Özbegistan döwlet kody +998

Nädip aýlamaly Özbegistan

00

998

--

-----

IDDdöwlet kody Şäher kodyTelefon belgisi

Özbegistan Esasy maglumatlar

Timeerli wagt Wagtyňyz


Timeerli wagt zolagy Wagt guşaklygynyň tapawudy
UTC/GMT +5 sagat

giňişlik / uzynlyk
41°22'46"N / 64°33'52"E
izo kodlamak
UZ / UZB
walýuta
Som (UZS)
Dil
Uzbek (official) 74.3%
Russian 14.2%
Tajik 4.4%
other 7.1%
elektrik
C Europeanewropa 2 pin ýazyň C Europeanewropa 2 pin ýazyň
Ⅰ Awstraliýa wilkasyny ýazyň Ⅰ Awstraliýa wilkasyny ýazyň
Döwlet baýdagy
ÖzbegistanDöwlet baýdagy
maýa
Daşkent
banklaryň sanawy
Özbegistan banklaryň sanawy
ilaty
27,865,738
meýdany
447,400 KM2
GDP (USD)
55,180,000,000
telefon
1,963,000
Jübi telefony
20,274,000
Internet eýeleriniň sany
56,075
Internet ulanyjylarynyň sany
4,689,000

Özbegistan giriş

Özbegistan Merkezi Aziýanyň merkezinde ýerleşýän gury ýer, demirgazyk-günbatarda Aral deňzi bilen serhetleşýär we Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan, Türkmenistan we Owganystan bilen umumy meýdany 447,400 inedördül kilometre barabardyr. Tutuş meýdanyň meýdany gündogarda beýik we günbatarda pesdir. Pes düzlükler umumy meýdanyň 80% -ini tutýar, köpüsi demirgazyk-günbatarda Kizilkum çölünde ýerleşýär. Meşhur Fergana basseýni we Zerafşan basseýni. Bu sebitde örän baý tebigy baýlyklary bolan hasylly jülgeler bar.

Özbegistan Respublikasynyň doly ady Özbegistan, Merkezi Aziýada deňiz kenaryndaky ýurt. Demirgazyk-günbatarda Aral deňzi bilen serhetleşýär we Gazagystan, Gyrgyzystan, Täjigistan, Türkmenistan we Owganystan bilen serhetleşýär. Umumy meýdany 447,400 inedördül kilometr. Theer gündogarda beýik, günbatarda pes. Düz düzlükler umumy meýdanyň 80% -ini tutýar, köpüsi demirgazyk-günbatardaky Gyzylkum çölünde ýerleşýär. Gündogar we günorta meşhur Fergana basseýni we Zelafşan basseýni bilen Týanşan daglarynyň we Gisar-Alaý daglarynyň günbatar gyrasyna degişlidir. Bu sebitde örän baý tebigy baýlyklary bolan hasylly jülgeler bar. Esasy derýalar Amu Derýa, Sir Derýa we Zelafşan. Gaty gurak kontinental howasy bar. Iýul aýynda ortaça temperatura 26 ~ 32 and, günortadaky gündiz temperaturasy köplenç 40 high, ýanwar aýynda ortaça temperatura -6 ~ -3 ℃, demirgazykda bolsa iň pes temperatura -38 is. Ortaça ýyllyk ýagyş düzlüklerde we pesliklerde 80-200 mm, daglyk ýerlerde 1000 mm bolup, köpüsi gyş we ýaz aýlarynda jemlenýär. Özbegistan "küpek ýolunda" belli gadymy ýurt we Hytaý bilen "küpek ýoly" arkaly uzak taryhy bar.

Bütin ýurt 1 awtonom respublikasyna (Garagalpakstan awtonom respublikasy), 1 häkimlige (Daşkent) we 12 ştata bölünýär: Andijan, Buhara, Jizak, Kaşka Daria, Navoi, Namangan, Samarkand, Surhan, Sir Darýa, Daşkent, Fergana we Kharzmo.

Özbek taýpasy biziň eramyzyň XII-XII asyrlarynda emele gelipdir. XIII-XV asyr Mongol tatar Timur dinastiýasy tarapyndan dolandyrylypdyr. XV asyrda Şybaniniň ýolbaşçylygyndaky Özbek döwleti döredildi. 1860-70-nji ýyllarda Özbegistanyň çäginiň bir bölegi Russiýa birleşdirildi. Sowet güýji 1917-nji ýylyň noýabr aýynda döredildi we Özbek Sowet Sosialistik Respublikasy 1924-nji ýylyň 27-nji oktýabrynda döredildi we Sowet Soýuzyna goşuldy. Garaşsyzlyk 1991-nji ýylyň 31-nji awgustynda yglan edildi we ýurt Özbegistan Respublikasy diýlip atlandyryldy.

Döwlet baýdagy: uzynlygy 2: 1 ini bolan gorizontal gönüburçluk. Topokardan aşak, açyk gök, ak we açyk ýaşyl üç sany paralel giň zolak bar we ak we açyk gök we açyk ýaşyl giň zolaklaryň arasynda iki sany inçe gyzyl zolak bar. Açyk gök zolagyň çep tarapynda ak ýarym aý we 12 sany ak bäş burçly ýyldyz bar. Özbegistan 1924-nji ýylda öňki Sowet Soýuzynyň respublikasy boldy. 1952-nji ýyldan bäri baýdagyň ortasynda giň gök zolak we ýokarsynda we aşaky böleginde dar ak zolakdan başga, kabul edilen milli baýdak öňki Sowet Soýuzynyň baýdagyna meňzeýär. Özbegistanyň milli garaşsyzlyk kanuny 1991-nji ýylyň 31-nji awgustynda kabul edildi we ýokarda ady agzalan milli baýdak 11-nji oktýabrda ulanyldy.

Özbegistan Merkezi Aziýanyň iň köp ilatly ýurdy. 26,1 million ilaty bar (2004-nji ýylyň dekabry). 134 etniki topary öz içine alýan özbekler 78,8%, ruslar 4,4%, täjikler 4,9%, gazaklar 3,9%, tatarlar 1,1%, garagalpak 2,2%, gyrgyzlar 1%, gyrgyzlar 1%, Koreýanyň etniki topary 0,7% boldy. Beýleki etnik toparlara ukrain, türkmen we belarus etnik toparlary girýär. Residentsaşaýjylaryň köpüsi yslama ynanýarlar we sünni mezhebine uýýarlar. Resmi dil özbek (altaý maşgalasynyň türk dili maşgalasy), rus dili bolsa lingua franca. Esasy din sünni bolan yslam, ikinjisi gündogar prawoslaw.

Özbegistan tebigy baýlyklara baý we halk hojalygynyň sütün pudaklary "dört altyn": altyn, "platina" (pagta), "wujin" (nebit) we "gök altyn" (tebigy gaz). Şeýle-de bolsa, ykdysady gurluş ýeke we gaýtadan işleýän pudak birneme yza galýar. Özbegistanyň altyn ätiýaçlyklary suw baýlygy we tokaý bilen örtügi 12% bilen dünýäde dördünji orunda durýar. Maşyn öndürmek, reňkli metallar, gara metallar, dokma we ýüpek senagaty birneme ösen.

Howa zolagy oba hojalygynyň giň ösmegi üçin amatlydyr. Oba hojalygynyň häsiýetnamasy, suwaryş oba hojalygy üçin ösen suw tygşytlaýyş infrastrukturasydyr. Esasy oba hojalygy pagta ekmekdir, üzümçilik, maldarçylyk, gök önüm we miwe ekmek hem möhüm orny eýeleýär. Annualyllyk pagta önümçiligi öňki Sowet Soýuzynyň pagta önüminiň üçden iki bölegini tutýar we dünýäde dördünji orunda durýar we "Platina ýurdy" diýlip atlandyrylýar. Maldarçylyk pudagy esasan goýun ösdürip ýetişdirýär we ösdürip ýetişdirýär. Özbegistan gadymy "küpek ýoly" tarapyndan geçýän sebitdir. Theurduň hemme ýerinde 4000-den gowrak tebigy we medeni landşaft bar, esasanam Daşkent, Samarkand, Buhara we Hywa ýaly şäherlerde.


Daşkent: Özbegistanyň paýtagty Daşkent Merkezi Aziýanyň iň uly şäheri we möhüm ykdysady we medeni merkezdir. Özbegistanyň gündogarynda, Çatkal daglarynyň günbatarynda, Sir derýasynyň goşundysy bolan Çirçik jülgesiniň oazisiniň merkezinde, 440-480 metr belentlikde ýerleşýär. Ilaty 2,135,700 (2004-nji ýylyň dekabry), olaryň 80% -i ruslar we özbekler. Azlyklaryň arasynda tatar, ýewreý we ukrain bar. Bu gadymy şäher gadymy döwürde gündogar-günbatar söwdasy üçin möhüm merkez we transport merkezi bolup, meşhur "küpek ýoly" bu ýerden geçipdir. Gadymy Hytaýda Çan Çian, Fa Sian we Suanzang hemmesi yzlaryny galdyrdylar.

Daşkent özbek dilinde "Daş şäher" diýmegi aňladýar. Ol dag etekleriniň alýuwial fan meýdançasynda ýerleşip, ullakan daşlary bar. Bu uzyn taryhy bolan gadymy şäher. Şäher beöň II asyrda gurlupdy. Altynjy asyrda söwda we senetçilik işleri bilen meşhur bolup, gadymy küpek ýolundan geçýän ýeke-täk ýeri boldy. Ilkinji gezek XI asyrda taryhy ýazgylarda görlüpdir. 1865-nji ýylda takmynan 70,000 ilaty bolan diwarly şäher boldy. Bu Russiýa bilen esasy söwda merkezi bolup, soňra Russiýa imperiýasyna birleşdi. 1867-nji ýylda Türküstan Awtonom Respublikasynyň dolandyryş merkezine öwrüldi. 1930-njy ýyldan bäri Özbegistan Respublikasynyň paýtagty (Sowet Soýuzynyň respublikalarynyň biri) boldy we 1991-nji ýylyň 31-nji awgustynda garaşsyz Özbegistan Respublikasynyň paýtagty boldy.