հանրապետություն: Ազգային դրոշ. այն հորիզոնական ուղղանկյուն է ՝ 2: 1 երկարության և լայնության հարաբերակցությամբ: Այն բաղկացած է երեք զուգահեռ հորիզոնական ուղղանկյուններից, որոնք վերից վար միացված են բաց կապույտով, կարմիրով և կանաչով: Կարմիր մասի մեջտեղում կա կիսալուսին և ութաթև աստղ, իսկ լուսինը և աստղերը երկուսն էլ սպիտակ են: 1936 թվականին Ադրբեջանը դարձավ նախկին Խորհրդային Միության հանրապետություն: Ավելի ուշ ընդունված ազգային դրոշն ուներ կարմիր դրոշ `հնգաթև աստղով, մանգաղով և մուրճով, իսկ դրոշի ստորին հատվածում` կապույտ լայն սահման: 1990-ի օգոստոսին հռչակվեց անկախությունը, իսկ 1991-ի փետրվարի 5-ին վերականգնվեց մինչ 1936 թվականը ընդունված ազգային դրոշը, այսինքն ՝ վերոհիշյալ եռագույն դրոշը: Ադրբեջանի բնակչությունը 8.436 միլիոն է (2006 թ. հունվարի 1): Ընդհանուր առմամբ կան 43 էթնիկ խմբեր, որոնցից 90,6% -ը ադրբեջանցիներ են, 2,2% -ը ՝ Ռեզգեն, 1,8% -ը ռուսաստանցիներ են, 1,5% -ը ՝ հայեր, և 1,0% -ը ՝ թալիշներ: Պաշտոնական լեզուն ադրբեջաներենն է, որը պատկանում է թյուրքալեզու ընտանիքին: Բնակիչների մեծ մասը տիրապետում է ռուսերենին: Հիմնականում հավատում եմ իսլամին: Ադրբեջանում գերակշռում է ծանր արդյունաբերությունը, իսկ թեթեւ արդյունաբերությունը թերզարգացած է: Բնական ռեսուրսներն առավել շատ են նավթի և բնական գազի մեջ: Նավթի վերամշակման արդյունաբերությունը երկրի հիմնական արդյունաբերական ոլորտն է: Երկրորդը միայն Ռուսաստանին և երկրորդ տեղը նախկին Խորհրդային Միության հանրապետություններում: Այլ արդյունաբերությունները ներառում են նավթաքիմիական նյութեր, մեքենաշինություն, գունավոր մետաղագործություն, թեթև արդյունաբերություն և սննդի վերամշակման արդյունաբերություն: Մեքենաշինական արդյունաբերությունը հիմնականում արտադրում է նավթի և գազի արդյունահանման սարքավորումներ: Գյուղատնտեսությունը գերակշռում է կանխիկ մշակաբույսերը, և հատկապես կարևոր է բամբակը. Որոշակի համամասնություն ունեն նաև ծխախոտը, բանջարեղենը, հացահատիկը, թեյը և խաղողը: Անասնաբուծության մեջ գերակշռում են ինչպես միսը, բուրդը, այնպես էլ միսը և կաթը: Տրանսպորտը հիմնականում կախված է երկաթուղուց: Հիմնական ծովային նավահանգիստը Բաքուն է: Բաքու. Բաքուն Ադրբեջանի մայրաքաղաքն է և ազգային տնտեսական և մշակութային կենտրոնը: Կասպից ծովի ամենամեծ նավահանգիստը: Գտնվում է Ապշերոնմի կղզու հարավում ՝ նավթային արդյունաբերության կենտրոնն է և հայտնի է որպես «նավթային քաղաք»: Այն նաև ամենամեծ քաղաքն է նախկին Խորհրդային Միության Անդրկովկասում: Բաքուն բաղկացած է 10 վարչական շրջաններից և 46 քաղաքներից, որոնց տարածքը կազմում է 2200 կմ 2: Բնակչությունը 1.8288 միլիոն է: Հունվար ամսվա միջին ջերմաստիճանը 4 ℃ է, իսկ հուլիսի միջին ջերմաստիճանը ՝ 27,3: 18-րդ դարում Բաքուն Բաքվի խանության մայրաքաղաքն էր: Արդյունաբերական նավթի արդյունահանումը սկսվել է 1870-ական թվականներին: 19-րդ դարի վերջին այն դարձավ Անդրկովկասի արդյունաբերական կենտրոն և նավթային բազա ՝ 22 խոշոր նավթավերամշակման հիմքերով, իսկ մյուս արդյունաբերության մեծ մասը կապված էր նավթի հետ: 1991-ի օգոստոսին այն անկախացումից հետո դարձավ Ադրբեջանի մայրաքաղաք: Բաքուն հինավուրց քաղաք է ՝ երկար պատմությամբ: Քաղաքում կան բազմաթիվ տեսարժան վայրեր, ինչպիսիք են Սենակ-Կառլ մզկիթի աշտարակը, որը կառուցվել է 11-րդ դարում, Կիզ-Կարաս աշտարակը 12-րդ դարում, և 13-րդ դարի Բաքուն: Լավ պահպանված են Իլովի քարե ամրոցը, Շիրվան պալատը 15-րդ դարից և Քինգ թագավորի պալատը 17-րդ դարից: 2000 թ.-ին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն ցուցակագրեց Բաքվի պարսպապատ քաղաքը և Շիրվան թագավորի պալատը և Աղջկա աշտարակը որպես մշակութային ժառանգություն և ներառեց «Համաշխարհային ժառանգության ցուցակում»: |