Kazakhstan, oo ah magaca buuxa ee Jamhuuriyadda Kazakhstan, wuxuu leeyahay bedkiisu 2,724,900 kiiloomitir oo laba jibbaaran. Waa waddan aan bad lahayn oo ku yaal Bartamaha Aasiya, xuduudna la leh Badda Caspian ee galbeedka, Shiinaha koonfur-bari, Ruushka waqooyiga, iyo Uzbekistan, Turkmenistan iyo Kyrgyzstan oo ku taal koonfurta. Badankood waa bannaanka iyo dhulka hoose. Bariga iyo koonfur-bari waa buuraha Altai iyo Tianshan; bannaanka waxaa inta badan loo qaybiyaa galbeedka, waqooyiga iyo koonfur-galbeed; qaybta dhexe waa buuraha Kazakh. Lamadegaanka iyo lamadegaanka badhkiis waxay qabsadaan 60% dhulka. Wabiyada ugu waaweyn waa Webiga Irtysh, Syr River iyo Yili River. Waxaa jira harooyin badan, oo qiyaastii ah 48,000, oo ka mid ah kuwa waawayn ay yihiin Caspian Sea, Aral Sea, Lake Balkhash, iyo Jaisangpo. Waxaa jira ilaa 1,500 glaciers, oo baaxaddiisu dhan tahay 2,070 kiiloomitir oo laba jibbaaran. Waxay leedahay cimilo qaaradeed oo aad u qalalan oo leh kuleyl iyo kuleyl xagaaga iyo jiilaal qabow leh baraf yar. Celceliska heerkulka bisha Janaayo waa -19 ℃ ilaa -4 ℃, iyo celceliska heerkulka bisha Luulyo waa 19 ℃ ilaa 26 ℃. Heerkulka ugu sarreeya uguna hooseeya waa 45 ℃ iyo -45 ℃, siday u kala horreeyaan, heerkulka ugu sarreeya ee lamadegaanka ku jiraana wuxuu noqon karaa mid sarreeya illaa 70 ℃. Roobabka sanadlaha ah waa in ka yar 100 mm meelaha aagga lamadegaanka, 300-400 mm waqooyiga, iyo 1000-2000 mm aagga buuraha.

Dalku wuxuu u qaybsan yahay 14 gobol, oo kala ah: Waqooyiga Kazakhstan, Kostanay, Pavlodar, Akmola, West Kazakhstan, East Kazakhstan, Atyrau, Aktobe, Karaganda, Mangystau, Kyzylorda, Zhambyl, Almaty, South Kazakhstan. Waxa kale oo jira laba degmo oo si toos ah hoos yimaada Dawladda Dhexe, kuwaas oo kala ah: Almaty iyo Astana.

Turkic Khanate waxaa la aasaasay bartamihii qarnigii 6aad ilaa qarnigii 8aad. Laga soo bilaabo qarniyadii 9aad ilaa 12aad, qarankii Oguz iyo Hara Khanate ayaa la dhisay. Khitan iyo Mongol Tatars waxay ku soo duuleen qarniyadii 11aad ilaa 13aad. Kazakh Khanate waxaa la aasaasay dhamaadkii qarnigii 15aad, waxaana loo qeybiyay xisaab waaweyn, dhexe iyo yar. Qabiilka Kazakh waxaa asal ahaan la aasaasay horaantii qarnigii 16aad. 1930-yadii iyo 1940-yadii, koontadii yarayd iyo tii dhexe waxay ku midoobeen Ruushka. Awoodda Soofiyeedka waxaa la aasaasay Noofembar 1917. Markay ahayd Ogast 26, 1920, waxaa la aasaasay Jamhuuriyadda Kyrgyzstan ee Hantiwadaagga Soofiyeedka ee Soofiyeeti oo ka tirsanaan jirtay Ruushka. Bishii Abriil 19, 1925, waxaa loo beddelay Kazakh Autonomous Soviet Socialist Republic. Waxaa loo magacaabay Kazakh Soviet Socialist Republic bishii Diseembar 5, 1936, waxayna ku biirtay Midowgii Soofiyeeti isla waqtigaas, xubinna ka noqotay Midowgii Soofiyeeti. Bishii Diseembar 10, 1991, waxaa loo beddelay Jamhuuriyadda Kazakhstan. Bishii Diseembar 16 ee isla sanadkaas, "Sharciga Madax-bannaanida Qaranka ee Kazakhstan" ayaa la ansixiyay, oo si rasmi ah ugu dhawaaqay madax-bannaanida, iyo ku biirista CIS 21-kii.

Calanka qaranka: laydi xagal hoose ah oo cabbirkiisu yahay dherer iyo ballac 2: 1. Dhulka calanku waa buluug khafiif ah, calanka dhexdiisana waxaa ku yaal qorrax dahabi ah, oo ay ka hoosayso gorgor baalasheeda fidinaysa. Waxaa jira bar toosan oo taagan oo dhinaca dhinaca calanka ah, taas oo ah qaab dahabi ah oo dhaqanka Kazakhstan ah. Buluug khafiifa waa midabka soojireenka ah ee ay jecel yihiin dadka reer Kazakh; qaababka iyo qaababka ayaa inta badan lagu arkaa rooga iyo dharka dadka reer Kazakh, taas oo muujineysa xigmada iyo xikmada dadka reer Kazakh. Qorraxda dahabiga ahi waxay astaan ​​u tahay iftiin iyo diirimaad, gorgorkuna wuxuu astaan ​​u yahay geesinnimo. Kazakhstan waxay qaadatay calankan qaran kadib xornimadii bishii Diseembar 1991.

Kazakhstan waxaa ku nool dad gaaraya 15.21 milyan (2005). Kazakhstan waa dal ay ku nool yihiin qowmiyado badan, oo ka kooban 131 qowmiyadood, oo u badan Kazakh (53%), Ruushka (30%), Germanic, Yukreeniyaan, Uzbek, Uyghur, iyo Tatar. Inta badan dadka degan waxay aaminsan yihiin Islaamka, marka lagu daro Bariga Orthodox, Masiixiyada, iyo Budhiism. Kazakh waa luuqada wadaniga, luuqada ruushkuna waa luuqada rasmiga ah ee loo isticmaalo wakaaladaha gobolka iyo wakaaladaha dawladaha hoose iyo waliba Kazakh.

Dhaqaalaha Kazakhstan waxaa ku badan saliida, gaaska dabiiciga, macdanta, dhuxusha, iyo beeraha. Qani ku ah kheyraadka dabiiciga ah, waxaa jira in kabadan 90 la xaqiijiyey keyd macdan ah. Keydka Tungsten waxay fadhiyaan meesha ugu horeysa adduunka. Waxa kale oo jira keyd badan oo bir, dhuxul, saliid, iyo gaaska dabiiciga ah. 21.7 milyan oo hektar oo kaymo ah iyo dhir goyn. Kheyraadka biyaha dusha sare waa 53 bilyan oo mitir cubic. Waxaa jira in kabadan 7,600 harooyin iyo baraagag. Goobaha dalxiis ee ugu waa weyn waxaa ka mid ah Almaty Alpine Ski Resort, Lake Balkhash, iyo magaalada qadiimiga ah ee Turkistan.

Almaty : Alma-ata waa magaalo dalxiis oo leh muuqaal u gaar ah waxayna ku taal koonfur-bari Kazakhstan iyo cagaha woqooyi ee Buuraha Tianshan. Aagga buuraha leh ee buurta hoosteeda (oo loo yaqaan Wai Yili Mountain ee Shiinaha) waxaa ku wareegsan buuro saddex dhinac ah. Waxay ku fadhidaa dhul dhan 190 kiiloomitir oo laba jibbaaran oo 700-900 mitir ka sarreeya heerka badda. Waxay caan ku tahay soo saarista tufaaxa Almaty waxaa loola jeedaa magaalada Apple ee Kazakh. Inta badan dadka degan waa Ruush, waxaa ku xiga kooxaha qowmiyadaha sida Kazakh, Yukreeniyaan, Tatar, iyo Uyghur. Tirada dadku waa 1.14 milyan.

Almaty wuxuu leeyahay taariikh dheer, Wadada Silk ee ka timaada Shiinaha qadiimiga ah ilaa Bartamaha Aasiya halkaan ayay ku dhaaftay. Magaalada waxaa la aasaasay sanadkii 1854, 1867-na waxay noqotay xarunta maamulka ee kuxigeenka Turkestan. Awooddii Soofiyeeti waxaa la aasaasay 1918 waxayna noqotay caasimaddii Jamhuuriyadda Hantiwadaagga Kazakhstan ee Kazakh sanadkii 1929. Burburkii Midowgii Soofiyeeti kadib bishii Diseembar 1991, waxay noqotay caasimadda Jamhuuriyadda madaxbanaan ee Kazakhstan.

Almaty waxaa laga furay tareenka sanadkii 1930 wuxuuna si dhaqso leh u horumariyay tan iyo markaas. Warshadaha soo saarida mashiinada waxay soo baxeen intii lagu jiray Dagaalkii Labaad ee Adduunka, warshadaha cuntada iyo warshadaha fudud labaduba waxay ku xisaabtameen saamiga weyn. Kadib sanado horumar iyo dhismo ah, Almaty waxay noqotay magaalo casri ah. Deegaanka magaalooyinku si wanaagsan ayaa loo dejiyay, waxaa ka buuxa cagaar, balaadh ballaadhan oo fidsan, iyo jardiinooyin iyo beero fara badan.Waa mid ka mid ah magaalooyinka ugu quruxda badan Badhtamaha Aasiya.

Duleedka Almaty waa muuqaal nabdoon oo woqooyiga Northland ah. Buuraha halkan ku yaal waa kuwo aan kala go 'lahayn, haybadda' Tianshan 'ee barafka leh waa baraf xiran, oo barafka meelaha ugu sarreysa isma beddelo sannadka oo dhan. Baabuur ka raac magaalada adoo maraya wadada weyn ee buurta fureysa, wadada, buuraha dhaadheer iyo biyaha qulqulaya, muuqaal qurxoon. Dooxadan oo 20 kiiloomitir u jirta magaalada, dalxiisayaashu waxay ku dhex milmeen quruxda dabiiciga ah iyo raagaanta.