ඉරානයේ ඉස්ලාමීය ජනරජයේ සම්පූර්ණ නම වන ඉරානයේ වර්ග කිලෝමීටර් මිලියන 1.645 ක භූමි ප්‍රමාණයක් ඇත. නිරිතදිග ආසියාවේ පිහිටා ඇති එය උතුරින් ආර්මේනියාව, අසර්බයිජානය සහ ටර්ක්මෙනිස්තානය, බටහිරින් තුර්කිය සහ ඉරාකය, නැගෙනහිරින් පාකිස්තානය සහ ඇෆ්ගනිස්ථානය සහ දකුණට පර්සියානු ගල්ෆ් සහ ඕමාන් බොක්ක මායිම් වේ. එය සානුව සහිත රටක් වන අතර උන්නතාංශය සාමාන්‍යයෙන් මීටර් 900 ත් 1500 ත් අතර වේ. උතුරේ අර්බ්ස් කඳු ඇත.දෙමාන්ඩේ කඳු මුදුන මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 5670 ක් ඉහළින් පිහිටා ඇති අතර එය ඉරාකයේ උසම කඳු මුදුනයි. බටහිර හා නිරිත දෙසින් සාග්‍රොස් කඳු සහ නැගෙනහිරින් ශුෂ්ක ද්‍රෝණි ඇත. උතුරේ කැස්පියන් මුහුදේ වෙරළබඩ ප්‍රදේශ, දකුණේ පර්සියානු බොක්ක සහ ඕමාන් බොක්ක ගංවතුර තැනිතලා ය. ප්‍රධාන ගංගා වන්නේ කළුරුන් සහ සෙෆිඩ් ය. කැස්පියන් මුහුද ලෝකයේ විශාලතම ලුණු ජල විල වන අතර දකුණු ඉවුර ඉරානයට අයත් වේ. ඉරානයේ නැගෙනහිර සහ අභ්‍යන්තර ප්‍රදේශ මහාද්වීපික උපනිවර්තන තෘණ බිම් සහ කාන්තාර දේශගුණයට අයත් වන අතර ඒවා වියළි හා අඩු වැසි සහිත වන අතර සීතල හා තාපයෙහි විශාල වෙනස්කම් ඇත. බටහිර කඳුකර ප්‍රදේශ බොහෝ දුරට මධ්‍යධරණි දේශගුණයට අයත් වේ. කැස්පියන් මුහුදේ වෙරළ මෘදු හා තෙතමනය සහිත වන අතර සාමාන්‍ය වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මි.මී. මධ්‍යම සානුවේ වාර්ෂික සාමාන්‍ය වර්ෂාපතනය මිලිමීටර 100 ට වඩා අඩුය.

රට පළාත් 27 කට, ප්‍රාන්ත 195 කට, දිස්ත්‍රික්ක 500 කට සහ නගර 1581 කට බෙදා ඇත.

ඉරානය යනු අවුරුදු හතරක් හෝ පන්දහසක් ඉතිහාසයක් ඇති පුරාණ ශිෂ්ටාචාරයකි.එය ඉතිහාසයේ පර්සියාව ලෙස හැඳින්වේ. වාර්තාගත ඉතිහාසය හා සංස්කෘතිය ආරම්භ වූයේ ක්‍රි.පූ 2700 දී වන අතර චීනයේ ඉතිහාසය සාමයෙන් විවේකය ලෙස හැඳින්වේ. ඉන්දු-යුරෝපීය සම්භවයක් ඇති ඉරාන වැසියන් ක්‍රි.පූ 2000 ට පසුව පෙනී සිටියහ. ක්‍රි.පූ 6 වන සියවසේදී පුරාණ පර්සියානු අධිරාජ්‍යයේ අචෙමනිඩ් රාජවංශය අතිශයින් සමෘද්ධිමත් විය. රාජවංශයේ තුන්වන රජු වූ (ක්‍රි.පූ. 521-485) පළමුවන දාරියුස්ගේ පාලන සමයේදී, අධිරාජ්‍යයේ භූමි ප්‍රදේශය නැගෙනහිර අමූ දාරියා සහ ඉන්දු ගං ඉවුර, බටහිරින් නයිල් ගඟේ මැද හා පහළ ප්‍රදේශ, කළු මුහුද සහ උතුරේ කැස්පියන් මුහුද සහ දකුණේ පර්සියානු ගල්ෆ් යන ප්‍රදේශවලින් විහිදේ. ක්‍රි.පූ 330 දී පුරාණ පර්සියානු අධිරාජ්‍යය මැසිඩෝනියානු-ඇලෙක්සැන්ඩර් විසින් විනාශ කරන ලදී. පසුව රෙස්ට්, සසානිඩ් රාජවංශය පිහිටුවන ලදී. ක්‍රි.ව. 7 සිට 18 වන සියවස දක්වා අරාබි, තුර්කි සහ මොන්ගෝලියානුවන් ආක්‍රමණය කළහ. 18 වන ශතවර්ෂයේ අවසානයේ කයිජියා රාජවංශය පිහිටුවන ලදී. 19 වන සියවස ආරම්භයේදී එය බ්‍රිතාන්‍යයේ සහ රුසියාවේ අර්ධ යටත් විජිතයක් බවට පත්විය. පහලවි රාජවංශය 1925 දී පිහිටුවන ලදී. 1935 දී රට ඉරානය ලෙස නම් කරන ලදී. ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය 1978 දී පිහිටුවන ලදී.

ජාතික ධජය: එය සෘජුකෝණාස්රාකාර වේ, දිග හා පළල අනුපාතය 7: 4 ක් පමණ වේ. ඉහළ සිට පහළට හරිත, සුදු සහ රතු යන සමාන්තර තිරස් තීරු තුනකින් සමන්විත වේ. සුදු තිරස් තීරුවේ මධ්‍යයේ රතු ඉරාන ජාතික ලාංඡන රටාව තැන්පත් කර ඇත. සුදු, කොළ සහ රතු යන මංසන්ධියේදී “අල්ලාහ් ශ්‍රේෂ් is යි” අරාබි බසින් ලියා ඇත, ඉහළ සහ පහළ පැතිවල වාක්‍ය 11 ක්, වාක්‍ය 22 ක්. මෙය ඉස්ලාමීය විප්ලවයේ ජයග්‍රාහී දිනය සැමරීම සඳහා ය - 1979 පෙබරවාරි 11, ඉස්ලාමීය සූර්ය දින දර්ශනය නොවැම්බර් 22 වේ. ධජයේ කොළ පැහැය කෘෂිකර්මාන්තය නියෝජනය කරන අතර ජීවිතය හා බලාපොරොත්තුව සංකේතවත් කරයි; සුදු යනු පරිශුද්ධභාවය හා පාරිශුද්ධත්වය සංකේතවත් කරයි; රතු පැහැයෙන් ඇඟවෙන්නේ ඉරානය ඛනිජ සම්පත් වලින් පොහොසත් බවයි.

ඉරානයේ මුළු ජනගහනය මිලියන 70.49 කි (2006 නොවැම්බරයේ ඉරානයේ හයවන ජාතික සංගණනයේ ප්‍රති results ල). සාපේක්ෂව සංකේන්ද්‍රිත ජනගහනයක් සහිත පළාත් වන්නේ ටෙහෙරානය, ඉස්ෆහාන්, ෆාර්ස් සහ නැගෙනහිර අසර්බයිජානයයි. ජාතික ජනගහනයෙන් 51% ක් පර්සියානුවන් වන අතර අසර්බයිජානුවන් 24% ක් ද කුර්දි ජාතිකයින් 7% ක් ද සෙසු අය අරාබි සහ ටර්ක්මන් වැනි ජනවාර්ගික සුළුතරයන් ද වේ. නිල භාෂාව පර්සියානු ය. ඉස්ලාමය රාජ්‍ය ආගම වන අතර, පදිංචිකරුවන්ගෙන් 98.8% ක් ඉස්ලාමය විශ්වාස කරන අතර, එයින් 91% ක් ෂියා සහ 7.8% සුන්නි වේ.

ඉරානය තෙල් හා ස්වාභාවික වායු සම්පත්වලින් ඉතා පොහොසත් ය. ඔප්පු කරන ලද තෙල් සංචිතය බැරල් බිලියන 133.25 ක් වන අතර එය ලෝකයේ දෙවන ස්ථානයේ සිටී. ඔප්පු කරන ලද ස්වාභාවික වායු සංචිතය cub න මීටර ට්‍රිලියන 27.51 ක් වන අතර එය ලෝකයේ මුළු සංචිතයෙන් 15.6% ක් වන අතර එය රුසියාවට පමණක් දෙවැනි වන අතර ලෝකයේ දෙවන ස්ථානයට පත්ව ඇත. තෙල් යනු ඉරානයේ ආර්ථිකයේ ජීව රුධිරයයි. තෙල් ආදායම සමස්ත විදේශ විනිමය ආදායමෙන් 85% කට වඩා දායක වේ.ඔපෙක් සාමාජිකයින් අතර දෙවන විශාලතම තෙල් අපනයනකරුවා ඉරානයයි.

හෙක්ටයාර් මිලියන 12.7 ක භූමි ප්‍රදේශයක් ආවරණය වන පරිදි තෙල් වලින් පසු ඉරානයේ දෙවන විශාලතම ස්වාභාවික සම්පත වනාන්තරයයි. ඉරානය ජලජ නිෂ්පාදන වලින් පොහොසත් වන අතර එහි කේවියර් ලෝක ප්‍රකට ය. ඉරානය පලතුරු හා වියළි පලතුරු වලින් පොහොසත් ය. පිස්ටා, ඇපල්, මිදි, දිනයන් යනාදිය දේශීය හා විදේශීය වශයෙන් විකුණනු ලැබේ. 2001 දී ඉරාන පිස්ටා නිෂ්පාදනය ටොන් 170,000 ක් ද අපනයන පරිමාව ටොන් 93,000 ක් ද විදේශ විනිමය ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 288 ක් ද විය. පිස්ටා විශාලතම අපනයනකරු. වසර 5000 කට වඩා වැඩි ඉතිහාසයක් ඇති පර්සියානු කාපට් රෙදි විවීම ලොව පුරා ප්‍රචලිත වී ඇති අතර, එහි ඇති අතිවිශිෂ්ට ශිල්පීය හැකියාවන්, අලංකාර රටා සහ සුසංයෝගී වර්ණ ගැළපුම අසංඛ්‍යාත සාක්ෂරතා ඉවත දමා ඇත. අද, පර්සියානු බුමුතුරුණු ඉරානයේ ලෝක ප්‍රකට සාම්ප්‍රදායික තොග අපනයන නිෂ්පාදන බවට පත්ව ඇත. රෙදිපිළි, ආහාර, ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය, බුමුතුරුණු, කඩදාසි සෑදීම, විදුලි බලය, රසායනික ද්‍රව්‍ය, මෝටර් රථ, ලෝහ විද්‍යාව, වානේ සහ යන්ත්‍රෝපකරණ නිෂ්පාදනය අනෙකුත් කර්මාන්ත අතර වේ. කෘෂිකර්මාන්තය සාපේක්ෂව පසුගාමී වන අතර යාන්ත්‍රකරණයේ උපාධිය අඩුය.

ඉරානය සුප්‍රසිද්ධ පුරාණ ශිෂ් .ාචාරයන්ගෙන් එකකි. වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ දීප්තිමත් හා අලංකාර සංස්කෘතියක් නිර්මාණය වී තිබේ. 11 වන ශතවර්ෂයේ මහා වෛද්‍ය විද්‍යා ist අවිස්සෙනා විසින් රචිත "වෛද්‍ය කේතය" ආසියානු සහ යුරෝපීය රටවල වෛද්‍ය සංවර්ධනය කෙරෙහි සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කළේය. ඉරාන වැසියන් ලොව ප්‍රථම තාරකා විද්‍යාත්මක නිරීක්ෂණාගාරය ඉදිකර ඇති අතර අද දවසේ පොදු ඔරලෝසුවට සමාන වන සූර්ය තැටියක් සොයා ගන්නා ලදී. ෆර්ඩෝසි කවියා විසින් රචිත "කිංග්ස් ඔෆ් කිංග්ස්" සහ සාඩීගේ "රෝස උද්‍යානය" යන කාව්‍යය පර්සියානු සාහිත්‍යයේ නිධානයක් පමණක් නොව ලෝක සාහිත්‍ය ලෝකයේ නිධානයකි.

ටෙහෙරානය: මීට වසර 5,000 කට පෙර ඉරානය විශිෂ්ට පුරාණ ශිෂ්ටාචාරයක් නිර්මාණය කළේය.නමුත් ටෙහෙරානය අගනුවර ලෙස වසර 200 කට ආසන්න කාලයක් තිස්සේ වර්ධනය වී තිබේ. එබැවින් මිනිසුන් ටෙහෙරානය පුරාණ රටේ නව අගනුවර ලෙස හඳුන්වයි. පුරාණ පර්සියානු භාෂාවෙන් “ටෙහෙරාන්” යන වචනයේ තේරුම “කන්ද පාමුල” යන්නයි. ක්‍රි.ව. 9 වන සියවසේදී එය තවමත් කුඩා ගම්මානයකි. එය 13 වන සියවසේදී සමෘධිමත් විය. 1788 වන තෙක් ඉරානයේ කයිගා රාජවංශය එය අගනුවර ලෙස නම් කළේ නැත. 1960 දශකයෙන් පසු, ඉරානයේ තෙල් සම්පත ශී increase ්‍රයෙන් ඉහළ යාම හේතුවෙන් නගරය පෙර නොවූ විරූ සංවර්ධනයක් අත්කර ගෙන ඇති අතර මහා පරිමාණ, කඩිමුඩියේ අගනගරයක් බවට පත්ව ඇත. වර්තමානයේ එය ඉරානයේ විශාලතම නගරය පමණක් නොව බටහිර ආසියාවේ විශාලතම නගරය ද වේ. එහි ජනගහනය මිලියන 11 කි.

ටෙහෙරානය කැස්පියන් මුහුදෙන් කිලෝමීටර් 100 කට වඩා දුරින් පිහිටා ඇති අතර එය බලගතු ඇල්බෝර්ස් කඳු වලින් වෙන්වී ඇත. මුළු නගරයම කඳු බෑවුමක ඉදිකර ඇත, උතුර උස් හා දකුණ පහත් ය. නාගරික ප්‍රදේශය හරහා දිවෙන පුළුල් හා සෘජු බෝල්වාර්ඩ් දෙකක්. උතුරු-දකුණ සහ නැගෙනහිර-බටහිර. දකුණේ බොහෝ පැරණි ගොඩනැගිලි ඇති අතර, මෙහි බොහෝ වෙළඳපොලවල් තවමත් පුරාණ පර්සියාවේ ශෛලිය රඳවා තබා ගනී. නෝර්ත් සිටි යනු නවීන ගොඩනැඟිල්ලක් වන අතර ඉහළ පෙළේ අවන්හල් සහ විවිධ වෙළඳසැල්, අලංකාර මල් සහ උල්පත් වලින් මුළු නගරයම නැවුම් හා සුන්දර වේ. සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල, උස් ගොඩනැඟිලි බොහොමයක් නොමැත.සමහර මිනිසුන් මළුව සහිත බංගලාවලට කැමතියි.

පුරාණ රටක අගනුවර ලෙස ටෙහෙරානයේ කෞතුකාගාර රාශියක් ඇත. නිදහස් අනුස්මරණ කුළුණ තේජාන්විත හා නවීන විලාසිතාවකි.එය ටෙහෙරානයට පිවිසෙන දොරටුවයි. නව ග්‍රැනයිට් ගොඩනැගිල්ල, හිටපු පහලවි රජුගේ ගිම්හාන මාළිගාව, රාජවංශය පෙරලා දැමීමෙන් පසු “මහජන මාළිගා කෞතුකාගාරය” ලෙස වෙනස් කර මහජනයාට විවෘත විය. අලුතින් ප්‍රසිද්ධ කාසල් විලාසිතාවේ කාපට් කෞතුකාගාරයේ 16 සිට 20 වන සියවස දක්වා ඉරානයේ සෑම තැනකින්ම එකතු කරන ලද වටිනා කාපට් 5,000 කට අධික ප්‍රමාණයක් ඇත. කාමරයේ අංශක 20 ක නියත උෂ්ණත්වයක් හා සමබර ආර්ද්‍රතාවයක් පවත්වා ගෙන යන බැවින් කාපට් සාම්පලවල වර්ණය සෑම විටම දීප්තිමත් හා විස්මයජනක ය. පැරණිතම කාපට් වසර 450 ක ඉතිහාසයක් ඇත. ටෙහෙරානයේ සංස්කෘතික උරුම කෞතුකාගාර, ලාලේ පාර්ක් සහ අගනගරයේ විශාලතම "බසාර්" (වෙළඳපොළ) ද ඇත. මේ සියල්ලම වසර දහස් ගණනක විශිෂ්ට පර්සියානු සංස්කෘතිය පිළිබිඹු කරයි. අලුතින් ඉදිකරන ලද කොමේනි සොහොන් ගෙය ඊටත් වඩා දීප්තිමත් හා විශ්මය ජනක ය. ඉස්ලාමීය රටක අගනුවර ලෙස ටෙහෙරානයේ මුස්ලිම් පල්ලි දහසකට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඇත.එය යාච් prayer ා කරන සෑම අවස්ථාවකම විවිධ මුස්ලිම් පල්ලිවල හ ices එකිනෙකාට ප්‍රතිචාර දක්වන අතර ඒවා තනිකරම හා බැරෑරුම් ය.